Thứ trưởng Bộ Công an nêu nguyên nhân chính dẫn đến các vụ lừa đảo quy mô lớn

Trong các vụ án lừa đảo quy mô lớn Bộ Công an đang điều tra, yếu tố lộ lọt, mua bán dữ liệu cá nhân là nguyên nhân chính hình thành chợ đen về dữ liệu cá nhân.

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 46, sáng 5/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Nêu ý kiến tại phiên họp về quy định cấm mua bán dữ liệu cá nhân, Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, trong bối cảnh chuyển đổi số ngày càng sâu rộng, phần lớn hoạt động kinh tế - xã hội chuyển dịch lên không gian mạng, dữ liệu cá nhân của con người ngày càng đối mặt với nhiều nguy cơ xâm phạm nên phải ngăn chặn, xử lý vấn đề xâm phạm dữ liệu cá nhân.

Theo Thứ trưởng Bộ Công an, dữ liệu cá nhân gắn liền con người, quyền con người, quyền nhân thân và quyền riêng tư, nên không thể coi là hàng hóa, tài sản thông thường.

"Đây là loại tài nguyên đặc biệt, tài sản đặc biệt, yêu cầu khai thác sử dụng phải đi đôi với bảo vệ ở mức cao nhất. Nếu cho phép mua bán dữ liệu cá nhân thì đồng nghĩa với cho phép mua bán quyền con người, quyền định đoạt thông tin cá nhân của người khác. Quan điểm cấm mua bán dữ liệu cá nhân phù hợp với thông lệ quốc tế và quy định của các nước để bảo vệ dữ liệu cá nhân", Thượng tướng Lê Quốc Hùng nhấn mạnh.

Song, lãnh đạo Bộ Công an cũng nêu rõ bất cập khi nhận thức về bảo vệ dữ liệu cá nhân của nhiều tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân hiện nay còn hạn chế; tầm quan trọng của bảo vệ dữ liệu cá nhân chưa được thực hiện đầy đủ, tạo ra những vùng xám trong việc sử dụng dữ liệu cá nhân.

"Hiện nay, trong các vụ án lừa đảo, chiếm đoạt tài sản quy mô lớn Bộ Công an đã triệt phá và đang điều tra, thì yếu tố lộ, lọt mua bán dữ liệu cá nhân là nguyên nhân chính để hình thành nên các chợ đen về dữ liệu cá nhân rất phức tạp...", Thứ trưởng Bộ Công an nói.

Thượng tướng Lê Quốc Hùng nhận định, nguồn thu thập dữ liệu cá nhân trái phép có thể đến từ hoạt động tấn công chiếm đoạt, chuyển giao trái phép, mua bán dữ liệu cá nhân hoặc sử dụng công nghệ cao để “cào” dữ liệu cá nhân phục vụ mục đích của các loại tội phạm.

Về việc xử lý vi phạm hành chính, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết do tính chất, hậu quả rất nghiêm trọng của hành vi vi phạm, cần quy định mức phạt cao hơn để đảm bảo tính răn đe đối với các doanh nghiệp lớn, đặc biệt các tập đoàn đa quốc gia hoặc doanh nghiệp công nghệ cao có doanh thu hàng nghìn tỷ đồng.

"Nếu phạt quá nhẹ, các doanh nghiệp lớn, xuyên biên giới sẵn sàng vi phạm để chuyển giao dữ liệu cá nhân xuyên biên giới, thu lợi nhuận khổng lồ", Thượng tướng Lê Quốc Hùng nói.

Dẫn kinh nghiệm quốc tế, ông Hùng cho biết nhiều quốc gia quy định mức phạt cao trong lĩnh vực này, như EU, Singapore, Indonesia quy định phạt theo phần trăm doanh thu. Mức phạt tiền tối đa dao động từ 4 tỷ đồng đến 584 tỷ đồng.

Do đó, dự thảo Luật điều chỉnh theo hướng tăng mức phạt tiền tối đa trong xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ dữ liệu cá nhân là 3 tỷ đồng; sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính (đang xem xét tại Kỳ họp thứ 9) theo hướng mức phạt tiền tối đa cho lĩnh vực bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ được thực hiện theo quy định của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Vì thế, dự thảo luật lần này được điều chỉnh theo hướng tăng mức phạt tối đa trong xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ dữ liệu cá nhân là 3 tỷ đồng; quy định mức phạt tiền tối đa là 5% doanh thu năm trước đó của tổ chức, doanh nghiệp với hành vi vi phạm quy định về chuyển dữ liệu cá nhân xuyên biên giới.

Ngoài ra, theo Thứ trưởng Bộ Công an, với hành vi mua, bán dữ liệu cá nhân, có thể phạt đến 10 lần khoản thu có được từ hành vi vi phạm. Trường hợp không có khoản thu trái pháp luật thì áp dụng mức phạt tiền tối đa 3 tỷ đồng.