Luật sư giỏi, doanh nhân tiêu biểu có thể trở thành công chức mà không cần thi

Bộ Nội vụ đề xuất nhà khoa học, luật sư giỏi, doanh nhân tiêu biểu xuất sắc, nhà quản trị doanh nghiệp được tuyển dụng vào công chức theo hình thức tiếp nhận.

Nội dung trên được đề cập tại dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức, do Bộ Nội vụ chủ trì soạn thảo.

Văn bản này sẽ thay thế Nghị định số 138/2020 của Chính phủ quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số116/2024) và Nghị định số 46/2010 của Chính phủ quy định về thôi việc và thủ tục nghỉ hưu đối với công chức.

Theo đó, dự thảo nêu quy định cụ thể về phương thức tuyển dụng công chức, trường hợp nào thuộc diện thi tuyển, xét tuyển, tiếp nhận.

Bổ sung đối tượng tuyển dụng theo hình thức tiếp nhận

Với các trường hợp tiếp nhận vào công chức, dự thảo Nghị định bổ sung đối tượng được phép tuyển dụng theo hình thức tiếp nhận là "chuyên gia, nhà khoa học, luật gia, luật sư giỏi, doanh nhân tiêu biểu xuất sắc, nhà quản lý, nhà quản trị doanh nghiệp".

Bên cạnh đó, Bộ Nội vụ cũng đề xuất chỉnh lý quy định đối tượng được tiếp nhận là "người đang làm việc trong doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết".

Theo quy định hiện hành, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch công ty, Thành viên Hội đồng thành viên, Thành viên Hội đồng quản trị, Kiểm soát viên, Tổng giám đốc, Phó Tổng giám đốc, Giám đốc, Phó giám đốc, Kế toán trưởng và người đang giữ chức vụ, chức danh quản lý từ cấp phòng trở lên trong các doanh nghiệp này mới được tuyển dụng bằng hình thức tiếp nhận.

Lý giải về việc sửa đổi này, Bộ Nội vụ nêu rõ để phù hợp với quy định của Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi) - tuyển dụng người có kinh nghiệm, đáp ứng ngay yêu cầu vị trí việc làm, không phân biệt người giữ chức vụ, chức danh quản lý với người không giữ chức vụ, chức danh quản lý trong doanh nghiệp Nhà nước.

Về tiêu chuẩn, điều kiện tiếp nhận công chức, dự thảo Nghị định bỏ hết các tiêu chuẩn, điều kiện hiện hành như: Phải có đủ 5 năm công tác trở lên có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc; làm công việc có yêu cầu trình độ chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp với công việc ở vị trí việc làm dự kiến tiếp nhận...

Thay vào đó, Bộ Nội vụ chỉ đề xuất yêu cầu là căn cứ vào tỷ lệ công chức cần bố trí theo từng vị trí việc làm trong cơ quan sử dụng công chức, chỉ tiêu biên chế được giao và yêu cầu của vị trí việc làm cần tuyển, người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền tuyển dụng công chức xem xét, tiếp nhận vào công chức; trường hợp tiếp nhận vào công chức lãnh đạo, quản lý, ngoài đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện chung thì phải đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.

Xét tuyển công chức hai vòng

Một điểm mới nữa được Bộ Nội vụ đề xuất là việc xét tuyển công chức thực hiện thông qua hai vòng, với hình thức cụ thể tuỳ thuộc vào nhóm vị trí việc làm.

Vòng 1 là bước kiểm tra điều kiện dự tuyển dựa trên Phiếu đăng ký của ứng viên. Những người đáp ứng đủ yêu cầu của vị trí việc làm sẽ được tham dự vòng 2.

Vòng 2 gồm hai phương thức áp dụng riêng với từng trường hợp.

Thứ nhất, đối với các nhóm ứng viên là người cam kết làm việc từ 5 năm trở lên tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; người học theo chế độ cử tuyển; sinh viên tốt nghiệp xuất sắc hoặc thuộc nguồn nhân lực chất lượng cao, hình thức xét tuyển là phỏng vấn. Nội dung phỏng vấn nhằm kiểm tra kiến thức, kỹ năng thực thi công vụ theo yêu cầu của vị trí cần tuyển. Thí sinh có tối đa 15 phút chuẩn bị và 30 phút trình bày. Thang điểm đánh giá là 100 điểm.

Thứ hai, một điểm mới đáng chú ý của dự thảo là việc bổ sung hình thức thi trình bày đề án. Hình thức này áp dụng cho các vị trí việc làm yêu cầu chuyên môn sâu, đặc biệt là những vị trí đòi hỏi người dự tuyển đã có quá trình công tác và kinh nghiệm thực tiễn.

Đề án cần thể hiện rõ đánh giá thực trạng, phân tích mặt mạnh - hạn chế của cơ quan hoặc lĩnh vực liên quan đến vị trí tuyển dụng, dự báo xu hướng phát triển, và đề xuất kế hoạch, giải pháp cùng chương trình hành động cụ thể nếu được tuyển dụng.

Ngoài ra, ứng viên sẽ được đánh giá về khả năng trình bày, giao tiếp, ứng xử và xử lý tình huống quản lý. Thời gian trình bày đề án tối đa 45 phút, sau đó thí sinh sẽ trả lời các câu hỏi chất vấn trong khoảng 30-60 phút. Tổng điểm được chấm theo thang 100, trong đó phần xây dựng đề án chiếm 40 điểm, bảo vệ đề án (khả năng trình bày và phản biện) 40 điểm và phần trả lời chất vấn 20 điểm.

Cách xác định người trúng tuyển

Theo dự thảo Nghị định, người được xác định trúng tuyển qua xét tuyển phải đạt ít nhất 50 điểm ở vòng 2 và có tổng điểm (bao gồm cả điểm ưu tiên nếu có) cao hơn các ứng viên khác theo thứ tự từ cao xuống thấp, trong phạm vi chỉ tiêu tuyển dụng.

Trường hợp có từ hai người trở lên có tổng điểm bằng nhau ở chỉ tiêu cuối cùng thì người có điểm vòng 2 cao hơn được ưu tiên. Nếu vẫn không xác định được, người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền tuyển dụng sẽ quyết định.

Người không trúng tuyển trong kỳ xét tuyển sẽ không được bảo lưu kết quả cho các kỳ tuyển dụng sau.

Quy định mới được xem là bước cụ thể hoá việc phân nhóm vị trí việc làm trong xét tuyển công chức, phù hợp với định hướng tuyển dụng theo vị trí việc làm. Việc bổ sung hình thức trình bày đề án giúp đánh giá ứng viên toàn diện hơn, đặc biệt với các vị trí yêu cầu năng lực hoạch định và quản lý ở cấp cao.