Tân Yên tạo nguồn lực từ trong dân xây dựng nông thôn mới

Ao nuôi cá của gia đình ông Trần Xuân Thịnh ở xã Ngọc Châu, huyện Tân Yên mỗi năm cho thu lãi hơn 200 triệu đồng.

Mở đầu câu chuyện xây dựng NTM ở huyện thuần nông như Tân Yên, Chủ tịch UBND huyện Lê Ánh Dương đã thuật lại cho tôi nghe một bài toán khó. Hiện tại theo kế hoạch của tỉnh, Tân Yên được tỉnh chọn bốn xã: Cao Thượng, Ngọc Lý, Liên Sơn, Quang Tiến làm điểm xây dựng NTM. Huyện chọn thêm bốn xã là Ngọc Vân, Ngọc Châu, Quế Nham và Song Vân. Giai đoạn xây dựng NTM từ 2011-2015, Tân Yên tập trung triển khai ở 8/22 xã trong huyện. Theo tính toán sơ bộ từ khâu quy hoạch đến khi cơ bản hoàn thành 19 tiêu chí, mỗi xã phải đầu tư từ 90 đến 120 tỷ đồng. Phần huy động cộng đồng do dân đóng góp 10%, mỗi xã ít nhất cũng phải huy động sức dân từ 9 đến 12 tỷ đồng. Ðây là số vốn không nhỏ đối với người nông dân ở những xã thuần nông. Thực tế ở Tân Yên là như vậy. Chủ tịch Dương nói tiếp: Nhưng khó mới phải tính để làm được. Xuất phát từ thực tế, Huyện ủy, UBND huyện chủ trương muốn xây dựng NTM thành công, bền vững phải lựa chọn xác định bước đi từng giai đoạn cụ thể, mục tiêu nào ưu tiên thực hiện trước, mục tiêu nào làm sau. Huyện xác định Tân Yên vẫn là huyện nghèo nên phải lấy việc đầu tư phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa ưu tiên làm đầu để xóa hộ nghèo, tăng hộ giàu, tạo nguồn lực từ trong dân. Ðồng thời tranh thủ nguồn lực đầu tư của Nhà nước đẩy mạnh cải tạo nâng cấp hạ tầng cơ sở phục vụ sản xuất như điện, đường, kênh mương thủy lợi. Kế hoạch chỉ đạo của huyện được triển khai nghiên cứu, thảo luận tới từng chi bộ thôn, bản kế hoạch xây dựng vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung, chính sách ưu đãi cây trồng, vật nuôi của vùng canh tác tập trung được huyện xây dựng, công bố bằng văn bản, phổ biến tới từng chi bộ, nhân dân thôn, bản. Các phòng chuyên môn của huyện đã giúp các xã mở 47 lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật thâm canh lúa, cây rau màu xuất khẩu; tập huấn nâng cao tư duy sản xuất hàng hóa cho hàng nghìn cán bộ thôn, xã và chủ trang trại, gia trại. Năm 2011, huyện đã quy hoạch vùng sản xuất lạc giống diện tích 1.700 ha, vùng lúa thơm chất lượng cao 1.637 ha, vùng rau quả chế biến xuất khẩu 250 ha, vùng cây ăn quả 700 ha. Ðặc biệt những năm qua, Tân Yên đã chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế nông nghiệp, đưa chăn nuôi, thủy sản chiếm tỷ lệ hơn 60% trong cơ cấu nông nghiệp. Huyện khuyến khích tích tụ đất đai lập trang trại, toàn huyện đã có 180 trang trại đạt tiêu chí của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT). Mô hình chăn nuôi công nghiệp, bán công nghiệp phát triển mạnh. Ðiển hình như trang trại của gia đình ông Sang ở xã Ngọc Châu nuôi 6.000 đầu lợn, là trang trại lớn nhất tỉnh.

Các xã trong huyện đều xây dựng cánh đồng mẫu, có diện tích từ 3 đến 5 ha do chuyên gia nông nghiệp Thái-lan hướng dẫn kỹ thuật. Ðây là nét mới của Tân Yên nhằm tiếp thu kỹ thuật và kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp tiên tiến của nước bạn. Mô hình sản xuất rau an toàn của Công ty cổ phần phát triển Ðồng Xanh ở xã Lan Giới đã áp dụng kỹ thuật tiên tiến, sản phẩm đạt tiêu chuẩn VSAT thực phẩm, được các siêu thị, chợ đầu mối ở Hà Nội tiêu thụ.

Chúng tôi đến thăm gia trại nuôi thủy sản kết hợp nuôi gia cầm, gia súc của gia đình ông Mai Văn Năm ở xóm Ðống Sào, xã Quang Tiến. Chỉ với diện tích một héc-ta nhưng nhờ áp dụng kỹ thuật và quy trình chăn nuôi giữa ngan, vịt, cá, lợn hợp lý cho nên mỗi năm đã cho thu nhập gần 500 triệu đồng/ha. Ðể khuyến khích nông dân nâng cao hệ số sử dụng đất, Tân Yên đã giao kế hoạch sản xuất cho từng xã, tập trung đầu tư vào các cây trồng có giá trị hàng hóa cao như lạc đông làm giống, khoai tây giống mới, cây rau, quả chế biến xuất khẩu. Huyện có mức thưởng thỏa đáng cho xã, thôn và gia đình hoàn thành vượt mức chỉ tiêu sản xuất vụ đông. Nhằm khuyến khích phát triển sản xuất theo mô hình gia trại, UBND huyện đề ra mức thưởng cho chủ gia trại cụ thể: gia trại thủy sản tối thiểu có diện tích 5.000 m2, có giá trị sản xuất hàng hóa từ 0,8 đến 1 tỷ đồng/năm. Với gia trại chăn nuôi gia súc, gia cầm có thu nhập giá trị hàng hóa từ 1 đến 1,2 tỷ đồng; mức thưởng 5 triệu đồng/lần. Ðối với gia trại trồng trọt có giá trị hàng hóa từ 500 đến 700 triệu cũng được thưởng 5 triệu đồng/năm. Các trang trại đủ tiêu chí của Bộ NN và PTNT, có giá trị hàng hóa từ 1 đến 2 tỷ đồng/năm, mức thưởng 10 triệu đồng/năm. Riêng các gia trại, trang trại sản xuất theo quy trình VietGAP, huyện có khen thưởng riêng.

Cùng với việc hỗ trợ, khuyến khích sản xuất, UBND huyện Tân Yên còn đẩy mạnh xúc tiến tiêu thụ sản phẩm cho các hộ nông dân. Huyện tổ chức phân vùng thu mua sản phẩm cho từng doanh nghiệp; giúp các xã ký hợp đồng nguyên tắc với doanh nghiệp thu mua sản phẩm nông nghiệp, bảo đảm cho người nông dân có lãi, yên tâm sản xuất. UBND huyện có chính sách khen thưởng đối với các doanh nghiệp hoàn thành tốt các hợp đồng đã ký kết với nông dân.

Qua một năm thực hiện, chương trình phát triển nông nghiệp hàng hóa, tăng thu nhập cho hộ nông dân, sản xuất nông lâm nghiệp, chăn nuôi, thủy sản của huyện Tân Yên đã có bước tiến mạnh mẽ. Cơ cấu kinh tế nông nghiệp chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, cơ cấu cây trồng và vật nuôi chuyển đổi theo hướng năng suất, chất lượng cao. Giá trị thu nhập trên diện tích một héc-ta từ 47 triệu đồng năm 2010, tăng lên bình quân 63 triệu đồng năm 2011. Sản xuất phát triển, đời sống, thu nhập của hộ nông dân được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo từ 11% năm 2010, giảm còn 8% năm 2011, số hộ khá giả, có thu nhập từ 30 đến 50 triệu đồng/năm tăng mạnh. Trên địa bàn huyện đã xuất hiện hàng trăm hộ nông dân có thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm.

Sản xuất phát triển không chỉ nâng cao đời sống nông dân mà còn tạo nguồn lực để nông dân đóng góp, tham gia tích cực vào chương trình xây dựng NTM. Dù có khó khăn về nguồn vốn đầu tư, năm 2011, Tân Yên đã hoàn thành quy hoạch xây dựng NTM ở 12 xã, vượt bốn xã theo kế hoạch của tỉnh, huyện. Trong điều kiện ngân sách xây dựng cắt giảm, năm 2011, Tân Yên vẫn đầu tư gần 10 tỷ đồng để cứng hóa kênh mương, làm 9,6 km đường giao thông nông thôn, đầu tư hơn 6 tỷ đồng cho các công trình nước sạch vệ sinh môi trường nông thôn. Các công trình ở thôn, xóm chủ yếu nguồn vốn do nhân dân đóng góp. Qua điều tra, khảo sát của Ban chỉ đạo xây dựng NTM đến hết năm 2011, Tân Yên đã có hai xã cơ bản hoàn thành các tiêu chí của T.Ư; bảy xã hoàn thành chín tiêu chí; chín xã hoàn thành từ bảy đến tám tiêu chí NTM. Với phương châm chỉ đạo từng bước đi vững chắc, Tân Yên đã và đang tạo nguồn lực từ trong dân để huy động sức dân đóng góp đầu tư xây dựng NTM thành công.