Người thứ 69

Năm 2025 ghi một dấu mốc đặc biệt trong đối ngoại quốc phòng của Việt Nam: Lần đầu tiên, Việt Nam cử đoàn Quân đội nhân dân (QĐND) tham gia Lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ nhân kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại (9-5-1945 / 9-5-2025), theo lời mời của Bộ Quốc phòng Liên bang (LB) Nga.

Triển khai trong thời gian khá gấp, khi chỉ còn hơn một tháng sự kiện sẽ diễn ra, song nhiệm vụ đặc biệt này đã được hoàn thành xuất sắc, với nỗ lực của nhiều cơ quan thuộc Bộ Quốc phòng, cùng các tập thể, cá nhân liên quan. Trong số những người đã góp phần vào thành công đó, có một người từng vinh dự được tham gia nhiều sự kiện quan trọng của đất nước, đó là Trung tá Nguyễn Văn Đức, giảng viên Bộ môn Điều lệnh đội ngũ (ĐLĐN), Khoa Quân sự chung, Trường Sĩ quan Lục quân (SQLQ) 1.

Những vinh dự đặc biệt

Năm 2010, Nguyễn Văn Đức là học viên năm cuối tại Trường SQLQ 1. Với chiều cao 1,8m, ngoại hình nổi bật, động tác chuẩn, gương mặt điển trai luôn rạng rỡ, Đức vinh dự được lựa chọn vào vị trí số 1 hàng 1 khối SQLQ tham gia Lễ diễu binh, diễu hành chào mừng Đại lễ 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội.

Năm 2015, khi đã trở thành giảng viên ĐLĐN, Nguyễn Văn Đức nhận nhiệm vụ huấn luyện khối chiến sĩ hải quân đánh bộ tham gia Lễ mít tinh, diễu binh, diễu hành kỷ niệm 70 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1945-2015) tại Quảng trường Ba Đình lịch sử.

10 năm sau, giảng viên Nguyễn Văn Đức được lựa chọn tham gia một sự kiện đối ngoại đặc biệt: Huấn luyện viên đoàn QĐND Việt Nam tham gia Lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ (LB Nga). Và chỉ một tuần sau khi hoàn thành nhiệm vụ, từ Moscow trở về, anh tiếp tục cùng đồng nghiệp lên đường nhận nhiệm vụ huấn luyện các khối tham gia diễu binh, diễu hành trong Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1945-2025) vào tháng 9 tới (gọi tắt là A80).

Gần 20 năm gắn bó với mái trường SQLQ 1, Trung tá Nguyễn Văn Đức bộc bạch: “ĐLĐN là một bộ môn tương đối đặc thù. Chúng tôi vẫn thường nói với nhau: SQLQ 1 có 3 “đặc sản”: Chiến thuật, bắn súng và ĐLĐN. Trong đó, ĐLĐN là môn dễ khiến học viên thấy khô khan, buồn chán, trong khi lại đòi hỏi kỷ luật rất cao trong huấn luyện, tập luyện; sự chỉn chu, tỉ mỉ trong từng động tác. Môi trường, không gian huấn luyện, luyện tập đều diễn ra ngoài trời, chịu tác động rõ rệt của thời tiết. Tâm lý thực hành khá căng thẳng vì đòi hỏi tính nghiêm túc, kỷ luật, thống nhất. Nói về ĐLĐN, có 4 chữ: ĐÚNG-ĐỀU-MẠNH-ĐẸP. Giảng viên khi giảng bài phải dựa trên thực tế để sửa tập cho từng học viên. Điều đó rất cần sự tâm huyết, kiên nhẫn của người thầy, có lúc kiên quyết, có lúc nhẹ nhàng động viên để bộ đội tập luyện đạt kết quả tốt nhất”.

Trọng trách quân nhân

Tháng 3-2025, Bộ Quốc phòng thông báo quyết định cử đoàn tham gia Lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm Chiến thắng phát xít tại Moscow, LB Nga. Nhiệm vụ đặc biệt này được giao cho Trường SQLQ 1. Cùng với Trung tá Hồ Sỹ Quang, Chủ nhiệm Bộ môn ĐLĐN, Trung tá Nguyễn Văn Đức được Ban giám hiệu nhà trường tin tưởng giao trọng trách huấn luyện viên chính cho toàn đội.

Không chỉ đơn thuần là một nhiệm vụ mang tính chuyên môn, đây còn là cơ hội có một không hai để người giảng viên trẻ thể hiện bản lĩnh nghề nghiệp trong một sự kiện tầm cỡ quốc tế. Nhưng vinh dự luôn đi kèm với áp lực. “Lúc nhận nhiệm vụ, tôi vừa mừng vừa lo. Mừng vì được giao trọng trách, lo vì chưa có tiền lệ, chưa có giáo án chuẩn, mà thời gian khá gấp”, Trung tá Nguyễn Văn Đức nhớ lại.

Việc đầu tiên là tuyển chọn quân nhân tham gia đội hình khối. Rất may thời gian này, toàn bộ cán bộ, học viên nhà trường đều có mặt trên sân tập chuẩn bị cho Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Trường SQLQ 1 (15-4-1945 / 15-4-2025). Trên quảng trường trung tâm của nhà trường, toàn bộ học viên có chiều cao từ 1,8m trở lên được thông báo tới ứng tuyển. Khâu đầu tiên là kiểm tra vóc dáng, hình thể, thần thái, khả năng tiếp thu, sau đó kiểm tra y tế: Tim mạch, huyết áp, bệnh ngoài da, các tật về cơ xương khớp... Chỉ trong một buổi, danh sách sơ tuyển ban đầu được lập với hơn 100 học viên. Ngay từ chiều hôm đó, toàn bộ số học viên này cùng giảng viên ĐLĐN, cán bộ quản lý, y, bác sĩ dự kiến trong danh sách đoàn đi LB Nga tập trung tại Tiểu đoàn 5 của nhà trường, bắt đầu huấn luyện, ăn, ngủ, nghỉ tại chỗ. Quá trình luyện tập dần loại bớt một số học viên bộc lộ những điểm yếu về kỹ thuật, thể lực hoặc có cố tật thể hình.

Công tác huấn luyện ban đầu khá vất vả, khi ta chưa được cung cấp nhạc duyệt binh theo chuẩn của LB Nga, cũng chưa có quyết định chính thức về trang phục. Thầy Quang và thầy Đức ngày đêm nghiền ngẫm, tìm trên internet các bản nhạc hành tiến của LB Nga, tự thực nghiệm, tính toán từng bước đi, độ cao thấp... rồi tổ chức huấn luyện cho học viên.

Một trong những thách thức là sự khác biệt trong tốc độ và nhịp bước giữa điều lệnh của Việt Nam và LB Nga. Trong khi Việt Nam đi nghiêm ở tốc độ 106 bước/phút thì LB Nga là 120 bước/phút. Trung tá Nguyễn Văn Đức và đồng đội đã chủ động nghiên cứu rồi đề xuất hạ độ cao bàn chân từ 30cm xuống còn 20cm, điều chỉnh độ dài bước chân từ 75cm lên 80cm; tổ chức cho bộ đội tập ke chân trên thiết bị có dây căng, tập bước chân trên vạch kẻ ngang theo đúng yêu cầu kỹ thuật của động tác, đeo tạ gang 2kg ở chân để rèn sức bền. “Nhiều học viên gót chân tứa máu, có người bị bong móng, đau cơ, nhưng hôm sau vẫn vào tập tiếp. Tôi thực sự xúc động trước tinh thần rèn luyện kiên cường của các em”, Trung tá Nguyễn Văn Đức chia sẻ.

Trước áp lực về thời gian, toàn đội bước vào luyện tập cường độ cao, từ 9 đến 10 tiếng đồng hồ mỗi ngày. Trong khối có tới 1/3 quân số là học viên năm thứ nhất, cơ chân, cơ tay còn yếu do chưa được rèn luyện nhiều, trong khi các học viên năm thứ hai, thứ ba có thể lực và kỹ thuật tốt hơn. Song tất cả đều chung một điểm: Vinh dự, tự hào được đứng trong đội hình khối QĐND Việt Nam lần đầu tiên tham gia Lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ. Bởi thế, tất cả đều đặt quyết tâm cao nhất, khắc phục mọi khó khăn, nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Không chỉ tập luyện động tác, đội hình còn phải thích nghi với trang phục mới, được chính Bộ trưởng Bộ Quốc phòng lựa chọn. Đó là trang phục của Đoàn Nghi lễ Quân đội, bảo đảm sự nghiêm trang, lịch lãm và mang tính biểu tượng cao. Khi xuất hiện trên Quảng trường Đỏ, cùng với đội hình trang trọng, động thái, tác phong uy nghiêm, hùng mạnh, trang phục của đoàn QĐND Việt Nam góp phần tạo nên hình ảnh, ấn tượng tốt đẹp trong mắt bạn bè quốc tế.

Những ngày đầu đặt chân tới Moscow, môi trường sinh hoạt mới, lệch múi giờ, thời tiết thay đổi, ăn uống khác biệt, sân tập hẹp và gồ ghề... là những yếu tố cả đoàn phải khắc phục. “Việc dậy sớm, ngủ muộn là tất yếu, thường xuyên phải kiểm tra mọi thứ từ quân phục đến tác phong, kỷ luật của bộ đội. Bởi mỗi cử chỉ, hành vi, phát ngôn của quân nhân đều đại diện cho hình ảnh của đất nước. Trọng trách của người quân nhân là phải giữ gìn danh dự của quốc gia, của Quân đội”, Trung tá Nguyễn Văn Đức tâm sự.

Tham gia Lễ duyệt binh tại Nga, ít ai biết, bên cạnh 68 quân nhân QĐND Việt Nam đi trong đội hình chính thức, Trung tá Nguyễn Văn Đức vừa là huấn luyện viên, vừa đóng vai trò là quân nhân thứ 69, sẵn sàng đi trong đội hình chính trong trường hợp cần thay thế.

Khoảnh khắc bình yên

Trong đợt huấn luyện A80 lần này, Trường SQLQ 1 cử 11 giảng viên ĐLĐN đi các hướng. Trung tá Nguyễn Văn Đức phụ trách huấn luyện 4 khối thuộc Quân khu 1, trong đó có khối nữ sĩ quan quân y. Với 188 quân nhân, khối nữ không chỉ đông về quân số mà còn đa dạng về độ tuổi, có đặc thù về tâm sinh lý và thể lực. “Tinh thần của chị em rất đáng khâm phục. Có người bị đau chân, băng bó xong lại vào tập tiếp. Không ít trường hợp tập mệt bị choáng hoặc trầy xước, nhưng không ai nản chí. Chính tinh thần quyết tâm của chị em đã tiếp lửa cho chúng tôi”, Trung tá Nguyễn Văn Đức bày tỏ.

Bất chấp những ngày nhiệt độ ngoài trời lên tới hơn 36^oC, cả thầy và trò vẫn miệt mài luyện tập đều đặn 2 ca mỗi ngày, sáng từ 6 giờ 30 phút đến 10 giờ 30 phút, chiều từ 14 giờ đến 17 giờ.

Bằng kinh nghiệm và nhiệt huyết của người thầy, bên cạnh những khẩu lệnh huấn luyện, Trung tá Nguyễn Văn Đức còn là người kết nối, điều tiết không khí trong đội hình, dùng những câu chuyện giản dị, những ví dụ đời thường để khích lệ tinh thần bộ đội.

Với Trung tá Nguyễn Văn Đức, phần thưởng lớn nhất anh có được là sự yêu mến, quý trọng của đồng nghiệp, đồng đội, của lớp lớp học viên. “Thầy rất “gắt” trong huấn luyện, luôn đặt ra yêu cầu cao, nhưng cũng là người đầy trách nhiệm, vô cùng tâm lý với học trò, thường xuyên khích lệ, động viên và chia sẻ, giúp đỡ học viên cả trong sinh hoạt thường nhật. Với chúng tôi, Trung tá Nguyễn Văn Đức không chỉ là người thầy mà còn là người anh thân thiết sẵn sàng đồng hành, chia sẻ mọi nỗi niềm”. Đó là tâm sự của học viên Trần Xuân Trường trong đội hình khối tham gia Lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ. Đại tá Nguyễn Hồng Trường, Chủ nhiệm Khoa Quân sự chung nhận xét: "Thầy Đức luôn sẵn sàng nêu cao tinh thần xung phong trên tuyến đầu, kiên quyết khắc phục mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ. Và có một điều tôi chợt nhận ra sau hành trình gần 20 ngày ở xứ bạch dương cùng đoàn QĐND Việt Nam: Anh luôn là người lui về phía sau, nhường những phần thưởng, những khoảnh khắc vinh quang cho đồng đội, lặng lẽ, âm thầm hậu thuẫn cho đồng nghiệp và học viên của mình...".

Đặc thù công việc khiến Trung tá Nguyễn Văn Đức thường xuyên công tác xa nhà, mọi việc đều trông cậy vào người vợ đảm luôn cảm thông và chia sẻ với chồng. Thật may mắn khi bạn đời của anh cũng là đồng nghiệp ở trường: Thiếu tá Nguyễn Hồng Minh, giảng viên Bộ môn Toán ứng dụng, Khoa Khoa học Tự nhiên. Những lúc đoàn tụ bên gia đình nhỏ, anh vẫn tranh thủ dành thời gian kèm cặp cậu con trai đang học lớp 5, dạy chữ cho cô con gái bé bỏng năm sau vào lớp 1. Đó là những khoảnh khắc bình yên mà gia đình quân nhân ấy luôn trân trọng, nâng niu.