"Xoá mù" hai chữ công nghệ

- Trong bối cảnh cả nước đang tích cực chuyển mình theo xu hướng chuyển đổi số, việc phổ cập tri thức số đến mọi tầng lớp Nhân dân là yêu cầu cấp thiết. Với phương châm “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong chuyển đổi số, ngày 29/4/2025 Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Kế hoạch số 230-KH/TU về triển khai phong trào “Bình dân học vụ số”.

Tuy mới được triển khai nhưng phong trào “Bình dân học vụ số” đã lan tỏa mạnh mẽ; hiện diện rõ nét tại từng tổ dân phố, thôn, bản, từng cơ quan, trường học, doanh nghiệp.

Đa dạng hoạt động hưởng ứng

Cách đây 80 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động phong trào “Bình dân học vụ” với mục tiêu xóa nạn mù chữ, khai sáng trí tuệ cho Nhân dân. Ngày nay, tinh thần đó được kế thừa và phát huy thông qua phong trào “Bình dân học vụ số”, với sứ mệnh xóa mù công nghệ, trang bị kiến thức số cơ bản cho người dân, nhất là người cao tuổi, người dân tộc thiểu số, người sống ở vùng sâu, vùng xa.

Tại Chi bộ khu 8, thị trấn Đình Lập, huyện Đình Lập, trong kỳ sinh hoạt tháng 6 vừa qua, chi bộ đã dành phần lớn thời gian để phổ biết, quán triệt tinh thần Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, phong trào “Bình dân học vụ số”…

Cùng đó, đồng chí Bí thư Chi bộ đã trực tiếp hướng dẫn đảng viên cài đặt và sử dụng các ứng dụng số như VNeID, thao tác mua bán trên các sàn thương mại điện tử. Ông Hà Văn Đông, đảng viên Chi bộ khu 8, thị trấn Đình Lập chia sẻ: Vì tuổi đã cao nên ban đầu tôi cảm thấy chuyển đổi số là khái niệm xa lạ, khó hiểu. Sau khi được Bí thư Chi bộ phân tích, hướng dẫn trực tiếp, tôi đã có thể sử dụng VNeID, nghiên cứu nghị quyết trên ứng dụng điện tử... Tôi thấy việc này rất thiết thực.

Còn tại Trường THCS Tam Thanh, thành phố Lạng Sơn, phong trào “Bình dân học vụ số” được triển khai tới 100% giáo viên thông qua các hội nghị tuyên truyền, hướng dẫn ứng dụng công nghệ thông tin, công cụ số và trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy. Giáo viên được tập huấn sử dụng các phần mềm soạn giáo án, nền tảng dạy học trực tuyến tích hợp AI; công cụ tạo đề thi và đánh giá kết quả học tập thông minh. Nhờ đó, đội ngũ giáo viên không chỉ nâng cao kỹ năng số mà còn đổi mới phương pháp giảng dạy, giúp học sinh chủ động, hiệu quả hơn trong học tập.

Không chỉ 2 đơn vị trên, phong trào “Bình dân học vụ số” đã và đang lan tỏa mạnh mẽ đến các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh. Đơn cử như trung tuần tháng 5/2025, Ban Nội chính Tỉnh ủy tổ chức hội nghị hướng dẫn sử dụng AI trong công việc hành chính. Đại biểu được tiếp cận kiến thức về AI, các nền tảng phổ biến và thực hành trực tiếp các ứng dụng như soạn thảo công văn, báo cáo, phân tích chính sách và tuyên truyền pháp luật. 

Đầu tháng 6/2025, UBND thành phố Lạng Sơn tổ chức hội nghị tập huấn cho 160 cán bộ, công chức, viên chức các phòng, ban và UBND các xã, phường. Nội dung bao gồm kỹ năng cơ bản về AI, sử dụng trợ lý ảo, xử lý hồ sơ trực tuyến, đảm bảo an toàn thông tin mạng, cài đặt chữ ký số VNPT SmartCA, MySign trên VNeID. 

Cũng trong tháng 5 và tháng 6/2025, Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh đã tích cực hưởng ứng phong trào “Bình dân học vụ số” bằng việc tổ chức các lớp tập huấn cho hội viên, tập trung vào ứng dụng nền tảng số và AI trong phân tích dữ liệu, quản trị và ra quyết định.... Qua đó, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực số, thích ứng hiệu quả với bối cảnh kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ.

“Cầm tay chỉ việc”, chia nhóm để phổ cập kỹ năng số

Ông Nguyễn Trọng Hùng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, Ủy viên Thường trực Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tỉnh cho biết: Ngay sau khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành kế hoạch triển khai phong trào “Bình dân học vụ số”, ngày 12/5/2025, sở đã xây dựng và ban hành kế hoạch triển khai phong trào trên địa bàn tỉnh. Trong đó, công tác tuyên truyền, hướng dẫn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm và đang được triển khai tích cực trên nhiều nền tảng nhằm phổ cập tri thức cơ bản về chuyển đổi số, kỹ năng số cho mọi tầng lớp nhân dân, nhất là người dân vùng sâu, vùng xa.

Trước khi phong trào “Bình dân học vụ số” chưa chính thức triển khai, từ đầu năm 2025, Sở Khoa học và Công nghệ đã chủ động rà soát, kiện toàn đội ngũ tổ công nghệ số cộng đồng. Sau khi có kế hoạch triển khai phong trào “Bình dân học vụ số”, sở đã khẩn trương tổ chức các lớp tập huấn, phổ cập kỹ năng số cơ bản nhằm trang bị nền tảng công nghệ vững chắc cho các tổ viên, sẵn sàng triển khai phong trào trên diện rộng. 

Từ đầu tháng 5/2025 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã có 6.839/8.623 thành viên tổ công nghệ số cộng đồng được tập huấn, bồi dưỡng. Sau khi được bồi dưỡng, thành viên của tổ tiếp tục tổ chức hướng dẫn lồng ghép trong sinh hoạt cộng đồng để chuyển tải kiến thức về công nghệ số đến người dân. Mỗi tổ viên phụ trách hỗ trợ tối thiểu 10 hộ dân tiếp cận, sử dụng thành thạo các nền tảng thiết yếu như: ứng dụng VNeID, định danh điện tử, chữ ký số, thanh toán không dùng tiền mặt, dịch vụ công trực tuyến...

Trung tâm Công nghệ số, Sở Khoa học và Công nghệ đã xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn và phối hợp với các sở, ngành, doanh nghiệp cùng UBND cấp huyện, xã tuyên truyền, hỗ trợ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đưa ứng dụng số, đặc biệt là AI, vào nhiệm vụ chuyên môn nhằm nâng cao hiệu quả công việc.

Song song với đó, Sở Khoa học và Công nghệ cũng nghiên cứu, phân loại và xây dựng nội dung tuyên truyền riêng biệt cho từng nhóm đối tượng trên địa bàn tỉnh. Cụ thể, tập trung bồi dưỡng kỹ năng sử dụng AI, trợ lý ảo để phục vụ công việc cho cán bộ, công chức, viên chức; hướng dẫn sử dụng sổ tay đảng viên điện tử, dịch vụ công trực tuyến; kỹ năng tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, giao dịch trên sàn thương mại điện tử, quảng bá sản phẩm địa phương, sử dụng ứng dụng “Công dân số Xứ Lạng” để phản ánh và kiến nghị cho người dân khu vực nông thôn... Ngoài tập huấn trực tiếp theo hình thức “cầm tay chỉ việc”, sở còn đào tạo, phổ cập kiến thức chuyển đổi số và kỹ năng số cho mọi đối tượng thông qua nền tảng Công dân số Xứ Lạng. Người dân có thể vừa học, vừa thực hành ngay trong quá trình sử dụng ứng dụng, từ đó hình thành thói quen và kỹ năng số một cách tự nhiên. Tính đến nay, đã có hơn 80% người dân trên địa bàn tỉnh cài đặt và sử dụng hiệu quả nền tảng này.

Bên cạnh đó, các thông tin, tài liệu hướng dẫn và ứng dụng số được cập nhật thường xuyên trên Trang thông tin điện tử của Sở Khoa học và Công nghệ; Cổng thông tin về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của tỉnh; Trang thông tin điện tử “Chuyển đổi số tỉnh Lạng Sơn”... giúp người dân truy cập, tra cứu và cập nhật thông tin một cách thuận tiện, kịp thời.

Từ đầu tháng 5/2025 đến nay, Sở Khoa học và Công nghệ đã phối hợp tổ chức bồi dưỡng, tập huấn trực tiếp và trực tuyến cho 11/11 huyện, thành phố; 193/194 xã, phường, thị trấn; 1.636/1.649 tổ công nghệ số cộng đồng; phối hợp tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho hơn 600 cán bộ, công chức cấp huyện, cấp xã phụ trách chuyển đổi số. Bên cạnh đó, nhiều cơ quan, doanh nghiệp cũng đẩy mạnh phổ biến các ứng dụng số đến người dân, cán bộ, hội viên như: Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh tổ chức 7 hội nghị trực tiếp và trực tuyến về chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số cho trên 500 lượt hội viên; Tỉnh đoàn Lạng Sơn tổ chức 3 lớp “Bình dân học vụ số” cho hơn 300 người dân tại các xã...

Phong trào “Bình dân học vụ số” đã và đang tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của toàn xã hội. Thời gian tới, phong trào sẽ tiếp tục được nhân rộng với nhiều mô hình mới, giúp người dân trang bị kỹ năng số cần thiết để thích ứng và hưởng lợi từ chuyển đổi số.