Đề xuất 4 nhóm đối tượng thuộc diện tinh giản biên chế khi sáp nhập tỉnh, xã

Tại dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 29/2023 về tinh giản biên chế, Bộ Nội vụ quy định 4 nhóm đối tượng thuộc diện tinh giản biên chế.

Bộ Tư pháp công bố tài liệu họp thẩm định dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 29/2023 của Chính phủ về tinh giản biên chế, do Bộ Nội vụ soạn thảo.

Bộ Nội vụ cho biết, Nghị định này quy định về đối tượng, nguyên tắc, chính sách tinh giản biên chế và trách nhiệm thực hiện tinh giản biên chế trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội từ Trung ương đến cấp xã.

Tại dự thảo Nghị định, cơ quan soạn thảo đề xuất 4 nhóm đối tượng thực hiện chính sách tinh giản biên chế.

Nhóm thứ nhất, cán bộ, công chức, viên chức; cán bộ, công chức cấp xã và người làm việc theo chế độ hợp đồng lao động được áp dụng chế độ, chính sách như công chức theo quy định của Chính phủ, nếu thuộc một trong các trường hợp:

Dôi dư do rà soát, sắp xếp lại tổ chức bộ máy, nhân sự theo quyết định của cấp có thẩm quyền hoặc dôi dư do đơn vị sự nghiệp công lập sắp xếp tổ chức bộ máy, nhân sự để thực hiện cơ chế tự chủ.

Dôi dư do cơ cấu lại cán bộ, công chức, viên chức theo vị trí việc làm, nhưng không thể bố trí, sắp xếp được việc làm khác hoặc bố trí được việc làm khác nhưng cá nhân tự nguyện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý.

Chưa đạt trình độ đào tạo theo tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ quy định đối với vị trí việc làm đang đảm nhiệm, nhưng không có vị trí việc làm khác phù hợp để bố trí và không thể bố trí đào tạo lại để chuẩn hóa về chuyên môn, nghiệp vụ hoặc được cơ quan bố trí việc làm khác nhưng cá nhân tự nguyện thực hiện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý.

Trong năm trước liền kề hoặc trong năm thực hiện xét tinh giản biên chế xếp loại chất lượng ở mức không hoàn thành nhiệm vụ; trong năm trước liền kề hoặc trong năm thực hiện xét tinh giản biên chế xếp loại chất lượng ở mức hoàn thành nhiệm vụ nhưng cá nhân tự nguyện thực hiện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý.

Trong năm trước liền kề hoặc trong năm thực hiện xét tinh giản biên chế mà có tổng số ngày nghỉ làm việc do ốm đau bằng hoặc cao hơn 300 ngày, có xác nhận của cơ quan bảo hiểm xã hội chi trả trợ cấp ốm đau theo quy định hiện hành của pháp luật; trong năm trước liền kề hoặc trong năm thực hiện xét tinh giản biên chế có tổng số ngày nghỉ làm việc bằng hoặc cao hơn số ngày nghỉ tối đa do ốm đau theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, có xác nhận của cơ quan bảo hiểm xã hội chi trả trợ cấp ốm đau theo quy định hiện hành của pháp luật, cá nhân tự nguyện thực hiện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý.

Cán bộ, công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý thôi giữ chức vụ, chức danh do sắp xếp tổ chức bộ máy hoặc cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ lãnh đạo, quản lý theo quyết định của cấp có thẩm quyền hoặc do quyết định của cấp có thẩm quyền cho thôi giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý, cá nhân tự nguyện thực hiện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý.

Nhóm thứ hai, người làm việc theo chế độ hợp đồng lao động không xác định thời hạn thực hiện các công việc chuyên môn nghiệp vụ thuộc danh mục vị trí việc làm chức danh nghề nghiệp chuyên ngành và vị trí việc làm chức danh nghề nghiệp chuyên môn dùng chung trong đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của Chính phủ dôi dư do sắp xếp lại tổ chức hoặc cơ cấu lại nhân lực của đơn vị theo quyết định của cấp có thẩm quyền.

Nhóm thứ ba, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã nghỉ ngay kể từ khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Nhóm thứ tư, người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố dôi dư do sắp xếp thôn, tổ dân phố nghỉ ngay kể từ khi có quyết định sắp xếp của cấp có thẩm quyền.

Cần chính sách đủ mạnh để cán bộ không chuyên trách cấp xã nghỉ ngay

Về sự cần thiết ban hành Nghị định, Bộ Nội vụ cho hay, tại Kết luận số 137 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư (về Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp) đã yêu cầu "chấm dứt việc sử dụng người hoạt động không chuyên trách tại cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn)".

Tại Kết luận số 155 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư (về Đề án về một số nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung thực hiện về sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính từ nay đến ngày 30/6) yêu cầu "khẩn trương ban hành chế độ, chính sách hỗ trợ người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã".

"Từ các lý do trên cần có chính sách đủ mạnh để giải quyết chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã nghỉ ngay khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã", Bộ Nội vụ nêu.

Về cơ sở pháp lý, Bộ Nội vụ dẫn Điều 64 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7) quy định điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để hưởng chế độ hưu trí là từ đủ 15 năm trở lên.

Theo đó, cần phải sửa đổi điều kiện hưởng liên quan đến thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để hưởng chính sách nghỉ hưu trước tuổi tại Nghị định số 29/2023 cho phù hợp.

Bên cạnh đó, tại Nghị định số 178/2024 (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 67/2025) của Chính phủ quy định chính sách, chế độ nghỉ hưu trước tuổi đối với đối tượng tinh giản biên chế, cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được hưởng chính sách nghỉ hưu trước tuổi tính theo 5 tháng tiền lương hiện hưởng (tại Nghị định số 29/2023 là 3 tháng tiền lương bình quân).

Theo đó, để đảm bảo tương quan về chính sách, chế độ đối với các đối tượng nghỉ việc do tinh giản biên chế, cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thì cần thiết phải sửa đổi cách tính chính sách nghỉ hưu trước tuổi tại Nghị định số 29/2023 cho phù hợp.

Từ các lý do nêu trên, Bộ Nội vụ cho rằng, để đảm bảo tương quan chính sách giữa các đối tượng và để động viên đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố khi nghỉ ngay thì việc ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 29/2023 là cần thiết.