Đề nghị HĐND giới thiệu Chủ tịch tỉnh để Thủ tướng phê chuẩn

Đại biểu Quốc hội đề nghị sửa Luật theo hướng HĐND không bầu chức danh Chủ tịch UBND cấp tỉnh, thay vào đó là giới thiệu nhân sự để Thủ tướng phê chuẩn.

Sáng 14/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (lần thứ nhất) và dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Giới thiệu nhân sự để Thủ tướng phê chuẩn

Thảo luận về dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân (Đoàn Bình Dương) bày tỏ quan tâm đến vấn đề bầu, miễn nhiệm, điều động Chủ tịch và Phó Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

"Theo tinh thần thể chế không chỉ để quản lý mà còn phải để kiến tạo. Xây dựng thể chế thì phải trao quyền nhiều hơn cho địa phương nhưng cũng cần trao nhiều quyền hơn cho Chính phủ và Thủ tướng theo đúng tinh thần Hiến pháp, đảm bảo điều hành linh hoạt, thống nhất trong hệ thống hành chính", ông Huân nhấn mạnh.

Vị Đại biểu Quốc hội dẫn khoản 2 Điều 36 của dự thảo Luật: "HĐND bầu Chủ tịch UBND theo giới thiệu của Chủ tịch HĐND; bầu Phó Chủ tịch UBND, Ủy viên UBND theo giới thiệu của Chủ tịch UBND".

Còn khoản 4 Điều 37 quy định: "HĐND miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch UBND cùng cấp theo đề nghị của Chủ tịch HĐND; miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch UBND, Ủy viên UBND cùng cấp theo đề nghị của Chủ tịch UBND".

"Trong khi đó, tại Điều 41 quy định, khi Thủ tướng quyết định điều động hoặc cách chức Chủ tịch và Phó Chủ tịch UBND cấp tỉnh thì không có quy định HĐND miễn nhiệm", ông Huân nêu thực tế.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân đánh giá về mặt quy định thì đúng hiến pháp nhưng lại thiếu đảm bảo về mặt logic. Bởi HĐND bầu thì HĐND phải miễn nhiệm, Thủ tướng điều động hoặc cách chức thì HĐND lại không miễn nhiệm.

"Để thuận tiện, tôi đề nghị sửa Điều 36 của dự thảo Luật theo hướng HĐND không bầu chức danh Chủ tịch UBND cấp tỉnh, thay vào đó là giới thiệu nhân sự để Thủ tướng phê chuẩn Chủ tịch UBND cấp tỉnh. Sau đó Chủ tịch UBND cấp tỉnh giới thiệu Phó Chủ tịch UBND, Ủy viên UBND để HĐND phê chuẩn 1 lần đầu nhiệm kỳ. Những lần sau nếu thay đổi, điều động thì Chủ tịch UBND cấp tỉnh chỉ cần báo cáo HĐND", ông Nguyễn Quang Huân kiến nghị.

Theo Đại biểu Quốc hội đoàn Bình Dương, cách làm như trên đảm bảo logic và quyền trao cho Thủ tướng điều động rất linh hoạt. Và nếu thực hiện cách làm này, cần sửa thêm Điều 114 của Hiến pháp.

"Hiện nay chúng ta dự kiến sửa 8 điều của Hiến pháp, trong đó có Điều 114, tuy nhiên sửa rất đơn giản, chỉ mang tính câu từ. Còn nội dung 'HĐND bầu UBND cùng cấp' thì chưa sửa. Tôi đề nghị, để thống nhất với Điều 36 và Điều 41 dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) thì sửa thêm Điều 114 của Hiến pháp theo hướng HĐND giới thiệu Chủ tịch UBND cấp tỉnh chứ không bầu", đại biểu nói.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân cũng đề nghị xem xét thêm Điều 5 của dự thảo Luật, hiện tại đang quy định ít nhất 45 ngày thì tổ chức HĐND cho đến ngày khai mạc.

Ông Huân cho rằng, nếu trước đây thì không vấn đề gì, nhưng dự kiến ban hành Nghị quyết rút ngắn kỳ họp Quốc hội, HĐND và dự kiến 15/3/2026 bầu cử, nếu 45 ngày thì tới tận 1/5 mới tổ chức phiên họp HĐND thì không đúng tinh thần.

Quy định rõ hơn trách nhiệm của UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh

Cùng góp ý vào dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Đại biểu Quốc hội Đỗ Thị Việt Hà (Đoàn Bắc Giang) đề nghị quy định rõ hơn trách nhiệm của UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong việc trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp mình, UBND, Chủ tịch UBND cấp xã tại khoản 4 Điều 11.

Đại biểu cho rằng cần thiết phải bổ sung trách nhiệm của UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh, trong trường hợp cần thiết, trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp mình, UBND, Chủ tịch UBND cấp xã như dự thảo Luật đã thể hiện.

"Tuy nhiên, việc quy định rất chung chung thẩm quyền này của UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh 'trong trường hợp cần thiết' là chưa thể hiện rõ trách nhiệm của cấp tỉnh và có thể dẫn đến những vướng mắc, bất cập, thiếu thống nhất trong tổ chức thi hành. Do đó đề nghị có quy định chặt chẽ hơn ngay trong Luật này hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết để tăng cường trách nhiệm của cấp tỉnh trong việc bảo đảm thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp xã", bà Hà nói.

Bên cạnh đó, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà cho rằng cần sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới văn bản quy phạm pháp luật, nhất là Luật có liên quan về phân cấp, phân quyền, ủy quyền để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất về cơ sở pháp lý cho việc thực hiện tổ chức thực hiện.

Theo bà Hà, Chương III dự thảo Luật đã quy định về khái niệm, quy tắc, điều kiện, cách thức thực hiện, trách nhiệm của các chủ thể trong việc thực hiện phân công, phân cấp, ủy quyền.

Để đẩy mạnh và bảo đảm việc thực hiện có hiệu quả trong quản lý Nhà nước theo ngành, lĩnh vực, rất cần thiết phải gắn kết chặt chẽ, đồng bộ với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhất là các luật chuyên ngành, đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát để sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến phân công, phân cấp, ủy quyền cho phù hợp.

Về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà đề nghị tiếp tục thể chế kịp thời, đầy đủ hơn nữa một số nghị quyết của Bộ Chính trị vừa ban hành trong một số lĩnh vực khi quy định nhiệm vụ quyền hạn của chính quyền địa phương

Do đó, nữ đại biểu đề nghị rà soát để tiếp tục điều chỉnh, bổ sung các quy định trong chương này để thể chế hóa kịp thời một số nghị quyết khác của Bộ Chính trị trong một số lĩnh vực khác, đơn cử như Nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

"Nghị quyết 66 hết sức quan trọng, có rất nhiều nội dung thể hiện rõ tính đột phá để tăng cường hơn nữa công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật và cũng có rất nhiều nội dung cần phải được thể chế hóa không chỉ trong Nghị quyết của Quốc hội, mà còn trong các văn bản quy phạm pháp luật, nhất là các Luật có liên quan, trong đó có nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương", Đại biểu Quốc hội Đỗ Thị Việt Hà nói thêm.