Chuyến tác nghiệp đáng nhớ tại Công Sơn

- Nghề báo là nghề phải đối mặt với những khó khăn, vất vả và đầy hiểm nguy. Bản thân chúng tôi – những người phóng viên có nhiều năm gắn bó với nghề đã có vô vàn những trải nghiệm đáng nhớ, buồn có, vui có, nhọc nhằn có. Trong những kỷ niệm đó, chúng tôi nhớ nhất về hành trình tác nghiệp giữa đêm khuya tại xã vùng 3 Công Sơn, huyện Cao Lộc.

Trong một chuyến công tác tại xã Công Sơn, chúng tôi được cán bộ văn hóa xã giới thiệu về những nét văn hóa đặc sắc, riêng có của người dân nơi đây, nổi bật có phong tục cưới đêm của người Dao Lù Gang. Khi mới nghe về đám cưới đêm, chúng tôi vô cùng tò mò và ngỏ ý muốn được trải nghiệm, ghi lại những khoảnh khắc đẹp về phong tục, tập quán đặc biệt này.

Vào một buổi sáng giữa tháng 1/2024, chúng tôi nhận được cuộc điện thoại của cán bộ văn hóa xã Công Sơn thông tin chuẩn bị có một đám cưới người Dao Lù Gang tại thôn Ngàn Pặc. Được tin, chúng tôi vô cùng háo hức và quyết định lên đường ngay bởi đây là một dịp rất hiếm mà chúng tôi đã chờ đợi nhiều tháng nay.

Xế chiều hôm đó, sau khi sắp xếp công việc, chúng tôi mang theo hai chiếc máy ảnh tức tốc lên đường. Vừa đi, chúng tôi vừa bàn bạc, lên ý tưởng để thực hiện một tác phẩm ảnh sao cho độc đáo và lột tả được phần nào ý nghĩa, phong tục cưới hỏi của người Dao Lù Gang. Chúng tôi phải mất đến 2 tiếng đồng hồ để di chuyển từ thành phố Lạng Sơn đến trung tâm xã Công Sơn. Lúc này, khác với những tưởng tượng, sự trông đợi, háo hức ban đầu, chúng tôi bắt đầu thấm mệt và cảm thấy lo sợ giữa núi rừng tĩnh mịch, mờ sương, giá lạnh, không một bóng người lúc chạng vạng tối. Nỗi lo sợ càng lớn hơn, khi ở đây không có sóng điện thoại, chúng tôi không thể nào liên lạc với cán bộ UBND xã Công Sơn để tìm đường đến nhà cô dâu như dự kiến.

Chúng tôi quyết định tiếp tục di chuyển theo tuyến đường chính với hy vọng sẽ tìm được một nhà dân còn sáng đèn để vào hỏi. Giữa màn sương dày đặc, cái rét tê tái của mùa đông đã có lúc khiến chúng tôi muốn bỏ cuộc. Thế nhưng, với quyết tâm ghi lại những khoảnh khắc đặc biệt, chúng tôi đã tự trấn an bản thân, tiếp tục men theo con đường vắng. Thật may mắn, trong màn sương mù mịt ấy, một ánh điện lóe lên, chúng tôi đánh liều đi về phía ánh sáng duy nhất giữa màn đêm. Đến nơi, chúng tôi như vỡ òa khi đây là trụ sở Công an xã Công Sơn và được các anh công an chỉ đường đến nhà cô dâu. Khoảng 19 giờ 30 phút, sau một chặng đường dài, chúng tôi đã có mặt tại nhà cô dâu và được cùng bà con nơi đây thức đêm nấu cỗ, tham dự lễ đón dâu từ 3 giờ sáng.

Bên bếp lửa hồng, bà con chòm xóm cùng nhau nấu cỗ, người thì nhặt rau, người thì quay lợn. Tiếng cười nói rôm rả như xé toang sự yên tĩnh của màn đêm nơi núi rừng Công Sơn, bao nhiêu mệt mỏi của chúng tôi cũng dần tan biến. Vừa nhanh tay sắp xếp mâm cỗ, ông Dương Trùng Chòi, Bí thư Chi bộ, trưởng thôn Ngàn Pặc vừa chia sẻ: Từ bao đời nay, phong tục cưới đêm của người Dao Lù Gang được người dân duy trì và trở thành nét văn hóa rất riêng. Người dân quan niệm, mọi điều tốt lành nhất đều bắt đầu khi mặt trời còn chưa thức dậy, chính vì vậy, các nghi lễ cưới hỏi của người Dao Lù Gang đều được thực hiện vào ban đêm để tránh những điều xấu.

Để chuẩn bị cho lễ đón dâu, ngay từ 2 giờ sáng, cô dâu Triệu Linh đã được các bà, các mẹ hỗ trợ mặc trang phục truyền thống. Đến khoảng hơn 3 giờ sáng, đoàn nhà trai đã có mặt và thực hiện các nghi lễ trước khi cô dâu ra cửa. Đoàn nhà gái được nhà trai đón bằng xe máy. Tuy nhiên với số lượng xe hạn chế, chúng tôi buộc phải đi bộ. Đêm hôm ấy, dưới trời mưa phùn, con đường đưa dâu dài hơn 2 km, toàn bộ là đường đất lầy lội, trơn trượt, hai bên đường là rừng thông, không một bóng nhà. Thế nhưng, những khó khăn ấy không khiến chúng tôi chùn bước, với khát khao tạo ra một tác phẩm ý nghĩa, lan tỏa những nét văn hóa độc đáo đến độc giả, bước chân của chúng tôi như nhanh hơn khi băng qua con đường rừng trong màn đêm tĩnh mịch.  

Khoảng 4 giờ sáng, đoàn nhà gái đã có mặt tại nhà chú rể Dương Hương và thật may chúng tôi đã có mặt kịp thời để ghi lại những nghi lễ chính trong đám cưới. 

Sau một đêm dài tác nghiệp, hơn 6 giờ sáng, chúng tôi chào tạm biệt cô dâu, chú rể để quay về. Trên con đường rừng, băng qua những làn sương sớm, một cảm xúc bâng khuâng lạ thường dâng lên trong lòng chúng tôi, vừa vui mừng nhưng cũng vừa lưu luyến.

Có lẽ với chúng tôi, đây là chuyến công tác đáng nhớ nhất kể từ khi bước chân vào nghề báo. Không phải vì những khó khăn trên hành trình tác nghiệp mà nó đáng nhớ bởi chính cách chúng tôi đã vượt qua “nỗi sợ” và hoàn thành tác phẩm. Chuyến đi này không chỉ giúp chúng tôi – những phóng viên trẻ hiểu rõ hơn về nét văn hóa đặc sắc của đồng bào người Dao Lù Gang mà còn làm chúng tôi thêm hiểu, thêm yêu, tự hào và trân trọng với nghề.