Xung đột ở Ukraine tiếp tục khoét sâu chia rẽ giữa châu Âu và Mỹ

Cuộc hội đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron vào ngày 24-2 tại Washington cùng các cuộc bỏ phiếu về các nghị quyết liên quan tới xung đột Nga-Ukraine tại Liên hợp quốc (LHQ) đã cho thấy sự chia rẽ nghiêm trọng trong cách tiếp cận của Mỹ và châu Âu đối với cuộc xung đột này.

Theo Reuters, tại hội đàm, hai nhà lãnh đạo đã thể hiện mối quan hệ thân thiện, tốt đẹp sau nhiều năm vun đắp. Tuy nhiên, ông E.Macron vẫn nhấn mạnh rằng ông không đồng ý với người đồng cấp Mỹ về một số vấn đề liên quan đến cuộc xung đột tại Ukraine. Trong cuộc họp báo chung ở Nhà Trắng, ông D. Trump thể hiện mong muốn đạt được lệnh ngừng bắn giữa Nga và Ukraine càng sớm càng tốt, đồng thời cho biết đang cố gắng sắp xếp một lệnh ngừng bắn giữa hai bên. Ông chủ Nhà Trắng cũng để ngỏ khả năng đến Moscow để gặp ông V.Putin sau khi đạt được thỏa thuận.

Trong khi đó, Tổng thống Pháp E.Macron lại muốn thúc đẩy cách tiếp cận thận trọng hơn với việc bắt đầu bằng một lệnh ngừng bắn và sau đó mới tiến tới một thỏa thuận hòa bình kèm theo các điều khoản bảo đảm an ninh. Phát biểu trước các phóng viên, nhà lãnh đạo Pháp lưu ý: “Chúng tôi muốn hòa bình nhanh chóng, nhưng không muốn một thỏa thuận yếu kém”. Theo ông E.Macron, bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải được đánh giá, kiểm tra và xác minh kỹ lưỡng.

Hai nhà lãnh đạo đã nhất trí về việc triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu một khi thỏa thuận hòa bình ở Ukraine được ký kết. Theo ông E.Macron, lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu sẽ không tham gia vào bất kỳ cuộc xung đột nào. Sự hiện diện của lực lượng này tại Ukraine nhằm bảo đảm rằng thỏa thuận hòa bình được tôn trọng. Ông D.Trump cho biết, ông đồng ý với quan điểm của ông E.Marcon và khẳng định Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ chấp nhận điều này bởi ông từng trao đổi với nhà lãnh đạo Nga câu hỏi đó và nhận được sự chấp thuận.

Dù vẫn còn nhiều bất đồng giữa hai bên, ông E.Macron vẫn coi cuộc hội đàm với ông D.Trump là “bước ngoặt” hướng tới cách tiếp cận thống nhất hơn trong vấn đề Ukraine. Ông E.Macron là nhà lãnh đạo châu Âu đầu tiên đến Washington để gặp ông D.Trump kể từ khi ông nhậm chức Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ thứ hai vào ngày 20-1 vừa qua. Giới chức Pháp nhận định, ông E.Macron đang cố gắng sử dụng mối quan hệ của mình với người đồng cấp Mỹ nhằm thuyết phục ông chủ Nhà Trắng đưa châu Âu vào bất kỳ giải pháp nào cho cuộc xung đột ở Ukraine.

Sau chuyến thăm của Tổng thống Pháp, dự kiến, Thủ tướng Anh Keir Starmer sẽ có chuyến thăm Mỹ và hội đàm với ông D.Trump vào cuối tuần này. Các nhà lãnh đạo châu Âu dồn dập tới Mỹ trong bối cảnh châu Âu lo ngại về lập trường cứng rắn của ông D.Trump đối với Ukraine và những lời đề nghị với Moscow về cuộc xung đột.

Trong một diễn biến liên quan, cùng ngày, Mỹ đã đứng về phía Nga khi bỏ phiếu chống lại nghị quyết do Liên minh châu Âu (EU) hậu thuẫn tại Đại hội đồng LHQ. Nghị quyết này có nội dung chỉ trích chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine và yêu cầu Moscow rút quân ngay lập tức đã được thông qua với 93 phiếu thuận, 18 phiếu chống và 65 phiếu trắng. Đại hội đồng LHQ cùng ngày cũng bỏ phiếu về một nghị quyết do Mỹ soạn thảo về xung đột ở Ukraine. Phiên bản ban đầu của nghị quyết ngắn gọn, không chỉ trích Nga. Tuy nhiên, Pháp cùng các đồng minh châu Âu đã yêu cầu chỉnh sửa nghị quyết, thêm nội dung chỉ trích Nga và nhấn mạnh sự toàn vẹn lãnh thổ Ukraine trước khi đưa ra bỏ phiếu. Nghị quyết này cuối cùng được thông qua với 93 phiếu thuận, 73 phiếu trắng và 8 phiếu chống. Do phải chỉnh sửa theo yêu cầu của châu Âu, Mỹ đã bỏ phiếu trắng.

Ngay sau đó, Mỹ đã đưa nghị quyết gốc của nước này ra bỏ phiếu tại Hội đồng Bảo an LHQ. Nghị quyết này với nội dung kêu gọi chấm dứt nhanh chóng cuộc xung đột và thiết lập một nền hòa bình lâu dài giữa Nga và Ukraine đã nhận được 10 phiếu thuận, bao gồm cả phiếu của Nga, không có phiếu chống và 5 phiếu trắng, bao gồm Pháp, Anh, Đan Mạch, Hy Lạp và Slovenia. Đại sứ Nga tại LHQ Vasily Nebenzya đã đánh giá nghị quyết của Mỹ như một điểm khởi đầu cho những nỗ lực trong tương lai hướng tới một giải pháp hòa bình. Trong khi đó, Đại biện lâm thời Mỹ ở LHQ Dorothy Shea nói rằng việc thông qua nghị quyết là hành động đầu tiên của Hội đồng Bảo an trong nỗ lực kêu gọi chấm dứt xung đột.

Việc Mỹ ủng hộ Nga tại LHQ tiếp tục gây sốc cho các đồng minh châu Âu. Theo CNN, đây là sự thay đổi thái độ đáng kinh ngạc trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Quyết định này được Mỹ đưa ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống D.Trump đang theo đuổi các cuộc đàm phán với Nga về việc chấm dứt xung đột ở Ukraine. Khi ông D.Trump liên tục chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky một cách gay gắt, châu Âu không còn lựa chọn nào khác ngoài việc nhanh chóng điều chỉnh theo sự thay đổi trong chính sách của Mỹ.

Diễn biến trên khiến quan hệ giữa Mỹ và châu Âu tiếp tục rạn nứt trong bối cảnh châu Âu tỏ ra không hài lòng về việc bị gạt ra ngoài các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nga nhằm tìm giải pháp chấm dứt xung đột ở Ukraine. Hãng tin AP nhận định, việc ông D.Trump thay đổi chính sách đối ngoại của Mỹ và “không quan tâm” đến giới lãnh đạo châu Âu khi tìm cách nhanh chóng chấm dứt xung đột ở Ukraine khiến mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương đối mặt với tương lai bất ổn.