Vững vàng trên mặt trận đấu tranh tư tưởng, lý luận

Viện Khoa học xã hội và Nhân văn quân sự Bộ Quốc phòng (nay là Viện Khoa học xã hội và Nhân văn quân sự, Học viện Chính trị) là tổ chức nghiên cứu khoa học đa ngành của Quân đội, được thành lập ngày 29-4-1999. Trải qua 26 năm xây dựng, phát triển, Viện Khoa học xã hội và Nhân văn quân sự luôn vững vàng trên mặt trận đấu tranh tư tưởng, lý luận, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.

Với chức năng “Nghiên cứu, phát triển, ứng dụng những kiến thức xã hội nhân văn vào lĩnh vực quân sự, góp phần phục vụ sự lãnh đạo của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị và Học viện Chính trị”, ngay trong những năm đầu thành lập, hoạt động đấu tranh tư tưởng, lý luận đã được Viện Khoa học xã hội và Nhân văn quân sự (KHXH-NVQS) đẩy mạnh.

Khi chưa có điều kiện thực hiện các đề tài, biên soạn sách chuyên sâu, Viện đã động viên cán bộ nghiên cứu tích cực viết bài đăng trên các báo và tạp chí, nhằm đấu tranh phê phán, phản bác các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch xuyên tạc Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước ta.

Năm 2005, Viện đã triển khai nghiên cứu biên soạn bộ sách phòng, chống “diễn biến hòa bình” gồm 5 cuốn, gồm: “Diễn biến hòa bình” và đấu tranh chống “diễn biến hòa bình”; “Tôn giáo và tự do tín ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam”; “Bình đẳng và đoàn kết dân tộc để ổn định và phát triển”; “Nhân quyền và quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam về nhân quyền” ; “Dân chủ ở Việt Nam - dân chủ của dân, do dân, vì dân”. Bộ sách đã gây được tiếng vang lớn trong đời sống chính trị của Quân đội và xã hội, được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam đánh giá cao. Bộ sách này đã được tái bản với số lượng lớn, phát hành rộng rãi trong Quân đội và xã hội.

Từ năm 2016 đến nay, Viện đã triển khai thực hiện nhiều chương trình lớn về đấu tranh tư tưởng, lý luận, đồng thời chủ trì, tham gia nghiên cứu thành công nhiều đề tài các cấp, góp phần phát triển lý luận đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trong Quân đội nhân dân Việt Nam, được các Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao. Viện cũng là một trong những đơn vị đi đầu trong tham mưu, tổ chức thực hiện đấu tranh tư tưởng, lý luận trên không gian mạng; sử dụng ứng dụng mạng xã hội (Youtube, Facebook...) đấu tranh trực diện với các quan điểm sai trái, thù địch; định hướng, giúp đỡ nhân rộng ra nhiều cơ quan, đơn vị trong toàn quân.

Hiện nay, bên cạnh những thời cơ lớn, Viện KHXH-NVQS phải đối diện với những thách thức không nhỏ trong hoạt động đấu tranh tư tưởng, lý luận.

Các vấn đề an ninh truyền thống và phi truyền thống tạo ra những diễn biến phức tạp trong đời sống tư tưởng của xã hội và Quân đội. Sự giao thoa văn hóa, kinh tế và chính trị làm nảy sinh những quan điểm khác biệt, thậm chí đối lập với hệ tư tưởng truyền thống. Thông tin xuyên biên giới lan tỏa nhanh chóng, đặt ra yêu cầu cấp thiết về khả năng nhận diện và phản bác các luận điệu sai trái, thù địch một cách sắc bén và kịp thời.

Sự chủ động nắm bắt tình hình, phân tích sâu sắc các vấn đề thời đại và trang bị vũ khí lý luận sắc bén là yếu tố then chốt để giành thắng lợi trên mặt trận tư tưởng, lý luận. Điều đó đòi hỏi mỗi cán bộ nghiên cứu của Viện phải có khả năng nghiên cứu, phân tích sâu sắc, dự báo các xu hướng tư tưởng có thể nảy sinh và đề xuất các biện pháp phòng ngừa, ứng phó kịp thời.

Sự phát triển của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với nhiều thành tựu vượt bậc, đặc biệt là công nghệ thông tin và truyền thông, đã tạo ra một không gian mạng rộng lớn, trở thành một mặt trận tư tưởng, lý luận mới, chứa đựng nhiều thách thức.

Các thế lực thù địch tận dụng triệt để không gian này để lan truyền thông tin sai lệch, xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành quả cách mạng và sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, kích động chia rẽ nội bộ, gây mất ổn định chính trị - xã hội, gây suy giảm niềm tin của nhân dân, cán bộ, chiến sĩ Quân đội. Các thế lực thù địch tiếp tục sử dụng nhiều chiêu trò tinh vi, xảo quyệt, đẩy mạnh chống phá cách mạng Việt Nam. Chúng tập trung phá hoại nền tảng tư tưởng, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, phủ nhận lịch sử và thành tựu phát triển đất nước trong thời kỳ đổi mới. Internet, mạng xã hội trở thành công cụ chủ yếu để lan truyền thông tin sai lệch, gây nhiễu loạn dư luận, tạo dựng các “điểm nóng” chính trị - xã hội. Bên cạnh đó, chúng lợi dụng các vấn đề nhạy cảm như dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền để chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc...

Trong bối cảnh đầy thách thức đó, để hoàn thành xuất sắc vai trò, sứ mệnh được giao, Viện KHXH-NVQS quyết tâm triển khai thực hiện tốt nhiều giải pháp mang tính chiến lược, đẩy mạnh công tác nghiên cứu cơ bản và ứng dụng, tập trung vào các vấn đề lý luận mới. Đặc biệt là đi sâu nghiên cứu các xu hướng tư tưởng mới, dự báo những tác động đến cán bộ, chiến sĩ, từ đó đề xuất các giải pháp ứng phó hiệu quả.

Trong kỷ nguyên mới đầy biến động và thách thức, công tác đấu tranh tư tưởng, lý luận càng trở nên quan trọng và cấp thiết hơn bao giờ hết.

Với vai trò là một trung tâm nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn hàng đầu của Quân đội, bằng việc triển khai hiệu quả các giải pháp đồng bộ, Viện KHXH-NVQS tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò tiên phong, chủ động, sáng tạo trên mặt trận đấu tranh tư tưởng, lý luận, góp phần vào sự phát triển bền vững của Quân đội và đất nước trong kỷ nguyên vươn mình.