Viện kiểm sát nhân dân trong việc khắc phục để lọt tội phạm trong giai đoạn điều tra

Thứ 3, 20/07/2010 | 09:14:00 [(GMT +7)] A A

LSO-Có một thực trạng đã tồn tại lâu nay khó khắc phục trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, đó là việc lọt tội phạm. Nếu việc làm oan người vô tội những năm gần đây, nhất là khi thực hiện Nghị quyết số 49/NQ-TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về cải cách tư pháp đã có chuyển biến tiến bộ thì việc làm giảm lọt tội phạm lại hầu như không chuyển biến, thậm chí có thêm phần phức tạp.

Nguyên nhân của vấn đề lọt tội phạm có nhiều, song cơ bản tập trung vào: Chủ thể của hành vi phạm tội đã sử dụng thủ đoạn gây án mới tinh vi nhằm tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng như tính toán kỹ lưỡng trước, trong và sau khi gây án; hợp thức hóa hành vi phạm tội; xóa sạch mọi dấu vết hành vi phạm tội. Người bị hại, nhân chứng không muốn tố giác hành vi phạm tội, cung cấp tài liệu về hành vi phạm tội với cơ quan chức năng do tính chất hậu quả hành vi phạm tội không lớn; do mối quan hệ ruột thịt, họ mạc, quan hệ công tác, cấp trên, cấp dưới; sợ ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm; sợ bị trả thù. Pháp luật không quy định hành vi trái pháp luật đó là tội phạm.

Xét xử vụ án hình sự lưu động tại huyện Tràng Định

Ảnh: Nguyễn Xuân Ảnh

Để khắc phục tình trạng lọt tội phạm, tiến tới triệt tiêu tình trạng tội phạm ẩn, thực hiện được nguyên tắc tối cao của pháp luật là “mọi hành vi phạm tội đều phải được phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm minh”, cùng sự nỗ lực chung của cả hệ thống chính trị, Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) với chức năng nhiệm vụ của mình, trước tiên phải thực hiện tốt công tác kiểm sát việc thụ lý, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố. Đồng thời phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với cơ quan điều tra, cơ quan được giao một số nhiệm vụ điều tra như Thuế, Quản lý thị trường, Thanh tra, thống nhất quy chế phối hợp về giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố. Nhất là không áp dụng biện pháp xử lý hành chính đối với các vụ việc đã cấu thành tội phạm cụ thể; định kỳ sơ, tổng kết đánh giá kết quả phối hợp thực hiện giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố trên cơ sở chức năng nhiệm vụ của từng cơ quan. Viện kiểm sát cần chủ trì công tác phối hợp, chủ động trong việc đưa ra các sáng kiến phối hợp cũng như chỉ ra thiếu sót, tồn tại và biện pháp khắc phục để nâng cao hiệu quả phối hợp. Song song với đó, Viện Kiểm sát cần tập trung vào việc kiểm sát các hành vi đã cấu thành tội phạm nhưng cơ quan chức năng lại xử lý về hành chính hoặc dân sự. Mặt khác, Viện kiểm sát cũng cần quan tâm không được để xảy ra việc làm oan người vô tội trong giai đoạn khởi tố. Viện kiểm sát cần kiểm sát chặt chẽ quyết định khởi tố của cơ quan điều tra, đảm bảo việc khởi tố phải có căn cứ, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Không phê chuẩn quyết định khởi tố khi căn cứ khởi tố yếu, thiếu. Cùng đó, đẩy mạnh việc phát hiện, điều tra khám phá tội phạm nhằm ngăn chặn và từng bước đẩy lùi tội phạm ra khỏi đời sống xã hội. Viện Kiểm sát tập trung nâng cao chất lượng công tác kiểm sát điều tra ngay từ khi khởi tố vụ án đến khi kết thúc điều tra để đảm bảo không làm oan người vô tội, không để lọt tội phạm và người phạm tội. Theo đó là thực hiện tốt vai trò chủ trì công tác thống kê hình sự liên ngành, đảm bảo số liệu thống kê chính xác, phục vụ tôt công tác chỉ đạo của mỗi ngành và công tác phối hợp liên ngành. Cuối cùng, Viện Kiểm sát tích cực phối hợp thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua các hình thức để mọi người dân biết phương thức thủ đoạn mới của bọn tội phạm; sự nguy hại của tình trạng sót lọt tội phạm để tự giác, dũng cảm thực hiện trách nhiệm, nghĩa vụ của công dân trong phòng, chống tội phạm. Đi kèm với đó phải là biện pháp bảo vệ công dân tố giác tội phạm, làm nhân chứng trong vụ án. Chừng nào người dân còn thơ ơ với tình hình tội phạm, còn ngại tiếp xúc với các cơ quan bảo vệ pháp luật, còn sợ bị trả thù hay còn băn khoăn lo ngại bị đánh giá về đạo đức khi tố giác tội phạm hoặc báo tin về tội phạm mà mình biết rõ, thì tỷ lệ ẩn lậu hay sót lọt tội phạm không thể giảm một cách cơ bản.