Vệ tinh Trung Quốc "dường như" đã đạt kỳ tích tiếp nhiên liệu trên không gian

Đây là quá trình cực kỳ phức tạp, đòi hỏi độ chính xác cao khi hai tàu không người lái phải ghép nối trong môi trường vi trọng lực ở độ cao hơn 35.000 km trên đường xích đạo.

Theo SCMP, hai vệ tinh Shijian-21 (Thực Tiễn) và Shijian-25 của Trung Quốc có thể đã lần đầu tiên kết nối thành công để tiếp nhiên liệu trong quỹ đạo địa tĩnh, đánh dấu một bước đột phá mà Mỹ vẫn đang tìm cách đạt được từ nay đến năm 2026.

Theo công ty giám sát không gian COMSPOC (Mỹ), từ ngày 2-6/7, dữ liệu quang học cho thấy hai vệ tinh này “xuất hiện như đã hợp nhất về mặt hình ảnh,” tức là chúng đã tiến hành thao tác tiếp cận và kết nối (RPO) kéo dài nhiều ngày.

Đây là quá trình cực kỳ phức tạp, đòi hỏi độ chính xác cao khi hai tàu không người lái phải ghép nối trong môi trường vi trọng lực ở độ cao hơn 35.000km trên đường xích đạo.

Trước đó, từ tháng 6, các vệ tinh này nhiều lần tiến hành tiếp cận cự ly gần. Lần tiếp cận đầu tiên ghi nhận ngày 11/6, khi Shijian-25 bắt đầu “trôi đều về phía” Shijian-21 và chỉ cách nhau khoảng 1 km vào ngày 13/6, sau đó tách ra 90 phút sau.

Đến cuối tháng 6, dữ liệu từ công ty s2a systems (Thụy Sĩ) cho thấy chúng lại tiến gần và từ ngày 2/7 gần như không còn phân tách được trên hình ảnh giám sát.

Shijian-25 được phóng hồi tháng 1/2025, mang theo nhiệm vụ thử nghiệm công nghệ “tiếp nhiên liệu và kéo dài tuổi thọ vệ tinh.”

Trong khi đó, Shijian-21 lên quỹ đạo từ năm 2021 để kiểm chứng khả năng giảm thiểu rác không gian, từng dùng phần lớn nhiên liệu hồi đầu 2022 để kéo một vệ tinh định vị BeiDou (Bắc Đẩu) hỏng lên quỹ đạo “nghĩa địa.”

Giới chức Trung Quốc coi tiếp nhiên liệu và dọn rác không gian là ưu tiên, nhằm giảm chi phí, tăng tuổi thọ thiết bị và hạn chế mảnh vỡ gây nguy cơ va chạm. Công nghệ này dự kiến sử dụng các cánh tay robot, lưới hoặc tia laser để thu gom và xử lý vật thể thải.

Mỹ đặc biệt theo dõi sát các thử nghiệm này, vì ngoài mục tiêu dân sự, chúng có thể được ứng dụng vào năng lực quân sự, như vô hiệu hóa vệ tinh đối phương phục vụ định vị, thông tin liên lạc và cảnh báo sớm tên lửa.

Dù cũng đầu tư phát triển công nghệ tương tự, Mỹ gặp nhiều trở ngại. Sứ mệnh OSAM-1 của NASA bị hủy năm 2023 sau nhiều năm trì hoãn và vượt chi phí.

Trước đó, năm 2007, DARPA từng thành công với dự án Orbital Express tiếp nhiên liệu tự động, nhưng ở quỹ đạo thấp và mức độ phức tạp nhỏ hơn nhiều so với quỹ đạo địa tĩnh.

Hiện Lực lượng Không gian Mỹ xin khoảng 20 triệu USD trong ngân sách 2025 để tiếp tục nghiên cứu và thử nghiệm tiếp nhiên liệu quỹ đạo, với các đợt thử nghiệm dự kiến bắt đầu từ mùa hè năm sau./.