Tròn 100 tuổi vẫn đam mê với nghề báo

Vì đam mê công tác tuyên truyền nên sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, chàng thanh niên quê đất võ Bình Định tên Nguyễn Xuyến (SN 1925, trú ở đường Phan Bội Châu, phường Phước Vĩnh, quận Thuận Hóa, TP Huế) đã tình nguyện làm đội viên Đội Tuyên truyền xung phong (TTXP) Việt Minh Trung Bộ, phục vụ hoạt động cách mạng.

Trải qua nhiều vị trí công tác, dù đã nghỉ hưu nhưng suốt mấy chục năm qua, cụ ông Nguyễn Xuyến vẫn cần mẫn viết báo và có nhiều bài báo đoạt giải báo chí về xây dựng Đảng.

Đội viên tuyên truyền giàu nhiệt huyết

Một ngày trung tuần tháng 6/2025, trong không khí kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025), PV Báo CAND đã tìm đến căn nhà nhỏ của cụ Nguyễn Xuyến ở TP Huế. Năm nay dù đã ở tuổi “xưa nay hiếm” - tròn 100 tuổi nhưng cụ Xuyến vẫn minh mẫn kể nhiều câu chuyện đời và chuyện nghề viết báo của mình.

Theo lời cụ Xuyến, từ năm 13 tuổi, cụ đã xa gia đình ra Huế học tập tại một ngôi trường danh tiếng. Ngày 31/8/1945, Hội nghị đại biểu các tỉnh Trung Bộ tại Huế quyết định thành lập Đảng bộ Đảng Cộng sản Đông Dương ở Trung Bộ và bầu đồng chí Nguyễn Chí Thanh làm Bí thư Xứ ủy Trung Bộ. Ngay sau đó, đồng chí Bí thư Xứ ủy quyết định tổ chức Đội TTXP Việt Minh Trung Bộ và giao đồng chí Đào Duy Dếnh làm Đội trưởng, huấn luyện cho đội viên. Ngay sau đó, Đội trưởng Đào Duy Dếnh đã chiêu tập các thanh niên có trình độ văn hóa trở thành đội viên Đội TTXP Việt Minh Trung Bộ. Vào tháng 10/1945, khóa huấn luyện cấp tốc đầu tiên dành cho đội viên Đội TTXP diễn ra với nhiều thành viên tham gia, trong đó có chàng thanh niên nhiệt huyết Nguyễn Xuyến lúc ấy vừa tròn 20 tuổi.

Các chủ đề tuyên truyền của Đội TTXP Việt Minh Trung Bộ là giới thiệu rõ về Mặt trận Việt Minh, vạch trần tội ác của quân địch, kêu gọi quần chúng nhân dân chống giặc đói, chống giặc dốt, chống giặc ngoại xâm. Bên cạnh đó còn kêu gọi đồng bào ủng hộ, cổ động cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 6/1/1946.

“Mặc dù tuổi đời còn trẻ nhưng với sự nhiệt huyết và tinh thần cách mạng, tôi cùng các đội viên trong Đội Tuyên truyền đã tham gia diễn thuyết, trình diễn các vở kịch ngắn tại những nơi tập trung đông người như trên tàu hỏa, ngoài đường phố. Các đội viên đã vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để đi vào chiến trường phục vụ cách mạng. Tuy hoạt động trong khoảng thời gian ngắn, từ tháng 10/1945 đến tháng 4/1946 nhưng Đội TTXP Việt Minh Trung Bộ đã có nhiều đóng góp quan trọng trên mặt trận tư tưởng - văn hóa của Đảng, góp phần tô thắm trang sử vẻ vang của dân tộc”, cụ ông Nguyễn Xuyến bồi hồi nhớ lại.

Truyền lửa nghề cho lớp trẻ

Sau ngày miền Nam giải phóng, đất nước thống nhất, cụ Nguyễn Xuyến đảm nhiệm chức vụ Phó Giám đốc Công ty Vận tải ôtô số 3 tỉnh Bình Trị Thiên và đến năm 1986 về hưu. Dù không được đào tạo qua một trường lớp báo chí nào nhưng vì có thời gian tìm hiểu, nghiên cứu, đọc tài liệu, sách báo hướng dẫn nghiệp vụ báo chí nên cụ Xuyến đã viết những bản tin đầu tiên và được phát trên Đài Phát thanh Bình Trị Thiên. Sau khi nghỉ hưu, ngoài viết bài cho các báo Đảng địa phương và Báo Nhân dân, cụ Nguyễn Xuyến dành nhiều thời gian hơn để viết bài cộng tác cho các báo, tạp chí. Trong đó, An ninh Thế giới và Báo Công an Thành phố Hồ Chí Minh (nay là chuyên đề, chuyên trang của Báo CAND) đã đăng tải nhiều bài do cụ Nguyễn Xuyến viết dưới nhiều bút danh khác nhau.

Lúc chúng tôi đến nhà cũng là thời điểm cụ Nguyễn Xuyến đang cần mẫn bên chiếc laptop để hoàn thiện bài báo có tựa đề “Nguyễn Ái Quốc sáng lập Báo Thanh niên và nền báo chí cách mạng Việt Nam” để gửi cho Tập san Nhà báo Huế (Hội Nhà báo TP Huế) đúng vào dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam. Vừa dừng gõ bàn phím, cụ Xuyến chia sẻ: “Nếu bài báo này được lên trang cho số sắp tới thì đến nay tôi có hơn 80 bài được in trên Tập san Nhà báo Huế. Để phục vụ nghề viết báo, nhiều năm về trước, tôi đầu tư mua laptop thay cho chiếc máy đánh chữ trước đây. Thế nhưng, nay tuổi cao, mắt mờ nên việc viết lách không còn nhanh như trước nữa”.

Ngoài những chuyến đi tìm hiểu để ghi chép, thu thập tư liệu thì tủ sách báo của gia đình chính là nguồn tư liệu quý để cụ Nguyễn Xuyến viết báo. Chỉ tay vào chiếc tủ gỗ chứa rất nhiều sách, báo được đặt sát tường nhà, cụ Xuyến cho biết, đây là tủ sách mà cụ đã gây dựng từ thời thanh niên. Ngoài các loại sách, cụ còn đặt mua cả năm Báo Nhân dân, Báo CAND, Tạp chí Cộng sản… để đọc và nghiên cứu lấy tư liệu.

Không những viết đều tay và cộng tác thường xuyên với các báo, tạp chí ở Trung ương, cụ Nguyễn Xuyến còn trở thành cộng tác viên “ruột” của rất nhiều báo Đảng ở các địa phương, trong đó có Báo Khánh Hòa, Báo Cần Thơ, Báo Sóc Trăng… “Tính từ thời điểm viết báo từ năm 1983 đến nay, tôi có khoảng 3.000 bài báo được đăng trên các báo, tạp chí từ Trung ương đến địa phương, trong đó có hàng trăm bài viết về Bác Hồ và công tác xây dựng Đảng. Mỗi năm, cứ đến gần dịp Tết Nguyên đán tôi đều dành thời gian đầu tư viết báo Xuân. Nhiều nhất là Tết Mậu Tuất (năm 2018), tôi có 38 bài được đăng và Tết Kỷ Hợi (năm 2019) tôi có 31 bài. Tết Ất Tỵ (năm 2025) vừa qua tôi có 9 bài đăng trên các số báo Xuân. Vì nhuận bút các báo gửi khá cao nên tôi đã đến Cục Thuế địa phương để đăng ký mã số thuế, thực hiện nghĩa vụ nộp thuế thu nhập cá nhân trên số tiền nhận nhuận bút hằng năm”, cụ Xuyến chia sẻ thêm.

Đến nay, dù đã 100 tuổi nhưng cụ ông Nguyễn Xuyến vẫn cần mẫn, miệt mài làm “phu chữ”. Nhiều bài báo viết về quê hương, đất nước, Bác Hồ và các chủ đề, sự kiện lớn với các bút danh khác nhau như Nguyễn Xuyến, Nguyễn Phước Vĩnh, Văn Chính, Chính Luận… được các báo, tạp chí đăng tải thể hiện sự công phu, cần mẫn của tác giả. Vào mỗi dịp lễ, Tết, căn nhà nhỏ của cụ ông Nguyễn Xuyến lại mở cửa đón nhiều nhà báo, phóng viên trẻ. Qua mỗi câu chuyện kể, cụ Xuyến tiếp tục trao truyền kinh nghiệm làm báo, viết báo và “truyền lửa” nghề để giúp các phóng viên trẻ có thêm những tác phẩm báo chí xuất sắc phụng sự bạn đọc.

Với bút lực dồi dào, cụ ông Nguyễn Xuyến đã có nhiều tác phẩm đoạt giải báo chí. Đặc biệt vào năm 2010, tác giả Nguyễn Xuyến được Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế (nay là TP Huế) tặng bằng khen khi có tác phẩm xuất sắc trong thực hiện cuộc vận động sáng tác, quảng bá, biểu diễn về chủ đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Trong 3 năm liên tiếp 2021, 2022 và 2023, các tác phẩm: “Hướng tới một nền báo chí chiến đấu và nhân văn”; “Chuyển đổi số, động lực mới cho phát triển”; “Xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng” của tác giả Nguyễn Xuyến được Ban Tổ chức Giải Báo chí về xây dựng Đảng (Giải Búa liềm vàng) tỉnh Khánh Hòa trao chứng nhận tác phẩm xuất sắc của tác giả cao tuổi.