Chế biến sâu: Nâng giá trị cây đặc sản bò khai

-  Nhằm nâng cao giá trị cây bò khai, từ đầu năm 2024, Công ty TNHH LAB NATURE Việt Nam (thị trấn Văn Quan, huyện Văn Quan) đã nghiên cứu, sản xuất đưa ra thị trường sản phẩm Trà Khai Sơn và các sản phẩm chiết xuất từ cây bò khai. 

Bò khai là một trong những cây đặc sản của tỉnh được trồng ở hầu hết các huyện, trong đó tập trung tại một số huyện: Văn Quan, Hữu Lũng, Chi Lăng, Bắc Sơn… Ngoài được người dân thu hái ngọn non làm thực phẩm, bò khai còn là vị thuốc có tác dụng rất tốt cho sức khỏe.

Chị Lành Bích Ngọc, Giám đốc Công ty TNHH LAB NATURE Việt Nam cho biết: Tôi nhận thấy trên địa bàn tỉnh có diện tích trồng cây bò khai lớn. Tuy nhiên từ trước đến nay, người dân chỉ thu hái ngọn làm thực phẩm, hầu hết những phần thân, lá và cành già bị bỏ đi. Do đó, chúng tôi đã nghiên cứu và sản xuất sản phẩm trà từ cây thân, lá, cành già của cây bò khai (trà dạng hoà tan và túi lọc) với tên gọi Khai Sơn.

Theo đó, để có nguồn nguyên liệu sản xuất trà, ngoài vùng nguyên liệu với diện tích hơn 1 mẫu tại huyện Hữu Lũng, công ty còn tiến hành thu mua thân, cành, lá bò khai già từ người dân. Năm 2024, công ty thu mua trên 1 tấn nguyên liệu bò khai từ người dân trong và ngoài huyện với giá 20 nghìn đồng/kg tươi và từ 50 đến 55 nghìn đồng/kg khô. Từ đầu năm 2025 đến nay, công ty thu mua được hơn 300 kg nguyên liệu.

Ông Nguyễn Đình Chiến, thôn Ba Lẹng, xã Hữu Liên, huyện Hữu Lũng cho biết: Gia đình tôi có khoảng 7 sào bò khai trồng xen canh khu vực vườn ven núi đá vôi. Nếu như trước đây, những phần thân, lá già sau khi cắt tỉa thường bị bỏ đi thì từ năm 2024 đến nay, tôi băm nhỏ, phơi khô rồi bán cho Công ty TNHH LAB NATURE Việt Nam. Nhờ đó, ngoài thu nhập từ bán ngọn rau bò khai thì gia đình còn có thêm thu nhập từ bán cành, lá già để sản xuất trà.

Thực tế, cây bò khai có mùi vị khá đặc trưng, không phải ai cũng ưa chuộng. Tuy nhiên, khi nguyên liệu bò khai được kết hợp với các loại thảo dược khác như: hoa Mộc, La Hán, lá nếp, cỏ tranh, long nhãn… sẽ tạo ra sản phẩm có hương thơm nhẹ, thanh mát, dễ uống.

Cũng với nguyên liệu là cây bò khai, ngoài sản phẩm Trà Khai Sơn, Công ty TNHH LAB NATURE Việt Nam còn tiếp tục nguyên cứu và đưa ra thị trường thêm các sản phẩm như: thạch, nước thảo dược và rượu Khai Sơn. Các sản phẩm của công ty có giá bán dao động từ 30.000 đồng đến 195.000 đồng/sản phẩm. Hiện nay, các sản phẩm đều có thị trường tiêu thụ ổn định. Đặc biệt, sản phẩm của công ty đã được bày bán trong một số cửa hàng, siêu thị tại một số tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Hải Phòng, Ninh Bình… Năm 2024, công ty đã xuất bán ra thị trường trên 10.000 sản phẩm các loại.

Anh Đỗ Tá Hoàn, phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội cho biết: Đầu năm 2025, qua mạng xã hội Tiktok, tôi biết đến sản phẩm trà Khai Sơn với nguyên liệu chủ yếu từ cây bò khai đặc sản tỉnh Lạng Sơn. Ban đầu, tôi đặt mua 2 hộp uống thử, sau quá trình sử dụng, tôi thấy sản phẩm tốt cho sức khoẻ lại dễ uống, mang hương vị thảo mộc rất đặc trưng nên đã thường xuyên đặt mua cho gia đình cùng uống. Ngoài trà, tôi còn đặt thêm sản phẩm thạch Khai Sơn để thưởng thức. Các thành viên trong gia đình tôi đều thích hương vị đặc trưng của sản phẩm.

Bà Nguyễn Thị Quỳnh, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Văn Quan cho biết: Với nguồn nguyên liệu chủ yếu từ cây rau bò khai đặc sản của tỉnh, Công ty TNHH LAB NATURE Việt Nam đã nghiên cứu, sản xuất ra sản phẩm trà Khai Sơn và một số sản phẩm khác. Đây là doanh nghiệp đầu tiên trên địa bàn huyện Văn Quan đầu tư sản xuất trà từ cây bò khai. Sản phẩm có nhiều tiềm năng phát triển, hiện phòng chuyên môn huyện đang hướng dẫn công ty hoàn thiện hồ sơ tham gia đánh giá chương trình OCOP năm 2025. Từ đó, góp phần xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Với hướng đi đúng đắn cùng sự tâm huyết và mạnh dạn đầu tư, tin tưởng rằng, thời gian tới các sản phẩm của Công ty TNHH LAB NATURE Việt Nam sẽ ngày càng khẳng định được về chất lượng và uy tín. Qua đó, góp phần nâng cao giá trị cây bò khai đặc sản tỉnh Lạng Sơn.