TP.HCM thí điểm 'cân rác tính tiền': Người dân loay hoay, chủ gom rác bức xúc

Sau 1 tuần TP.HCM triển khai thí điểm cân ký rác thải sinh hoạt vẫn còn gặp phải nhiều ý kiến trái chiều, xảy ra việc ùn ứ rác cục bộ.

Từ 24/2, TP.HCM triển khai thí điểm cân ký rác tại huyện Hóc Môn và huyện Bình Chánh. Qua đó, nhằm xác định khối lượng rác thải sinh hoạt, tạo cơ chế thu phí công bằng, theo nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền” và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, khi áp dụng thực tế, vẫn còn nhiều vấn đề bất cập dẫn đến tình trạng ùn ứ rác thải cục bộ.

Người dân chưa nắm rõ quy định?

Theo ghi nhận của phóng viên Báo điện tử VTC News tại xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh, nhiều hộ dân vẫn còn băn khoăn trước thông tin về việc cân ký rác. Do thiếu thông tin rõ ràng, nhiều người lầm tưởng rằng hộ gia đình đang bị giới hạn lượng rác thải tối đa 4 kg/rác/ngày.

Bà N.T.L., buôn bán tạp hoá dọc theo tuyến đường Lô 2, Ấp 7, xã Lê Minh Xuân bức xúc: “Nhà tôi buôn bán tạp hoá, rác sinh hoạt thì có lúc ít, lúc nhiều, tuy nhiên tôi vẫn đóng tiền rác hàng tháng gần 70 nghìn, bây giờ cân ký rác, nếu dư trên 4 kg thì tôi phải đóng thêm tiền hay sao? Giả sử, những ngày tôi chỉ có 1-2 kg rác thì có trả lại tiền cho tôi không?”.

Không chỉ người dân, các chủ nhóm thu gom rác còn bức xúc hơn khi mang rác đến các trạm để cân. Họ cho rằng, quy định mỗi hộ dân hạn chế ở mức 4 kg rác mỗi ngày là điều không thể thực hiện.

Có thâm niên làm nghề thu gom rác gần 20 năm, anh T.V.Ng. chia sẻ: “Bây giờ có thông tin là cân ký để tính ra khối lượng rác của mỗi hộ. Ví dụ, tôi đi gom rác tại các hộ dân, họ không đồng ý việc cân ký, nhưng khi tôi mang ra trạm cân, tại đây họ đòi cân ký, và nếu lố số ký theo quy định thì trạm cân thu tiền, vậy ai sẽ trả cho chúng tôi khoản tiền đó?”

Bình quân nhóm thu gom rác của anh T.V.Ng. phục vụ khoảng 2.000 hộ dân, nếu một nửa số hộ này, mỗi hộ thu quá 1kg rác thì hàng tháng anh phải trả tiền chênh lệnh cho trạm cân khoảng 1 tấn.

“Trung bình mỗi kg rác thừa, chúng tôi nghe thông tin trạm cân sẽ phụ thu thêm mấy trăm đồng/kg. Vậy khoản tiền này chúng tôi phải chịu, trong khi rác là do người dân thải ra?” – anh T.V.Ng. băn khoăn.

Bức xúc về vấn đề này, nhiều ngày qua, hàng chục đơn vị tư nhân thu gom rác đã phản đối không đồng ý để các trạm thu gom cân rác.

Một chủ nhóm thu gom rác khác là chị H.H.D. ở khu vực huyện Bình Chánh, cho biết: “Tôi nhận được văn bản thông báo sẽ vận hành cân thử một tháng, nhưng văn bản không nói rõ ràng là việc cân thử có tính tiền hay không. Còn nếu cân tính tiền thiệt thì mình phải hỏi ý kiến người dân, sau đó mình sẽ cân từ gốc nguồn. Cân của dân bao nhiêu thì tôi vào trạm cân bấy nhiêu. Ví dụ người dân uống nước dừa, rồi thải ra, không lẽ giờ chúng tôi bỏ lại không thu gom? Còn nếu thu gom thì ai sẽ chịu phí phát sinh đó?”

Còn ở huyện Hóc Môn, UBND huyện có văn bản thông báo về giá dịch vụ thu gom tại nguồn, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện Hóc Môn. Theo đó, hộ gia đình phải đóng 75.000 đồng/tháng, bao gồm phí thu gom 45.500 đồng và phí vận chuyển 29.500 đồng.

Theo quy định, mỗi hộ dân (không có hoạt động kinh doanh) chỉ được phép thải tối đa 4 kg rác/ngày (120 kg/tháng), trong khi thực tế có những hộ phát sinh từ 8-10 kg/ngày. Riêng các quán ăn, trường học... phải đóng phí dựa trên khối lượng rác thải trung bình dao động từ 120 kg/tháng đến 420 kg/tháng.

Để xác định chính xác khối lượng rác thải, ngày 24/2 ngành chức năng huyện triển khai thực hiện việc cân chất thải sinh hoạt tại 3 trạm cân trên địa bàn nhưng chưa thông tin kịp thời khiến các chủ các nhóm vận chuyển rác và người dân bức xúc.

Chị T.T.L., ngụ xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn, cho biết: "Mấy hôm nay rác đã được vận chuyển đi rồi, còn trước đây gần một tuần không thấy ai đến gom rác đi. Nhà tôi cũng như những nhà xung quanh đây đều chịu chung cảnh rác chất đống, bốc mùi hôi kinh khủng. Lượng rác mà quy định cứng nhắc rất khó cho người dân và cả đơn vị vận chuyển".

Theo người dân, việc rác thải phát sinh trong gia đình so với quy định là điều không tránh khỏi. Chưa kể, người dân đưa ra ví dụ, nếu trời mưa, lượng nước mưa ngấm vào rác khiến tính theo cân sẽ phát sinh.

"Nếu chỉ thu đúng định mức, số rác dư thừa sẽ bị bỏ lại, ảnh hưởng đến vệ sinh môi trường; còn nếu thu gom hết, đơn vị thu gom lại phải tự gánh chi phí mà không có hỗ trợ", chị N.T.L., thuộc đơn vị thu gom rác xã Xuân Thới Đông, huyện Hóc Môn nói.

Chính quyền lý giải

Trước những bức xúc của người dân và đơn vị thu gom rác, trả lời PV Báo điện tử VTC News đại diện Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Hóc Môn, cho biết: "Hiện nay, huyện thực hiện thí điểm cân từ ngày 24/2 đến hết ngày 9/3, sau đó sẽ đối chiếu với số liệu trực tiếp từ trạm cân và số liệu của các đơn vị thu gom rác cung cấp để so sánh. Nếu số liệu không trùng khớp sẽ tìm nguyên nhân và hướng khắc phục.

Theo số liệu xây dựng đơn giá của TP.HCM, bình quân hàng tháng, mỗi hộ dân thải khoảng 120 kg rác sinh hoạt. Nếu sau khi cân thử, số liệu vượt quá mức bình quân, xã sẽ đề nghị đơn vị thu gom có danh sách chủ hộ nào quá số lượng quy định, và yêu cầu chủ hộ phải trả thêm tiền theo đơn giá là 244 đồng/kg".

Cũng theo Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Bình Chánh, địa bàn triển khai cân thử để xác định khối lượng rác thải trên địa bàn. Việc cân thử này sẽ không có giới hạn về số lượng rác thải.

"Tuy nhiên nếu có phát sinh việc không trùng khớp số cân theo danh sách thì có thể việc khai báo của các chủ đơn vị thu gom rác chưa đúng. Họ khai mức thu gom thấp nhất và khi cân phát hiện không trùng khớp nên phải điều chỉnh lại cho đúng”, đại diện đơn vị này nhấn mạnh.

Theo đơn vị này, chi phí vận chuyển rác thải trên địa bàn huyện Bình Chánh mỗi năm khoảng 70 tỷ đồng, trong đó ngân sách chi 70% và 30% còn lại được trích từ nguồn thu giá dịch vụ. Vì vậy, mục đích của đặt trạm cân là để quản lý được số lượng thu giá dịch vụ theo đúng số lượng thực tế mà các đơn vị phải vận chuyển.

Tiến sĩ Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM nhận định: “Mục tiêu phân loại rác, cân ký rác ở trạm là để tránh trường hợp rác nguy hại, rác xà bần lẫn trong rác sinh hoạt. Còn mục tiêu cân ký rác ở hộ gia đình là để tìm sự công bằng. Hiện nay chúng ta đặt mục tiêu phân loại rác tại nguồn sao cho hiệu quả, còn quy định, ước lượng 4 kg/hộ gia đình là mình tự đình hình ký rác thải ra cho mỗi hộ gia đình là chưa hợp lý.Bởi hộ gia đình thải ra là theo nhu cầu sinh hoạt của họ, theo lý thuyết thì mỗi ngày, mỗi người thải ra từ 0,8 kg đến 1,2 kg rác thải. Tất cả đều có dung sai của nó, không thể ước định 4 kg cho mỗi hộ gia đình được".