Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc về xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo

Chiều 22-6, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia, Chủ tịch Hội đồng Thi đua - Khen thưởng Trung ương chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, Phong trào “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” giai đoạn 2021-2025.

Hội nghị được tổ chức trực tiếp tại Trụ sở Chính phủ, trực tuyến toàn quốc.

Dự hội nghị có Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan; các Phó thủ tướng: Trần Hồng Hà, Mai Văn Chính; lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các hiệp hội doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế lớn; các tổ chức quốc tế tại Việt Nam.

Khai mạc hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, nông nghiệp, nông dân và nông thôn là nền tảng, trụ đỡ kinh tế - xã hội; “nông dân là trung tâm, nông nghiệp là động lực, nông thôn là nền tảng”, góp phần quan trọng ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo cân đối về lương thực; nơi sáng tạo và lưu giữ, trao truyền các di sản văn hóa của nền văn minh lúa nước.

Thủ tướng cho biết, Chính phủ tổ chức hội nghị trong bối cảnh cả nước sắp xếp và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, kết thúc vai trò, sứ mệnh lịch sử của chính quyền cấp huyện, nhằm nhìn lại những chặng đường, kết quả đạt được những năm qua, đồng thời đưa ra những quan điểm chỉ đạo, quyết sách mới trong triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia trong những năm tới, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Theo Thủ tướng, để triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia nêu trên, Chính phủ đã ban hành các Nghị định quy định cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Hệ thống Ban chỉ đạo đã được thiết lập từ cấp trung ương đến cấp xã để chỉ đạo triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia. Cùng với việc triển khai 2 chương trình mục tiêu quốc gia này, chúng ta cũng phát động hai phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” và Phong trào “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, khích lệ tinh thần tham gia của toàn dân, cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức trong và ngoài nước để thực hiện thành công các mục tiêu của Chương trình.

Thủ tướng khẳng định, Chương trình giảm nghèo bền vững đã đạt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo theo chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao hằng năm; đạt 5 mục tiêu cụ thể và 5 mục tiêu giai đoạn 5 năm của Chương trình; đạt 9/12 chỉ tiêu giải quyết mức độ thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản.

Chương trình xây dựng nông thôn mới có 79% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, 51% số đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn hoặc hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; 12 tỉnh, thành phố được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Các phong trào thi đua được phát động sâu rộng đến các địa phương, các gia đình, người dân, cộng đồng doanh nghiệp. Qua phong trào thi đua, đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo, mang lại hiệu quả thiết thực, nhiều điển hình tiên tiến được ghi nhận, biểu dương.

Tuy nhiên, theo Thủ tướng, hiện nay còn nhiều vùng có tỷ lệ hộ nghèo cao; khoảng cách phát triển giữa các vùng, miền còn lớn; nhiều huyện nghèo vẫn chưa có xã nông thôn mới; chất lượng các tiêu chí sau khi đạt chuẩn ở một số địa phương chưa được chú trọng duy trì.

Cho rằng, công tác thi đua khen thưởng cũng còn những bất cập như chưa phát hiện, khen thưởng kịp thời các điển hình; nhiều cá nhân, tổ chức có nhiều đóng góp mà chưa được khen thưởng, biểu dương, Thủ tướng yêu cầu hội nghị tập trung đánh giá kết quả thực hiện so với mục tiêu đề ra; xác định rõ những mục tiêu, chỉ tiêu đã đạt, vượt, chưa đạt; phân tích cụ thể những hạn chế, khó khăn, vướng mắc; chỉ rõ nguyên nhân và rút ra bài học kinh nghiệm trong thực hiện hai chương trình giai đoạn 2021-2025 và các phong trào thi đua; chia sẻ những cách làm, mô hình hay, sáng tạo, điển hình; đề xuất định hướng Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035.

Hội nghị đánh giá, sau 5 năm triển khai, Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững cơ bản là đạt và vượt các mục tiêu. Tổng nguồn lực huy động cho Chương trình xây dựng nông thôn mới đến hết tháng 5-2025 khoảng 3,7 triệu tỷ đồng. Tổng vốn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021-2025 dành cho Chương trình giảm nghèo bền vững khoảng 44,6 nghìn tỷ đồng.

Các phong trào "Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới", "Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau", cuộc vận động "Toàn dân xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh" có sức lan tỏa mạnh mẽ, sâu rộng trong cả hệ thống chính trị và mọi tầng lớp nhân dân, phát huy mạnh mẽ vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững. Trong đó, đã có hàng triệu hộ dân tự nguyện hiến hơn 98,2 triệu m² đất, đóng góp hàng nghìn tỷ đồng và ngày công xây dựng nông thôn mới.

Nhờ đó, hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn giai đoạn 2021-2025 tiếp tục được đầu tư đồng bộ. Phần lớn các xã đạt các mức độ khác nhau về các tiêu chí giao thông, thủy lợi, điện, nước sạch, chất lượng giáo dục, y tế, môi trường, văn hóa, an ninh, trật tự, an toàn xã hội; chương trình OCOP được triển khai mạnh mẽ; đời sống vật chất, tinh thần người dân được nâng lên.

Chương trình giảm nghèo bền vững đã đạt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo theo chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao hằng năm; đạt 5 mục tiêu cụ thể và 5 mục tiêu giai đoạn 5 năm của Chương trình; đạt 9/12 chỉ tiêu giải quyết mức độ thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản. Chương trình xây dựng nông thôn mới có 79% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, 51% số đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn hoặc hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; đã có 12 tỉnh được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Tỷ lệ hộ nghèo cuối năm 2024 là 1,93%, giảm 3,27% so với cuối năm 2022, giảm bình quân 1,03%/năm.

Theo các đại biểu, kết quả thực hiện hai Chương trình mục tiêu quốc gia tiếp tục khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, được người dân đồng thuận cao, thúc đẩy phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh; điều kiện sống của người dân được cải thiện rõ rệt; hạ tầng nông thôn phát triển đồng bộ, dịch vụ thiết yếu được mở rộng; tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh; cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động chuyển dịch tích cực, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển và chênh lệch vùng miền; nông thôn tiếp cận các xu thế phát triển mới như chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, du lịch nông thôn, dinh dưỡng, đào tạo nghề, tạo việc làm, bình đẳng giới, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững. Những làng, xã xanh - sạch - đẹp, những “miền quê đáng sống” ngày càng xuất hiện nhiều hơn.

Hội nghị cho rằng, bên cạnh kết quả tích cực, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững còn một số hạn chế như: Giảm nghèo, tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới tại một số vùng khó khăn như trung du và miền núi phía Bắc, Tây Nguyên còn hạn chế; có địa phương chậm bố trí vốn đối ứng, lập kế hoạch và triển khai thực hiện; chất lượng xã nông thôn mới và mô hình giảm nghèo một số nơi còn thiếu bền vững; công tác hậu kiểm, giám sát chất lượng sản phẩm OCOP chưa được quan tâm; một số vùng sâu, vùng xa còn thiếu hạ tầng thiết yếu và dịch vụ cơ bản...

Các đại biểu đề xuất tiếp tục đẩy mạnh Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, song nên kết hợp hai chương trình làm một.

Trên cơ sở đó, rà soát, ban hành đồng bộ các văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình; hoàn thiện cơ chế huy động - phân bổ nguồn lực; phân cấp, phân quyền cho cấp tỉnh, xã; xây dựng Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới, thí điểm mô hình “nông thôn mới hạnh phúc”; xây dựng nông thôn mới theo 3 nhóm: Xã ven đô, xã đặc biệt khó khăn, miền núi và xã thuộc các địa bàn còn lại; thực hiện giảm nghèo đa chiều, phát triển sinh kế bền vững, tránh tái nghèo.

Cùng với đó, khuyến khích hợp tác công - tư, thu hút ODA, huy động tối đa các nguồn lực hợp pháp; ưu tiên đầu tư cho vùng khó khăn; lồng ghép hiệu quả các chương trình, dự án khác; nghiên cứu mở rộng cơ chế tín dụng phù hợp để phát triển OCOP, sản xuất nhỏ, du lịch nông thôn, cấp nước sạch, môi trường, vận động tài trợ quốc tế...

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao, biểu dương những nỗ lực, cố gắng và chúc mừng những kết quả đáng ghi nhận mà Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã đạt được thời gian qua.

Chỉ rõ và phân tích những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, đất nước chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc như Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ. Do đó, phải tiếp tục thúc đẩy Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, Phong trào “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”, để kiên trì, kiên định, thực hiện bằng được “nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh” và “giảm nghèo toàn diện, bao trùm và bền vững”.

Trên cơ sở đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành, địa phương thực hiện 4 đẩy mạnh: Đẩy mạnh hoàn thiện thể chế để phục vụ phương châm “nông dân là trung tâm, chủ thể; nông nghiệp là động lực, nông thôn là nền tảng”. Đẩy mạnh phát triển hạ tầng chiến lược cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn, bao gồm hạ tầng cứng, hạ tầng mềm theo hướng xanh, bền vững.

Cùng với đó, đẩy mạnh xây dựng yếu tố con người, cụ thể là xây dựng người nông dân phù hợp với giai đoạn phát triển mới, trong đó phù hợp với tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và “4 trụ cột chiến lược”. Đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp phù hợp với nhu cầu hưởng thụ của người dân Việt Nam và trên thế giới, đa dạng hóa chuỗi cung ứng và thị trường.

Đối với người nông dân, Thủ tướng đề nghị thực hiện 3 tiên phong: Tiên phong thoát nghèo và làm giàu từ bàn tay, khối óc, mảnh đất, khung trời, cửa biển của mình; tiên phong xây dựng người nông dân văn minh; tiên phong trong sản xuất xanh, bền vững, chuyển đổi số, trong đó có thực hiện phong trào “bình dân học vụ số” để xây dựng Chính phủ số, xã hội số, kinh tế số, công dân số.

Nhất trí nghiên cứu tích hợp Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững; tích hợp Phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” với Phong trào “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm các chỉ đạo của các cấp ủy đảng; huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, kêu gọi sự chung tay của toàn xã hội, với nguồn lực của Nhà nước, doanh nghiệp, người dân và toàn xã hội, để xây dựng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.

Tại hội nghị, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính trao các phần thưởng cao quý của Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ tặng 306 tập thể, cá nhân trên toàn quốc có thành tích xuất sắc trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, Phong trào “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”.