Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng kết thúc tốt đẹp chuyến tham dự Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Hoa Kỳ

* RA TUYÊN BỐ CHUNG

Sáng 17-2 (giờ Việt Nam), trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN-Hoa Kỳ diễn ra tại Xăn-ni-len, bang Ca-li-phoóc-ni-a, Hoa Kỳ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã dự phiên thảo luận về chủ đề Bảo vệ hòa bình, thịnh vượng và an ninh ở châu Á – Thái Bình Dương. Trước đó, tối 16-2, các nhà lãnh đạo ASEAN và Hoa Kỳ đã có phiên ăn tối làm việc và thảo luận về chủ đề Viễn cảnh chiến lược khu vực.

Các nhà lãnh đạo nhất trí đánh giá tình hình khu vực hiện nay đang có những diễn biến phức tạp, tác động đến từng quốc gia. Tình hình căng thẳng gần đây tại Biển Đông, bán đảo Triều Tiên, vụ khủng bố tại Gia-các-ta (In-đô-nê-xi-a), vấn đề an ninh mạng, tội phạm xuyên quốc gia, biến đổi khí hậu… là những vấn đề được nhiều nước quan tâm, chia sẻ tại Hội nghị.

Trong bối cảnh đó, các nước đều nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ, nhất là trong thúc đẩy thịnh vượng khu vực và giải quyết các thách thức xuyên quốc gia.

Tổng thống Hoa Kỳ B.Ô-ba-ma khẳng định, Hoa Kỳ coi trọng quan hệ hợp tác với ASEAN cũng như từng quốc gia thành viên, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình ở khu vực, mong muốn phối hợp cùng ASEAN xử lý các thách thức toàn cầu và khu vực như chống khủng bố, bạo lực cực đoan, buôn người, ứng phó biến đổi khí hậu. Các nước ASEAN đánh giá cao quan hệ đối tác chiến lược với Hoa Kỳ, mong muốn hợp tác sâu rộng trên nhiều mặt, tranh thủ sự hỗ trợ của Hoa Kỳ, nền kinh tế hàng đầu thế giới, nhằm xây dựng các nền kinh tế năng động, cởi mở, cạnh tranh và liên kết chặt chẽ, hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tạo việc làm, thu hẹp khoảng cách phát triển, đổi mới, phát huy tinh thần kinh doanh, đổi mới và sáng tạo.

Phát biểu ý kiến tại các phiên thảo luận, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã chia sẻ quan ngại sâu sắc về những diễn biến phức tạp vừa qua tại Biển Đông, nhất là những hành động làm thay đổi nguyên trạng, tăng cường quân sự hóa, đe dọa hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải, hàng không ở khu vực. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, các quốc gia cần ưu tiên xây dựng lòng tin chiến lược, tăng cường đối thoại và hợp tác, đề cao việc tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982; phát huy vai trò của các thể chế đa phương, ủng hộ vai trò chủ đạo của ASEAN trong việc duy trì môi trường hòa bình và an ninh ở khu vực.

Nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của quan hệ ASEAN – Hoa Kỳ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hoan nghênh sự ủng hộ tích cực, xây dựng của Hoa Kỳ và các đối tác nói chung đối với lập trường của ASEAN trong xử lý các vấn đề an ninh khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông. Thủ tướng đánh giá tích cực những tiến triển và kết quả quan trọng đạt được trong quan hệ đối tác ASEAN-Hoa Kỳ thời gian qua, mong muốn hai bên phối hợp triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động ASEAN-Hoa Kỳ giai đoạn 2016-2020, góp phần thúc đẩy quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.

* Rạng sáng 17-2 (giờ Việt Nam), Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Hoa Kỳ đã ra Tuyên bố Xăn-ni-len. Tuyên bố chung gồm 17 nội dung, trong đó cam kết tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bình đẳng và độc lập về chính trị giữa tất cả các quốc gia, phù hợp nguyên tắc và quy định của Hiến chương LHQ, Hiến chương ASEAN và luật pháp quốc tế; cam kết giải quyết hòa bình các tranh chấp, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, phù hợp các nguyên tắc chung đã được thừa nhận của luật pháp quốc tế và Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982; cam kết thúc đẩy hợp tác giải quyết những thách thức chung trong lĩnh vực hàng hải; nhấn mạnh tầm quan trọng của thịnh vượng chung, phát triển và tăng trưởng bền vững… Tuyên bố chung cũng nhấn mạnh, Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Hoa Kỳ này lần đầu được tổ chức tại Hoa Kỳ và cũng là Hội nghị cấp cao đầu tiên diễn ra kể từ khi Cộng đồng ASEAN được hình thành. Hội nghị đánh dấu một năm bước ngoặt cho cả ASEAN và mối quan hệ đối tác chiến lược ngày càng mật thiết giữa Hoa Kỳ và ASEAN.

* Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam rời Xăn-ni-len, kết thúc tốt đẹp chuyến tham dự Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Hoa Kỳ.

* Ngày 16-2, phát biểu ý kiến tại cuộc họp báo sau Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Hoa Kỳ, Tổng thống Hoa Kỳ B.Ô-ba-ma kêu gọi các bên liên quan có “những bước đi thiết thực” nhằm hạ nhiệt căng thẳng ở Biển Đông. Tổng thống Ô-ba-ma cho biết, ông và các nhà lãnh đạo các nước thành viên ASEAN nhất trí rằng, mọi tranh chấp giữa các bên tại Biển Đông “phải được giải quyết một cách hòa bình và theo pháp lý”. Nhà lãnh đạo Hoa Kỳ nêu rõ những bước đi thiết thực có thể bao gồm việc ngừng mở rộng hoạt động cải tạo, xây mới và quân sự hóa ở khu vực này.

* Hãng tin Bernama của Ma-lai-xi-a ngày 17-2 đưa tin, Thủ tướng Ma-lai-xi-a N.Ra-dắc cho biết, các nhà lãnh đạo ASEAN đã tái khẳng định lập trường về mong muốn giải pháp hòa bình cho các tranh chấp ở Biển Đông và vấn đề này phải được giải quyết trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982. Thủ tướng N.Ra-dắc cho rằng, tất cả các bên phải kiềm chế, tránh làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, không có các hành động đe dọa, tôn trọng Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), mở đường cho việc xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) như một nguyên tắc chỉ đạo để ngăn ngừa xung đột trong khu vực.

* Tại cuộc gặp giữa các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và ASEAN với chủ đề “Viễn cảnh Chiến lược khu vực” trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Hoa Kỳ, Thủ tướng Thái-lan P.Chan-ô-cha ngày 16-2 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì ổn định tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương, đồng thời ủng hộ cộng đồng quốc tế tìm giải pháp hòa bình cho các căng thẳng trong khu vực, trong đó có tranh chấp ở Biển Đông. Ông khẳng định, Thái-lan ủng hộ các nỗ lực nhằm bảo đảm tự do, an toàn hàng hải và hàng không trong khu vực, bảo đảm an toàn cho thương mại quốc tế và đi lại của tàu thuyền trên Biển Đông. Theo Thủ tướng P.Chan-ô-cha, DOC là một cơ chế hữu hiệu để duy trì lòng tin của các bên và đem đến giải pháp hòa bình cho tranh chấp. Ông kêu gọi các bên tuân thủ DOC và đẩy nhanh đàm phán để soạn thảo COC mang tính ràng buộc pháp lý; đồng thời nhấn mạnh Thái-lan cam kết hợp tác với Hoa Kỳ cũng như các nước khác trong ASEAN để duy trì sự ổn định trong khu vực.