Ứng phó thời tiết cực đoan

- Những năm gần đây, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đã làm gia tăng các loại hình thiên tai, hiện tượng thời tiết cực đoan cả về cường độ, tần suất và phạm vi ảnh hưởng. Trên địa bàn tỉnh thời gian qua thường xuất hiện các loại hình thiên tai, thời tiết cực đoan như: giông lốc, lũ lụt, sạt lở, hạn hán kéo dài… gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản và hoạt động sản xuất của người dân. Trước diễn biến bất thường của thời tiết, việc chủ động ứng phó với thiên tai, hiện tượng thời tiết cực đoan là hết sức cần thiết.

Năm 2024, trên địa bàn tỉnh bị ảnh hưởng bởi các đợt thiên tai như: rét đậm, rét hại và mưa lũ, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản (ước tổng thiệt hại trên 1.379 tỷ đồng). Đặc biệt, từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn tỉnh ghi nhận thời tiết diễn biến phức tạp như: nắng nóng kéo dài, cùng với đó là nhiều đợt mưa lớn, giông lốc xảy ra vào tháng 5 và đầu tháng 6/2025 đã gây ảnh hưởng và thiệt hại về tài sản của người dân.

Điển hình, trận mưa lớn kèm giông lốc, sấm sét trên địa bàn tỉnh ngày 2/6 đã gây ra sạt lở đất, ngập úng nhiều nơi, làm thiệt hại lớn về tài sản. Gia đình ông Nguyễn Xuân Mai, tổ 1, khối 8, thị trấn Cao Lộc, huyện Cao Lộc là một trong những hộ bị ảnh hưởng bởi trận mưa lớn kèm gió to ngày 2/6 vừa qua, cụ thể, mưa lớn kèm giông lốc đã làm đất đá sạt lở vào khu vực sau nhà và tốc mái gian bếp của gia đình ông, gây hư hỏng một số đồ dùng trong nhà, ước tính thiệt hại trên 20 triệu đồng.

Theo nhận định của cơ quan chuyên môn, năm 2025 được dự báo sẽ có sự gia tăng đáng kể các loại hình thiên tai, thời tiết cực đoan. Dưới tác động của biến đổi khí hậu, nhiệt độ toàn cầu được dự báo sẽ tiếp tục tăng cao, đặc biệt chịu ảnh hưởng của hiện tượng ENSO trung tính, làm gia tăng nguy cơ xuất hiện các hiện tượng như: nắng nóng gay gắt, bão mạnh và lũ lụt, sấm sét.

Ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Giám đốc Đài Khí tượng – Thuỷ văn tỉnh cho biết: Theo dự báo, mùa mưa, bão năm nay, lượng mưa trên địa bàn tỉnh ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm. Trong đó, các đợt mưa lớn chủ yếu xuất hiện vào tháng 8 đến tháng 10 và có khả năng xuất hiện lũ lớn nhất trong năm. Các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như: giông, lốc, sét và gió giật mạnh cũng có thể xảy ra, gây ảnh hưởng đến sản xuất và sức khỏe cộng đồng. Để phòng, tránh thiên tai, giảm thiệt hại do hiện tượng thời tiết cực đoan, chúng tôi luôn chú trọng thực hiện tốt công tác dự báo, dự tính. Hằng ngày, chúng tôi thu thập thông tin, xây dựng trung bình từ 5 - 8 bản tin cảnh báo thời tiết (thời điểm nhiều nhất có thể hơn 20 bản tin/ngày) gửi Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) tỉnh và các huyện, thành phố để tuyên truyền rộng rãi đến bà con nhằm có biện pháp ứng phó kịp thời.

Ngoài ra, để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân, Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh cũng như các huyện, thành phố đã chủ động triển khai công tác phòng ngừa, ứng phó với mưa lớn, giông lốc, sấm sét, sạt lở đất; chỉ đạo các xã làm tốt công tác tuyên truyền đến các thôn, bản, người dân... Đồng thời, theo dõi dự báo thời tiết, cảnh báo thiên tai của các cơ quan chuyên môn để thông tin kịp thời đến người dân, từ đó chủ động các biện pháp phòng, tránh hiệu quả.

Xã Khánh Long, huyện Tràng Định là một trong những xã có nhiều điểm có nguy cơ sạt lở đất. Theo thống kê của xã, từ năm 2024 đến nay, trên địa bàn xã có 51 hộ bị ảnh hưởng bởi sạt lở đất, trong đó có 4 hộ phải di dời đến nơi ở khác. Ông Triệu Tiến Quang, Chủ tịch UBND xã cho biết: Để thực hiện tốt công tác phòng, tránh thiên tai, giảm thiểu thiệt hại do thời tiết cực đoan gây ra, ngay từ đầu năm, UBND xã đã chủ động tuyên truyền, hướng dẫn người dân kiểm tra, gia cố nhà cửa, các công trình công cộng, tiến hành chặt tỉa những cành cây cao, không an toàn để tránh gãy, đổ khi có giông lốc. Đặc biệt, hướng dẫn, khuyến cáo mọi người dân di dời người và tài sản khi mưa, lũ xảy ra; khi có mưa lớn kèm theo sấm sét, tuyệt đối không nên đi ra ngoài. 

Để phục vụ công tác phòng chống thiên tai, từ đầu năm 2025 đến nay, các đơn vị liên quan đã cấp 27 bộ trang phục như áo mưa măng tô, mũ, ủng cho các thành viên Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh. Hằng năm, các đơn vị cũng thực hiện kiểm kê trang thiết bị phòng thủ dân sự, ứng phó sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn. Theo báo cáo của đơn vị liên quan, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 171 phao cứu sinh, hơn 6.900 áo phao cứu sinh, trên 7.400 phao tròn cứu sinh, 50 xuồng các loại, 9 thuyền các loại... chất lượng đảm bảo tương đối tốt để phục vụ công tác PCTT&TKCN. Bên cạnh đó, các đơn vị liên quan tiếp tục kiến nghị, đề xuất UBND tỉnh đề xuất Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự Quốc gia cấp thêm các trang thiết bị mới.

Ông Nguyễn Hữu Chiến, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, Phó Trưởng Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh cho biết: Để phòng, tránh thiên tai, thời tiết cực đoan, Ban Chỉ huy PCTT&TKCN các cấp, Sở Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan thường trực đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các văn bản triển khai công tác PCTT&TKCN; hướng dẫn UBND các huyện, thành phố tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân chủ động thực hiện các biện pháp, đồng thời, xây dựng các kế hoạch, kịch bản ứng phó với từng hình thái thiên tai, từng cấp độ rủi ro, trong đó, chú trọng phương châm “4 tại chỗ”. Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với các sở, ngành trực tiếp đi kiểm tra các điểm có nguy cơ ngập úng, sạt lở, công tác đảm bảo an toàn hồ đập, bám sát dự báo diễn biến thời tiết để có các cảnh báo sớm, chủ động các biện pháp ứng phó kịp thời khi có thiên tai xảy ra. Theo đó, từ đầu năm 2025 đến nay, sở đã phối hợp kiểm tra trực tiếp trên địa bàn 3 huyện: Văn Quan, Tràng Định, Lộc Bình. Qua công tác kiểm tra cho thấy, UBND các huyện đã chủ động rà soát hiện trạng các công trình hồ, đập, ban hành các kế hoạch và xây dựng các phương án ứng phó với thiên tai.

Trước diễn biến phức tạp của thiên tai, thời tiết cực đoan, để giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản của người dân, các cấp, ngành cần thực hiện các biện pháp ứng phó hiệu quả như cải thiện hạ tầng, nâng cao chất lượng dự báo và cảnh báo sớm. Cùng đó, mỗi người dân cần nâng cao nhận thức về phòng tránh thiên tai, các hiện tượng thời tiết cực đoan để chủ động phòng ngừa, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.