Thỏa thuận ngừng bắn Nga - Ukraine do Mỹ đề xuất có gì?

Sau cuộc đám phán với Mỹ tại Ả Rập Xê-út, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết ông đồng ý thực hiện lệnh ngừng bắn với Nga.

Ngay sau cuộc đàm phán kéo dài 9 giờ tại thành phố Jeddah (Ả Rập Xê-út), Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Washington ngay lập tức dỡ bỏ lệnh tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo và viện trợ quân sự cho Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng xác nhận trong bài đăng trên mạng xã hội rằng: "Yếu tố quan trọng của cuộc trò chuyện ngày hôm nay là sự sẵn sàng của Mỹ trong việc khôi phục hỗ trợ phòng thủ cho Ukraine, cũng như hỗ trợ tình báo".

Theo nội dung kế hoạch, Nga và Ukraine nên đồng ý ngừng bắn ngay lập tức trong 30 ngày và sau đó có thể gia hạn thêm.

Tuyên bố chung từ Mỹ và Ukraine cũng chỉ ra Washington "sẽ truyền đạt cho Nga sự có đi có lại của quốc gia này là chìa khóa để đạt hòa bình".

Đề xuất "không chỉ liên quan đến tên lửa, máy bay không người lái và không chỉ ở biển Đen mà còn trên toàn bộ tiền tuyến".

Tuyên bố cũng không đề cập đến lãnh thổ, dù trước đó Ukraine kêu gọi Nga trả lại vùng đất bị chiếm đóng và Mỹ nói Kiev có thể nhượng lại lãnh thổ hoặc việc triển khai quân đội nước ngoài ở Ukraine để gìn giữ hòa bình.

Tuyên bố chung cho biết thêm nhiều quan chức thảo luận về nỗ lực viện trợ như một phần của tiến trình hòa bình, bao gồm "việc trao đổi tù nhân, thả những người dân thường bị giam giữ và trả lại những đứa trẻ Ukraine bị chuyển đi cưỡng bức".

Ukraine cũng tái khẳng định đối tác châu Âu sẽ tham gia vào tiến trình hòa bình và cả hai nước nhất trí thỏa thuận về khoáng sản cùng đất hiếm nên "hoàn tất sớm nhất có thể".

Ukraine lên tiếng

Ông Zelensky cho biết Ukraine đồng ý với mọi điều khoản và nhấn mạnh: "Phía Mỹ hiểu lập luận của chúng tôi và chấp nhận đề xuất của chúng tôi".

Sau đó, ông cho biết ông muốn cảm ơn Tổng thống Trump, vì tính xây dựng của cuộc thảo luận giữa các nhóm.

Tổng thống Zelensky nói: "Ukraine đã sẵn sàng cho hòa bình. Nga phải cho thấy liệu họ sẵn sàng dừng xung đột hay muốn tiếp tục. Đã đến lúc sự thật được phơi bày hoàn toàn".

Ngọai trưởng Ukraine Andrii Sybiha gọi cuộc cuộc đàm phán tại Ả Rập Xê-út là bước tiến trên con đường hướng tới hòa bình và phát triển quan hệ đối tác chiến lược Ukraine - Mỹ.

Nghị sĩ Ukraine Lesia Vasylenko cho biết thêm: "Chúng ta cần phải chờ xem điều gì sẽ xảy ra, nhưng rõ ràng đây là tin tốt. Nếu chúng ta có thể khiến người Nga đồng ý ngừng bắn trong 30 ngày, thì những người lính của chúng ta ở tiền tuyến sẽ được nghỉ ngơi".

Tuy nhiên, bà Vasylenko lưu ý: "Những năm trước, Nga thể hiện sự bất lực hoàn toàn trong việc hiểu lệnh ngừng bắn là gì và tuân thủ quy tắc cơ bản của lệnh ngừng bắn, nghĩa là không bắn bất kỳ loại vũ khí nào".

Mỹ nói gì?

Ông Rubio cho biết bước tiếp theo là "sẽ chuyển lời đề nghị" tới Nga và nói thêm: "Chúng tôi sẽ nói với họ đây là những gì đang thảo luận, Ukraine sẵn sàng ngừng bắn và bắt đầu đàm phán, bây giờ tùy thuộc vào họ để nói có hay không. Tôi hy vọng họ sẽ đồng ý và nếu họ làm vậy thì tôi nghĩ chúng ta sẽ đạt tiến bộ lớn".

Ông Trump cũng lặp lại điều này bên ngoài Nhà Trắng và tuyên Ukraine đồng ý "ngừng bắn hoàn toàn, hy vọng Nga sớm đồng ý".

Dự kiến trong những ngày tới, Tổng thống Trump sẽ nói chuyện với ông Putin.

Nga phản ứng thế nào?

Cho đến nay, vẫn chưa có phản ứng chính thức đối với đề xuất này ngoài việc thừa nhận những bình luận của ông Trump về cuộc đàm phán trong tuần tới. Nhưng trước cuộc đàm phán tại thành phố Jeddah, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết ông Zelensky không muốn hòa bình.

Theo hãng thông tấn nhà nước TASS, ông Lavrov tuyên bố: "Ông Zelensky công khai ông không muốn bất kỳ lệnh ngừng bắn nào trừ khi người Mỹ đảm bảo tấn công hạt nhân vào Nga nếu cần thiết. Ông ấy cũng nêu vấn đề theo cách tương tự".

Ông Zelensky không kêu gọi Mỹ tấn công Nga bằng vũ khí hạt nhân, nhưng từng nói Ukraine nên được cung cấp vũ khí hạt nhân nếu cuộc đàm phán về việc gia nhập NATO kéo dài trong nhiều năm.