Thần tốc, táo bạo hơn nữa, không có giới hạn trong đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp

Sáng 20/4, tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị tổng kết Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025” (Đề án 1665) và khai mạc Ngày hội Khởi nghiệp Quốc gia của học sinh, sinh viên (SV.STARTUP) lần thứ VII.

Cùng dự có đại diện lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; một số cơ quan, tổ chức quốc tế.

Từ ngày 18 đến 20/4, tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức Ngày hội Khởi nghiệp Quốc gia của học sinh, sinh viên lần thứ 7.

Sự kiện được tổ chức với mục đích tiếp tục lan tỏa tinh thần khởi nghiệp, tinh thần đổi mới sáng tạo, khát vọng khởi nghiệp của học sinh, sinh viên; hình thành văn hóa khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong các cơ sở giáo dục; thúc đẩy sự tham gia của các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp nhằm nâng cao chất lượng công tác tư vấn nghề nghiệp, việc làm và hỗ trợ khởi nghiệp cho học sinh, sinh viên. Sự kiện năm nay cũng nhằm tổng kết 7 năm triển khai Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025”; đề xuất giải pháp, cách làm mới, sáng tạo, hiệu quả thúc đẩy khởi nghiệp trong học sinh, sinh viên trong giai đoạn tiếp theo.

Từ đó, đẩy mạnh quá trình tạo lập, hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp trong các cơ sở giáo dục; nâng cao sức sáng tạo trong đội ngũ cán bộ giảng viên, sinh viên, hình thành các sản phẩm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, các dự án khởi nghiệp. Thúc đẩy việc hỗ trợ, ươm tạo, chuyển giao các ý tưởng, dự án khởi nghiệp của học sinh, sinh viên để thành lập doanh nghiệp khởi nghiệp nhằm gia tăng quy mô hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia.

Ngày 30/10/2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1665/QĐ-TTg về việc Phê duyệt Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025” (Đề án 1665). Sau 7 năm triển khai với nhiều giải pháp thiết thực, hiệu quả, Đề án 1665 đã tạo ra những chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của toàn ngành giáo dục; các kết quả của Đề án đã góp phần quan trọng trong việc hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia.

Từ 2020-2024, số lượng các dự án khởi nghiệp của sinh viên là 33.808 dự án, tính trung bình mỗi năm có 5.635 dự án. Số lượng các dự án khởi nghiệp của học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông là 8.700 dự án, tính trung bình mỗi năm có 1.465 dự án.

Số lượng doanh nghiệp khởi nghiệp, khởi nguồn do cơ sở giáo dục đại học ươm tạo từ năm 2020 đến nay xấp xỉ 300 doanh nghiệp. Số doanh nghiệp khởi nghiệp gọi được vốn từ các nhà đầu tư là 12 doanh nghiệp, số vốn lớn nhất là 1 tỷ đồng/dự án.

100% các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp có kế hoạch triển khai công tác hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp; 90% học sinh trung học phổ thông, sinh viên đại học, cao đẳng được tuyên truyền, giáo dục, được trang bị kiến thức, kỹ năng về khởi nghiệp trước khi tốt nghiệp. Tỷ lệ sinh viên khởi nghiệp sau 5 năm tốt nghiệp tiếp tục duy trì ở mức 8%.

Số lượng các cơ sở giáo dục đại học đưa nội dung khởi nghiệp thành môn học bắt buộc hoặc tự chọn, với tối thiểu 2 tín chỉ/môn học đạt 58%, trong đó có một số trường cao đẳng sư phạm đã đưa khởi nghiệp thành môn học tự chọn dành cho sinh viên; 75% cơ sở đào tạo đã tổ chức được các hoạt động đào tạo ngắn hạn cho sinh viên thông qua các lớp kỹ năng khởi nghiệp; 100% các cơ sở giáo dục đại học đã xây dựng các chương trình truyền cảm hứng khởi nghiệp cho sinh viên thông qua các diễn đàn, Tuần sinh hoạt công dân đầu khóa.

Đến năm 2024, có 60% các trường đã thành lập được các câu lạc bộ khởi nghiệp thuộc các lĩnh vực ưu tiên dựa trên thế mạnh của các cơ sở đào tạo; có 110 cơ sở đào tạo đã bố trí được các không gian chung hỗ trợ khởi nghiệp dành cho học sinh, sinh viên, tăng 20 cơ sở đào tạo so với năm 2023; có khoảng 50 cơ sở đào tạo đã thành lập được các trung tâm hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp, tăng 5 cơ sở đào tạo so với năm 2023. Đã có 10 cơ sở đào tạo đã thành lập được các Quỹ hỗ trợ khởi nghiệp cho sinh viên, trong đó đa phần là để hỗ trợ các hoạt động ươm tạo, sản xuất thử nghiệm.

Trong 7 năm thực hiện Đề án 1665, có hơn 2.100 cán bộ giảng viên và gần 10.000 học sinh, sinh viên được các nhà trường tuyên dương, khen thưởng vì có thành tích cho các hoạt động khởi nghiệp. Triển khai Đề án 1665, từ năm 2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Ngày Hội khởi nghiệp quốc gia của học sinh, sinh viên (SV.STARTUP) và Cuộc thi “Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp”.

Sau 7 lần tổ chức, Cuộc thi “Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp” đã nhận được gần 2.239 dự án đến từ các cơ sở giáo dục đại học; 4.598 ý tưởng, dự án khởi nghiệp của học sinh, sinh viên giáo dục nghề nghiệp và hơn 1.299 dự án đến từ các trường trung học phổ thông, trung học cơ sở. Trong đó, 80% các dự án đã có sản phẩm và 20% dự án là ý tưởng hoặc sản phẩm đang ở mức sản xuất thử. Chất lượng của các ý tưởng, các dự án khởi nghiệp ngày càng tốt hơn, được các doanh nghiệp đánh giá cao. Trong số các dự án đoạt giải của Cuộc thi, đã có những dự án nhận được đầu tư từ Nhà nước và đã được triển khai sản xuất tại một số địa phương.

Tinh thần khởi nghiệp được lan tỏa rộng rãi trong toàn quốc, kể cả vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. 50% các đại học, học viện, trường đại học đã có các cuộc thi về khởi nghiệp cấp trường. Hằng năm, mỗi trường có khoảng từ 10 đến 20 ý tưởng, dự án khởi nghiệp của sinh viên tham dự các cuộc thi. 100% Sở Giáo dục và Đào tạo có học sinh tham gia Cuộc thi học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp; một số địa phương đã tổ chức được các cuộc thi riêng với số lượng dự án ý tưởng lớn.

Năm 2025, Ngày hội Khởi nghiệp quốc gia của học sinh, sinh viên (SV.STARTUP) và Cuộc thi “Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp” được tổ chức với các hoạt động chính: Hội nghị tổng kết đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025”; Chương trình khai mạc, bế mạc Ngày hội Khởi nghiệp quốc gia của học sinh, sinh viên. Cùng với đó là các hội thảo, diễn đàn: Hội thảo “Giải pháp đột phá thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo trong các cơ sở giáo dục đại học; Hội thảo “Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong kỷ nguyên kinh tế số”; Hội thảo “Giải pháp thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của học sinh từ các hoạt động tư vấn, nghề nghiệp, việc làm”; Diễn đàn “Cảm hứng khởi nghiệp từ các doanh nhân”; Chung kết Cuộc thi “Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp” lần thứ 7 (SV.STARTUP lần thứ VII); Hoạt động giao lưu, trình diễn công nghệ cao giữa các đoàn tham dự Ngày hội; Tham quan không gian trưng bày ý tưởng khởi nghiệp của học sinh, sinh viên.

Cuộc thi “Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp” lần thứ 7 năm 2025 được phát động từ tháng 12/2024. Sau 2 tháng phát động, Ban Tổ chức đã nhận được 775 dự án khởi nghiệp của học sinh, sinh viên các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và cơ sở giáo dục phổ thông. Sau vòng bán kết, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã lựa chọn 125 dự án xuất sắc tham dự vòng chung kết Cuộc thi...

Đây là năm đầu tiên Cuộc thi có sự tham gia của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Các ý tưởng khởi nghiệp năm nay có chất lượng, đa dạng, nội dung ý tưởng tập trung vào giải quyết các vấn đề của cộng đồng xã hội. Số lượng học sinh cấp trung học cơ sở tham gia năm nay tăng so với các cuộc thi trước. Dự án của khối sinh viên các cơ sở đào tạo mang tính ứng dụng công nghệ mới như IoT, Big Data và công nghệ AI. Có nhiều dự án đã được học sinh, sinh viên triển khai và bước đầu thành công, nhiều dự án đã được triển khai và chuyển sang giai đoạn có lãi và các chỉ số doanh thu, lợi nhuận có mức độ tăng trưởng khá ấn tượng.

Phát biểu ý kiến tại sự kiện, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, chúng ta đang sống trong những ngày tháng tư lịch sử tại thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu, nơi diễn ra thời khắc quyết định cách đây 50 năm - khi cánh cửa Dinh Độc Lập bị xe tăng húc đổ, lá cờ cách mạng tung bay trên thành lũy cuối cùng của chính quyền Sài Gòn. Dấu mốc lịch sử kết thúc cuộc kháng chiến vĩ đại; là một trong những mốc son chói lọi nhất trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước hào hùng của dân tộc ta.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên”. Từ những sự kiện trọng đại của lịch sử dân tộc đến từng giai đoạn của quá trình vận động, phát triển, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, chúng ta đều chứng kiến những sứ mệnh lịch sử đặc biệt và sự đóng góp quan trọng của thanh niên.

Qua các thời kỳ, thanh niên Việt Nam luôn nêu cao truyền thống yêu nước, chí khí anh hùng, bất khuất, không ngại gian khổ, không sợ hy sinh, sẵn sàng phấn đấu, hăng hái xông pha đi tiên phong trên mọi lĩnh vực. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: “Thanh niên phải là rường cột của nước nhà”, qua các thời kỳ, Đảng và Nhà nước ta luôn đặc biệt coi trọng vai trò của thanh niên; coi thanh niên là nhân tố chủ chốt, sẵn sàng trao sứ mệnh tiên phong cho thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước với phương châm “Thanh niên mạnh thì dân tộc mới mạnh”.

Do vậy, bằng tất cả sự tri ân đến các thế hệ cha anh đã hy sinh vì nền độc lập của dân tộc; bằng sự trân quý giá trị của hòa bình và tự do; bằng trách nhiệm đáp lại niềm tin, sự kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và các thế hệ đi trước; thanh niên ngày nay cần tiếp tục phát huy truyền thống yêu nước hào hùng, bản lĩnh tiên phong, xung kích, dấn thân, xông pha trên mọi mặt trận, mọi lĩnh vực để gìn giữ, bảo vệ và phát triển đất nước. Trên tinh thần đó, Thủ tướng yêu cầu khởi nghiệp cần phải được thực hiện với tinh thần “Thần tốc, táo bạo” hơn nữa; tuy nhiên Thủ tướng thẳng thắn nhìn nhận, khởi nghiệp hiện nay chưa tương xứng tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, chưa tương xứng giá trị cốt lõi của thanh niên Việt Nam là lòng yêu nước nồng nàn, sự thông minh sáng tạo, sự hiếu học, cần cù, chịu khó; đức hy sinh biết vượt qua nghịch cảnh trong bất cứ hoàn cảnh nào, tinh thần "tương thân, tương ái" vượt qua khó khăn.

Thủ tướng vui mừng được biết sau 7 năm triển khai Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025” (Đề án 1665), đến nay, 100% các trường đại học, học viện, cao đẳng, trung cấp và 63/63 Sở Giáo dục và Đào tạo đã có kế hoạch triển khai khởi nghiệp sáng tạo. Hơn 42.000 dự án khởi nghiệp đã ra đời từ các bạn học sinh, sinh viên. Tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh các cấp đã tổ chức hơn 3.500 cuộc thi ý tưởng sáng tạo, thu hút gần 480.000 lượt thanh niên tham gia với gần 23.000 ý tưởng khởi nghiệp…

Thủ tướng nhấn mạnh, việc tạo dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo không phải là câu chuyện của ngày một, ngày hai mà là cả một chiến lược lâu dài, cần các giải pháp căn cơ, chiến lược toàn diện, không cầu toàn, không nóng vội, do đó, Thủ tướng đề nghị: đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp phải có hệ sinh thái, phải tạo ra phong trào, xu thế, tạo động lực, truyền cảm hứng bằng nhiều hình thức, sự giúp đỡ, cơ chế, chính sách khác nhau để phong trào, xu thế sống mãi. Phong trào này phải mang lại lợi ích cho chính sinh viên, gia đình thì mới sống mãi, nâng bước cho họ phát triển, tạo niềm tin, động lực cho phát triển với tinh thần “thần tốc, táo bạo”, không có giới hạn trong đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp.

Thủ tướng đề nghị:

Các bộ, ngành, địa phương tiếp tục: Hoàn thiện cơ chế, chính sách, đặc biệt về tài chính, sở hữu trí tuệ, kết hợp mô hình công-tư, tạo điều kiện và hỗ trợ cho học sinh, sinh viên phát triển ý tưởng và đưa sản phẩm ra thị trường; phát triển các quỹ hỗ trợ khởi nghiệp sinh viên bằng nguồn xã hội hóa; xây dựng sàn giao dịch ý tưởng, mạng lưới cố vấn khởi nghiệp tại các địa phương và trường học. Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành liên quan phát triển các trung tâm hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp, không gian sáng tạo, các vườn ươm tạo, tăng tốc khởi nghiệp trong nhà trường, đưa khởi nghiệp vào giảng dạy chính khóa; tiếp tục xây dựng Đề án hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp giai đoạn mới bảo đảm thiết thực, chất lượng.

Các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục phổ thông: Triển khai tổ chức thực hiện hiệu quả các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; Phát triển các phòng thí nghiệm hiện đại, hỗ trợ nghiên cứu và thử nghiệm sản phẩm, khuyến khích giảng viên, sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học ứng dụng; Phát triển nền tảng đào tạo trực tuyến và tài nguyên số, bổ sung chuyên đề khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo vào chương trình học; kết nối doanh nghiệp và quỹ đầu tư khởi nghiệp, xây dựng mạng lưới cố vấn, chuyên gia trong lĩnh vực khởi nghiệp và công nghệ; hỗ trợ giảng viên, học sinh, sinh viên đăng ký sở hữu trí tuệ và thương mại hóa sản phẩm. “Ba nhà”: Nhà nước - Nhà trường - Nhà Doanh nghiệp phải tăng cường kết nối. Trong đó, các doanh nghiệp hãy tích cực đặt hàng, đầu tư và đồng hành cùng sinh viên, hỗ trợ thực hành, thực tập và thương mại hóa ý tưởng; cùng nhà trường, truyền cảm hứng, đầu tư và dẫn dắt thế hệ trẻ.

Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh: Tiếp tục triển khai sâu rộng chương trình “Thanh niên khởi nghiệp”, nhất là khởi nghiệp sáng tạo; trọng tâm là phát triển năng lực khởi nghiệp tập trung vào 4 nhóm ngành ưu tiên chính là: công nghệ thông tin, an ninh mạng, dịch vụ kỹ thuật số; công nghệ y tế, giáo dục; công nghệ môi trường và năng lượng; nông nghiệp công nghệ cao. Khởi nghiệp phải đi đúng xu thế phát triển của thời đại, đất nước, thị trường; phải phù hợp, phát huy hết năng lực, trí tuệ, năng khiếu của mỗi người, có như vậy mới tạo ra cộng hưởng. Sự kết nối chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương và các cơ sở giáo dục là yếu tố then chốt trong việc xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ khởi nghiệp. Huy động mọi nguồn lực từ nhà nước đến khu vực tư nhân trên tinh thần “Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” để tạo điều kiện tốt nhất cho những ai có khát vọng khởi nghiệp.

Đối với các bạn thanh niên, học sinh, sinh viên, Thủ tướng luôn kỳ vọng các bạn - những người được sinh ra trong thời đại của khoa học công nghệ; chính là những người sẽ đóng vai trò quan trọng, với đam mê, hoài bão, sức khỏe, tri thức và năng lực. Mỗi bạn trẻ hãy xác định khởi nghiệp là nền tảng, là công cụ và là cơ hội nghề nghiệp; đồng thời còn là trách nhiệm đối với xã hội, với tương lai của đất nước. Hãy không ngừng học tập, rèn luyện kỹ năng, làm chủ công nghệ và dấn thân với “tinh thần phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân” trong kỷ nguyên mới của dân tộc.

Một quốc gia khởi nghiệp không thể thiếu tinh thần khởi nghiệp từ mỗi cá nhân, đặc biệt là giới trẻ. Đây là quá trình khó khăn, cần sự kiên trì, cần tinh thần bản lĩnh vượt qua khó khăn trở ngại, cần ý chí dám làm khác biệt, dám đương đầu với thử thách, dám vượt qua giới hạn của chính bản thân mình, dám chấp nhận rủi ro để kiến tạo giá trị. Do vậy, quá trình này rất cần sự quan tâm, giúp đỡ của Đảng, Nhà nước, cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân. Tất cả cùng nhau tạo ra một hệ sinh thái, một không gian khởi nghiệp, một hệ giá trị kết nối cộng đồng - cùng nhau thể hiện khát vọng vươn lên, nghĩ sâu làm lớn…