“Tai mắt” trong giám sát công trình ở cộng đồng

- Thời gian qua, ban giám sát đầu tư của cộng đồng (ĐTCCĐ) tại các xã, phường, thị trấn đã phát huy vai trò rất tích cực. Thành viên của các ban này được ví như “tai mắt” trong giám sát các công trình xây dựng.

Thông qua giám sát các công trình, các ban giám sát ĐTCCĐ đã phát hiện những vấn đề chưa hợp lý, những sai sót trong thi công để phản ánh, đề nghị chủ đầu tư, đơn vị thi công điều chỉnh kịp thời, đảm bảo chất lượng công trình và hiệu quả sử dụng.

   Phát hiện kịp thời những thiếu sót

Theo tìm hiểu, ban giám sát ĐTCCĐ có ít nhất 5 thành viên, gồm đại diện ủy ban mặt trận Tổ quốc (MTTQ) cấp xã, ban thanh tra nhân dân ở xã, phường, thị trấn và đại diện người dân trên địa bàn thôn, tổ dân phố nơi có chương trình, dự án. Ban Giám sát ĐTCCĐ được Ủy ban MTTQ cấp xã quyết định thành lập theo từng chương trình, dự án triển khai trên địa bàn.   

Ban giám sát ĐTCCĐ thực hiện theo dõi, kiểm tra, giám sát việc tuân thủ các quy trình, quy phạm kỹ thuật, định mức và chủng loại vật tư theo quy định. Cùng đó, phát hiện những việc làm tổn hại đến lợi ích của cộng đồng; những tác động tiêu cực của dự án đến môi trường sinh sống của cộng đồng trong quá trình xây dựng các công trình...

Ông Lương Đình Bình, Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Vạn Thủy, huyện Bắc Sơn cho biết: Năm 2023, xã có công trình xây dựng đường bê tông liên thôn Nà Thí – Bản Khuông. Công trình được khởi công từ tháng 3/2023, hoàn thành và đưa vào sử dụng từ tháng 12/2023, với chiều dài 8 km, rộng 3 m. Trong quá trình thi công, ban giám sát ĐTCCĐ thường xuyên giám sát, theo dõi để công trình được thi công đảm bảo đúng theo thiết kế, đúng tiến độ. Bên cạnh đó, một số vấn đề được ban phát hiện và yêu cầu đơn vị thi công điều chỉnh kịp thời, trong đó có 2 đoạn đường cua thuộc thôn Bản Khuông, mặt đường chưa bằng phẳng, dốc ra ngoài phía taluy, tiềm ẩn tai nạn cho người tham gia giao thông; vấn đề này sau đó đã được đơn vị thi công điều chỉnh. Chất lượng công trình đảm bảo, người dân rất yên tâm, phấn khởi.

Còn bà Đặng Thị Luyến, Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Vĩnh Yên, huyện Bình Gia cho biết: Từ năm 2020 đến nay, Ban Giám sát ĐTCCĐ xã đã giám sát 4 công trình, gồm công trình nước sạch tại các thôn và công trình đường thông tuyến từ các thôn đến trục chính đường huyện 61. Qua giám sát, các thành viên đã phát hiện một số vấn đề như: cút nối giữa đường các đoạn ống dẫn từ khe về bị rò rỉ nước và đã đề nghị đơn vị thi công thay thế. Cùng đó, phát hiện quá trình làm đường từ các thôn đến trục đường huyện, đơn vị thi công làm vỡ 3 đoạn ống dẫn nước sinh hoạt của các trường học, UBND xã và đã đề nghị đơn vị thi công khắc phục. Hiện các công trình đều đã đưa vào sử dụng, đảm bảo chất lượng.

Theo thống kê của Ủy ban MTTQ tỉnh, từ năm 2019 đến nay, các ban giám sát ĐTCCĐ trong toàn tỉnh đã tổ chức 3.160 cuộc giám sát việc xây dựng các công trình như: đường giao thông, kênh mương, dự án xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh trên địa bàn. Tính riêng từ đầu năm 2024 đến nay, ban giám sát ĐTCCĐ đã giám sát được 125 cuộc, qua giám sát đã phát hiện và kiến nghị cơ quan chức năng xem xét, xử lý 4 vụ việc liên quan đến thiết kế công trình, vật liệu thi công; trong đó đã giải quyết 1 vụ việc, 3 vụ việc đang được xem xét giải quyết.

Việc đẩy mạnh hoạt động giám sát của ban giám sát ĐTCCĐ đã giúp cho chủ đầu tư các chương trình, dự án thực hiện tốt hơn việc công khai minh bạch trong đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho Nhân dân thực hiện quyền giám sát, tránh thất thoát nguồn lực đầu tư, góp phần nâng cao chất lượng công trình. Từ đó củng cố niềm tin, tạo sự đồng thuận trong Nhân dân.

   Quan tâm nâng cao trình độ, kỹ năng

 Ðể phát huy vai trò, hiệu quả hoạt động của ban giám sát ÐTCÐ, thời gian qua, MTTQ các cấp đã quan tâm triển khai các biện pháp nhằm nâng cao trình độ, kỹ năng cho các thành viên của ban này.

Theo đó, hằng năm, Ủy ban MTTQ tỉnh và MTTQ các huyện, thành phố ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ cho các ban giám sát ĐTCCĐ tại cơ sở. Cùng đó, hằng năm tổ chức các lớp tập huấn theo cách “cầm tay chỉ việc”, hướng dẫn cụ thể, cặn kẽ các bước, quy trình giám sát để các thành viên ban giám sát ĐTCCĐ làm tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, đảm bảo hiệu quả, đúng quy định.

Theo thống kê của Ủy ban MTTQ tỉnh, bình quân mỗi năm MTTQ tỉnh tổ chức tập huấn được 7 cuộc; lồng ghép kiểm tra, hướng dẫn nghiệp vụ được khoảng 8 cuộc cho các thành viên của ban giám sát ĐTCCĐ.

Chị Lý Thị Bé, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã, Trưởng Ban Giám sát ĐTCCĐ xã Trùng Khánh, huyện Văn Lãng cho biết: Từ năm 2023 đến nay, tôi được tham dự 2 lớp tập huấn, hướng dẫn thực hiện công tác giám sát do Ủy ban MTTQ tỉnh, huyện tổ chức. Thông qua đây đã giúp tôi nắm vững quy trình, các nội dung cần giám sát đối với việc thi công công trình, dự án xây dựng. Trong năm 2023, tôi cùng các thành viên trong ban đã giám sát được 3 công trình làm đường bê tông ngõ xóm tại các thôn: Pò Hà, Manh Dưới và Nà Tổng. Qua giám sát, các hộ gia đình đều sử dụng xi măng đúng mục đích, đúng theo quy định, kết cấu đường đảm bảo. Theo kế hoạch, trong năm 2024, Ban Giám sát ĐTCCĐ xã sẽ giám sát việc thi công xây dựng đường bê tông ở thôn Bản Cháu và thôn Pá Tặp.

Không chỉ cấp tỉnh, MTTQ các huyện, thành phố cũng tích cực triển khai công tác trên. Ông Nguyễn Hữu Bình, Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Bắc Sơn cho biết: Hằng năm, trên cơ sở hướng dẫn của Ủy ban MTTQ tỉnh, MTTQ huyện cũng lồng ghép tổ chức nhiều hội nghị tuyên truyền, tập huấn về công tác giám sát cho ban giám sát ĐTCCĐ các xã, thị trấn. Qua đó giúp các thành viên của ban này thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Nếu như năm 2019, các ban giám sát ĐTCCĐ tại cơ sở giám sát được 30 cuộc thì năm 2023 đã tăng lên 71 cuộc. Đặc biệt là qua đây phát hiện sớm những sơ suất, thiếu sót trong quá trình thi công các công trình, giảm thiểu đơn thư, khiếu nại, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

Cùng với việc thường xuyên được MTTQ các cấp tổ chức bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ và trang bị kiến thức pháp luật, các thành viên ban giám sát ĐTCCĐ cũng không ngừng tìm tòi, nghiên cứu các văn bản pháp luật, các chủ trương chính sách, hồ sơ các dự án được triển khai xây dựng tại cơ sở, khu dân cư để từ đó nâng cao hiểu biết, làm tốt nhiệm vụ mà cấp ủy, chính quyền, MTTQ và người dân tin tưởng, giao phó. Qua đây đã góp phần khắc phục được tình trạng “cha chung không ai khóc” của các công trình công cộng.

 Được biết, việc giám sát là một trong những nội dung trong công tác giám sát và phản biện xã hội được đưa vào chỉ tiêu phấn đấu trong nhiệm kỳ 2019 - 2024. Kết quả trong hoạt động của Ban giám sát ĐTCCĐ đã góp phần để MTTQ tỉnh thực hiện vượt chỉ tiêu đề ra trong nội dung này. Đáng chú ý, hoạt động giám sát qua Ban Giám sát ĐTCCĐ đã góp phần thực hiện đúng phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân.

Thời gian tới, Ủy ban MTTQ tỉnh và Ủy ban MTTQ các huyện, thành phố tiếp tục tăng cường các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức để nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ cho các thành viên ban giám sát ĐTCCĐ. Cùng đó, MTTQ cấp cơ sở quan tâm kiện toàn ban này, phối hợp tạo điều kiện cho hoạt động kiểm tra, giám sát của các thành viên ngày càng sát sao, hiệu quả, góp phần phòng ngừa, phát hiện sai sót, tiêu cực trong quá trình thi công, đảm bảo chất lượng các công trình tại cộng đồng, đáp ứng tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.