Sự hỗn loạn trong chính trường Hàn Quốc

Cuộc bầu cử Tổng thống Hàn Quốc 2025 bị bao trùm bởi hỗn loạn chính trị, rạn nứt thể chế và việc mất niềm tin vào hệ thống pháp lý.

Chia rẽ sâu sắc

Cuộc bầu cử Tổng thống Hàn Quốc vào ngày 3/6 sắp tới rơi vào tình trạng hỗn loạn chưa từng có khi Đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) bị chia rẽ nghiêm trọng, trong khi ứng viên hàng đầu phe cấp tiến lại vướng vòng lao lý. Ngòi nổ cho cuộc bầu cử sớm chính là việc cựu Tổng thống Yoon Suk-yeol bị Quốc hội luận tội vì âm mưu ban hành thiết quân luật vào ngày 3/12/2024 – một hành động bị xem là phản hiến pháp.

Sau sự kiện đó, đảng PPP đề cử cựu Bộ trưởng Lao động và Việc làm Kim Moon-soo làm ứng viên chính thức. Ông Kim, từng là Thống đốc tỉnh Gyeonggi (2010–2014), vốn là nhân vật ngoài lề trong giới chính trị đảng PPP nhưng bất ngờ giành được sự ủng hộ sau khi công khai ủng hộ hành động của ông Yoon. Ông giành chiến thắng trước ông Han Dong-hoon – cựu Bộ trưởng Tư pháp – nhờ cam kết sẽ tổ chức bầu chọn lại giữa ông và ông Han Duck-soo để lựa chọn đại diện bảo thủ duy nhất.

Tuy nhiên, sau khi được đề cử, ông Kim Moon-soo bất ngờ thay đổi lập trường và khẳng định ông sẽ là ứng viên duy nhất. Trợ lý thân cận của ông, Kim Jae-won, còn phát biểu trên đài SBS: “Tên của ông Han sẽ không xuất hiện trên lá phiếu. Ông ta thậm chí không đóng nổi 1.000 won đảng phí”. Phát ngôn này châm ngòi cho làn sóng phản ứng dữ dội trong nội bộ đảng PPP.

Trong khi đó, ông Han Duck-soo tuyên bố tranh cử độc lập và cáo buộc ông Kim cố tình né tránh gặp mặt để trì hoãn quá trình thống nhất. Ông Han không có đủ nguồn lực để tổ chức chiến dịch tranh cử toàn diện nên phụ thuộc vào sự hỗ trợ từ PPP. Lãnh đạo lâm thời đảng PPP Kwon Young-se kêu gọi ông Kim “hi sinh vì tương lai của đảng, quốc gia và nhân dân”, ám chỉ sự ưu ái dành cho ông Han – người được xem có tính cách ôn hòa và có khả năng thu hút cử tri trung lập cao hơn ông Kim.

Phe tự do dẫn trước

Ở phe đối lập, ứng viên Lee Jae-myung của đảng Dân chủ Hàn Quốc (DPK) – người từng thua ông Yoon sát nút năm 2022 – đang dẫn đầu các cuộc thăm dò nhưng đối mặt nguy cơ bị loại khỏi cuộc đua do các diễn biến pháp lý bất ngờ. Tòa án Tối cao, vốn có đa số thẩm phán do ông Yoon bổ nhiệm, đã lật lại phán quyết trắng án trước đó và yêu cầu xét xử lại vụ ông Lee bị cáo buộc phát ngôn sai sự thật trong chiến dịch tranh cử.

Động thái đột ngột này khiến giới pháp lý lo ngại. Giáo sư Yi Zoon-il tại Đại học Hàn Quốc phát biểu trên đài MBC: “Tòa án Tối cao đang hành xử chưa từng có tiền lệ, làm dấy lên nghi ngờ về động cơ chính trị”. DPK tuyên bố đây là một “cuộc đảo chính tư pháp”, cáo buộc thẩm phán tối cao Cho Hee-dae đang chỉ đạo kế hoạch loại bỏ ông Lee khỏi cuộc bầu cử. Họ cảnh báo có thể khởi động quy trình luận tội Chánh án nếu phiên tòa diễn ra ngày 15/5 như lịch trình.

Theo quy định, nếu ông Lee thắng cử, toàn bộ thủ tục tố tụng sẽ bị tạm hoãn theo Hiến pháp. Tuy nhiên, tiến độ xét xử quá nhanh khiến nhiều người tin rằng ngành tư pháp đang can thiệp chính trị để tạo lợi thế cho phe bảo thủ.

Nguy cơ khủng hoảng

Tình trạng chia rẽ sâu sắc trong nội bộ đảng PPP đang khiến cuộc bầu cử đối mặt nguy cơ không thể tiến hành một cuộc đua công bằng. Các nghị sĩ PPP cảnh báo nếu không thống nhất ứng viên trước hạn chót đăng ký ngày 11/5, việc kéo dài đàm phán đến ngày in phiếu 25/5 sẽ gây phản cảm trong dư luận. Thăm dò của Realmeter cho thấy ông Lee Jae-myung vẫn dẫn đầu với mức ủng hộ 46,5%, đối đầu ông Han Duck-soo có 34,3% tổng số người tham gia khảo sát, và 46,6% khi đối đầu ông Kim Moon-soo chỉ đạt 27,8%.

Ông Choi Jin, Viện trưởng Viện Lãnh đạo Tổng thống, nhận định: “Đảng PPP đang rơi vào nội chiến. Ông Kim được ủng hộ bởi phe cực hữu, còn ông Han nhận hậu thuẫn từ phe thân ông Yoon”. Ông Choi cảnh báo rằng khi hai đảng lớn xem nhau như “kẻ thù tồn tại” thay vì “đối thủ chính trị”, lòng khoan dung thể chế sẽ không còn. Điều này đẩy Hàn Quốc vào cuộc khủng hoảng chính trị lâu dài.

Phe DPK còn tố cáo các nhóm cực hữu của ông Kim và phe “nổi loạn” thân ông Yoon đang bắt tay để giành lại quyền lực và bảo vệ ông Yoon trước pháp luật. “Nếu họ giành được chính quyền, họ chắc chắn sẽ xóa tội cho cựu Tổng thống Yoon”, phát ngôn viên DPK Park Kyung-mi nói.

Hiện ông Yoon đã được trả tự do hôm 8/3 sau khi Tòa án Trung tâm Seoul hủy lệnh bắt giữ do vấn đề kỹ thuật. Việc Viện kiểm sát không kháng cáo đã gây phẫn nộ trong dư luận, làm dấy lên nghi ngờ về tính độc lập của ngành tư pháp.

Việc tòa án đẩy nhanh xét xử ứng viên Lee Jae-myung, cùng lúc đảng PPP chia rẽ sâu sắc, khiến người dân lo ngại về tính minh bạch và hợp pháp của tiến trình bầu cử.

Nếu không có sự đồng thuận chính trị và hành xử công tâm từ ngành tư pháp, kết quả cuộc bầu cử sẽ khó được công nhận rộng rãi và có thể dẫn đến bất ổn xã hội sâu rộng.