Nhức nhối cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái

Trong năm 2014, trên địa bàn cả nước, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý hơn 21 nghìn vụ việc liên quan đến hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng xâm hại trực tiếp quyền lợi người tiêu dùng (NTD). Ðiều đáng lo ngại là vấn nạn này đang có dấu hiệu ngày càng gia tăng không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến các doanh nghiệp (DN) làm ăn chân chính, mà còn gây nhức nhối, hoang mang cho toàn xã hội. Ðể đẩy lùi nạn hàng giả, hàng nhái, rất cần có sự chung tay, giúp sức từ phía các DN và toàn xã hội.

Hàng giả, hàng nhái “bủa vây” người dân

Có mặt tại làng nghề La Phù (huyện Hoài Ðức, Hà Nội), một trong những địa điểm chuyên sản xuất, buôn bán, kinh doanh các loại thực phẩm, bánh kẹo lớn nhất nhì miền bắc, chúng tôi bị “choáng” vì sự sầm uất, tấp nập nơi đây. Qua quan sát, các mặt hàng bày bán ở đây hết sức phong phú, từ bia Hà Nội, Sài Gòn, Huda, nước ngọt Coca, Sting, Rồng đỏ,… đến đủ loại ô mai, bánh kẹo với bao bì khá bắt mắt, giá bán “siêu rẻ”. Chủ đại lý bánh kẹo T-H cho biết, giá một bịch bim bim cho trẻ em (khoảng 500 gói nhỏ) có giá 300 nghìn đồng, tương đương 600 đồng/gói. Ðây là sản phẩm bán rất chạy trong thời gian gần đây, đem lại lợi nhuận cao nên được đông đảo khách hàng lựa chọn. “Về chất lượng và nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, khách hàng hoàn toàn yên tâm vì một số “thương hiệu” được sản xuất trực tiếp trên địa bàn, ngoài ra, một số khác được vận chuyển từ trong Ðồng Tháp, Vũng Tàu,… ra bắc tiêu thụ” – chủ đại lý T-H nhấn mạnh.

Tương tự, tại làng nghề bánh mứt kẹo Xuân Ðỉnh (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội), khách mua cũng chứng kiến không ít sản phẩm làm “nhái” bao bì các thương hiệu nổi tiếng của các công ty trong nước như Kinh Ðô, Hải Hà Kotobuki, thậm chí còn có cả thương hiệu nước ngoài.

Chẳng riêng gì hai địa điểm trên, chỉ cần dạo qua một số các cửa hàng, ki-ốt bày bán bánh kẹo ở khu vực nông thôn, có thể bắt gặp nhan nhản các loại bánh được làm nhái các sản phẩm có uy tín trong nước và thế giới như bánh Chocopie, bị nhái thành “Chocopai”; bánh Danisa (Ðan Mạch) nhái thành “Danity”; bánh bông lan Solite của Kinh Ðô bị nhái là “Silate”,…với giá bán chỉ bằng một nửa so với sản phẩm chính hãng.

Hàng giả, hàng nhái đang xuất hiện khá phổ biến ở nhiều mặt hàng, từ mỹ phẩm, quần áo, đồ gia dụng,… cho tới những mặt hàng liên quan sức khỏe và tính mạng con người như thuốc tân dược, rượu bia, thực phẩm chức năng…, thậm chí cả “tem chống hàng giả” cũng bị làm nhái, làm giả. Những mặt hàng này đều không rõ nguồn gốc, xuất xứ nhưng khi vào được thị trường nội địa, ngay lập tức được “hô biến” thành hàng “Made in” Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc,… gây hoang mang cho NTD vì không thể phân biệt được đâu là hàng thật, hàng giả. Ngoài NTD, các DN làm ăn chân chính cũng đang thiệt hại rất lớn do nạn sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng nhái gây ra. Các loại hàng kém chất lượng này đang làm lu mờ hình ảnh, nhãn hiệu và gây mất lòng tin của NTD đối với những DN trên. Không chỉ gây thiệt hại về kinh tế, nghiêm trọng hơn, hoạt động sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng nhái đang làm triệt tiêu động lực sáng tạo của DN nói riêng và toàn xã hội nói chung. Ðồng thời, DN có thể bị phá sản, người lao động mất việc làm sẽ tác động xấu tới sự phát triển chung của nền kinh tế, làm mất hình ảnh quốc gia và cản trở việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài – một kênh đầu tư quan trọng để phát triển đất nước.

Thờ ơ… như DN chống hàng giả

Chủ tịch Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu Việt Nam (Vatap) Lê Thế Bảo khẳng định, tình hình hàng giả, hàng nhái ở nước ta hiện nay hết sức nghiêm trọng. Từ vùng sâu, vùng xa, vùng nông thôn rộng lớn đến các khu đô thị, khu chợ, siêu thị sầm uất,… đều xuất hiện hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ. Thực tế cho thấy, sản phẩm nào có lợi nhuận cao thì ngay lập tức sẽ bị làm giả và tuồn ra tiêu thụ trên thị trường với giá rẻ hơn nhiều so với sản phẩm chính hãng… Ðặc biệt, có một số DN trong nước đặt hàng sản xuất kém chất lượng từ nước ngoài, rồi gắn nhãn mác Việt Nam và các thương hiệu nổi tiếng trên thế giới đem về Việt Nam tiêu thụ, gây khó khăn và lúng túng cho NTD!

Do siêu lợi nhuận, một bộ phận nhà sản xuất, kinh doanh đã bất chấp các quy định, không từ thủ đoạn nào để sản xuất, kinh doanh hàng giả với công nghệ ngày càng tinh vi, khó phân biệt. Số liệu thống kê của Bộ Công thương cho thấy, trong quý I-2015, lực lượng quản lý thị trường đã tiến hành kiểm tra, kiểm soát hơn 4.000 vụ với các nhóm mặt hàng bị làm giả gồm rượu, bia, nước giải khát, bột ngọt, mỹ phẩm, quần áo, vải vóc, phân bón, vật tư nông nghiệp, chủ yếu bị làm giả về kiểu dáng, chỉ dẫn địa lý, tem, nhãn mác, bao bì. Theo Phó Cục trưởng Quản lý thị trường (QLTT) Ðỗ Thanh Lam, hàng giả, hàng nhái tràn lan trên thị trường xuất phát từ việc ngăn chặn, xử lý vi phạm của lực lượng chức năng, cấp ủy, chính quyền địa phương chưa thật sự quyết liệt. Một bộ phận DN có hàng hóa bị làm giả thiếu sự phối hợp tích cực với lực lượng chức năng nhằm ngăn chặn và xử lý triệt để các hành vi vi phạm. Ngăn chặn, đẩy lùi hàng giả, hàng nhái không thể thực hiện trong “một sớm, một chiều”, mà phải có quá trình đấu tranh lâu dài. Trong đó, ở các tuyến biên giới, lực lượng biên phòng, hải quan và cảnh sát biển giữ vai trò trọng yếu; trong nội địa, lực lượng QLTT, cảnh sát và thuế phải tiên phong. Bên cạnh đó, người dân và các DN làm ăn chân chính cần phối hợp chặt chẽ với lực lượng chức năng trong công tác đấu tranh chống hàng giả, không tiếp tay sử dụng, buôn bán. Có như vậy hàng giả, hàng nhái mới hết “đất sống”.

Phó Tổng Cục trưởng Hải quan kiêm Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia Nguyễn Văn Cẩn cho biết, trên thế giới không có nước nào DN lại thờ ơ với chống hàng giả như ở Việt Nam. Phải chăng, chính các DN trong nước đang sợ bị ảnh hưởng ở khía cạnh thị trường, lo ngại mức tiêu thụ sản phẩm giảm sút nếu công bố mặt hàng đơn vị đang kinh doanh bị “nhái”. Ðây chính là “điểm yếu” để các đối tượng sản xuất, kinh doanh hàng giả lợi dụng. Các DN là chủ thể bị xâm phạm cần phối hợp chặt chẽ, có trọng tâm với cơ quan thực thi pháp luật, có phương án cụ thể nhằm tạo hiệu ứng tích cực trên thị trường. DN kinh doanh cần xác định việc chủ động chống hàng giả, hàng nhái là trách nhiệm đối với người tiêu dùng, đối với xã hội, đồng thời là hành động tự bảo vệ chính mình. Ðối với NTD, để tránh “tiền mất tật mang” khi mua hàng hóa, cần đọc kỹ thông tin sản phẩm và phải yêu cầu người bán hàng cung cấp hóa đơn. Trường hợp nếu mua nhầm hàng giả, nên giữ nguyên hiện trạng hàng hóa và các chứng cứ liên quan để liên hệ người bán hàng, yêu cầu đổi hoặc hoàn trả tiền, bồi thường. Ðể cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái thật sự có hiệu quả, ngoài nỗ lực không ngừng nghỉ của các cơ quan chức năng và DN, còn cần sự ủng hộ của đông đảo NDT, kiên quyết không tiếp tay các hành vi vi phạm.

Theo Nhandan.org.vn