Người đam mê viết sử - Bài 1: Chuyện về “Người lính cầm bút”

Hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ với phẩm chất tốt đẹp, cao quý và thiêng liêng nhất luôn là mạch nguồn cảm hứng mãnh liệt cho những người cầm bút trong và ngoài Quân đội. "Tri ân đồng đội”, gắn bó tình cảm sâu nặng với quê hương, viết truyện ngắn, tiểu thuyết và bút ký lịch sử về đề tài chiến tranh cách mạng và lực lượng vũ trang (LLVT) nhân dân bằng tâm huyết của cả đời trong quân ngũ, đó chính là Đại tá Nguyễn Kim Chung, nguyên Phó chỉ huy trưởng về Chính trị, Bộ CHQS tỉnh Hà Giang (nay là Tuyên Quang).

Sinh năm 1945, quê gốc ở tỉnh Phú Thọ, khi còn nhỏ ông Nguyễn Kim Chung theo bố lên Hà Giang sinh sống. Năm 1965, học xong lớp 10 (hệ 10/10) trường cấp 3 Lê Hồng Phong (ngày ấy là thị xã Hà Giang) khi kháng chiến chống đế quốc Mỹ diễn ra ác liệt, nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, ông Nguyễn Kim Chung lên đường nhập ngũ và tham gia chiến đấu ở chiến trường Tây Nguyên. Năm 1970, ông trở lại Hà Giang công tác tại Tỉnh đội Hà Giang, rồi Hà Tuyên (gồm Hà Giang và Tuyên Quang) qua nhiều cương vị rồi giữ chức Phó chỉ huy Trưởng về Chính trị, Bộ CHQS tỉnh Hà Giang cho đến khi nghỉ hưu (năm 2000).

Đam mê viết ngay từ trước khi nhập ngũ, trong bom đạn chiến tranh đã thôi thúc ông cầm bút ghi chép cho ra đời những tác phẩm văn học, những bài viết nóng hổi từ mặt trận cho các báo và tạp chí trong LLVT.

Đại tá Nguyễn Kim Chung tâm sự: ''Tôi may mắn được làm Bộ đội Cụ Hồ, may mắn có được những trải nghiệm từ trong chiến tranh chống Mỹ và cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc, đó là nguồn tư liệu sinh động và phong phú thôi thúc tôi viết nhiều hơn về đề tài người lính. Ngoài đam mê viết, đó còn là để trả ơn đồng đội của mình. Viết với tư cách là những người trong cuộc để cho mọi người hiểu biết thế hệ cha anh của mình đã sống và chiến đấu như thế nào''.

Những tác phẩm ký lịch sử, những đề tài khoa học - lịch sử được hun đúc trong quá trình thực tiễn chiến đấu, ý tưởng đã được hình thành khi ông làm công tác tuyên huấn, công tác chính sách của Bộ CHQS tỉnh Hà Tuyên, đặc biệt trong cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc ở biên giới phía Bắc mà Hà Tuyên là địa bàn trọng điểm.

Thời kỳ đó, câu hỏi luôn đau đáu trong những người làm công tác trên mặt tư tưởng của Đảng về công tác tuyên truyền đặc biệt, nhằm giúp mọi người nhận thức, hiểu rõ hơn về cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc của quân và dân ta; đồng thời cổ vũ động viên cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trên tuyến biên giới. Những năm khói lửa ác liệt tờ “Hà Tuyên Mặt trận”- phụ san của Báo Hà Tuyên ra đời trong thời kỳ ấy như tiếp thêm sức mạnh tư tưởng, cổ vũ tinh thần cho các chiến sĩ và nhân dân chắc tay súng, bảo vệ Tổ quốc. Trong thời gian từ tháng 4-1984 và 1985, đã có 72 số báo “Hà Tuyên Mặt trận” 3 số/tháng được phát hành và ra trận, ghi lại một thời kỳ đầy anh dũng của quân, dân ta. Đại tá Nguyễn Kim Chung, người được coi là “phát ngôn viên” của Mặt trận Hà Tuyên trong những ngày ấy.

Nhà báo trẻ Huy Toán và Hoàng Hà - Báo Hà Giang (nay là Báo Tuyên Quang), cho biết: ''Ông Nguyễn Kim Chung luôn thân tình, sẻ chia với đồng nghiệp như người cha, người chú để thổi vào lòng nhiệt huyết và tình yêu nghề cho chúng tôi. Những cuốn sách, những tác phẩm của ông là nguồn tư liệu quý về LLVT tỉnh Hà Giang, về Bộ đội Cụ Hồ. Qua những tác phẩm đó, chúng tôi đã học hỏi nhiều kinh nghiệm của ông về cách sưu tầm tài liệu, cách viết bài...

Nhớ năm 2018, chúng tôi và những chiến sĩ trẻ Bộ CHQS tỉnh Hà Giang được tháp tùng Đại tá Nguyễn Kim Chung về thăm chiến trường xưa - mảnh đất biên cương Tổ quốc, nơi đồng đội ông đã ngã xuống, rất nhiều hài cốt vẫn còn nằm lại nơi này. Chiều ấy, bên đài hương 468 và Nhà thờ các anh hùng liệt sĩ Mặt trận Vị Xuyên, tại thôn Nậm Ngặt, xã Thanh Thủy, huyện Vị Xuyên (nay là xã Thanh Thủy, tỉnh Tuyên Quang), tìm lại những dấu tích, Đại tá Nguyễn Kim Chung bồi hồi kể lại cho các chiến sĩ trẻ Bộ CHQS tỉnh nghe chuyện của quân và dân ta trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên cương thân yêu của Tổ quốc, đặc biệt tại mặt trận Vị Xuyên này''.

Thiếu úy Trần Quốc Vương, Bộ CHQS tỉnh Hà Giang chia sẻ: ''Tôi rất xúc động, tự hào khi nghe thủ trưởng kể chuyện, càng thêm trân trọng những giá trị đã làm nên lịch sử của mảnh đất này''.

Cùng trải nghiệm thực tiễn, ông cũng tìm tòi nghiên cứu ở các kho tư liệu của Bộ CHQS, của Tỉnh ủy để viết nhiều các đầu sách về lịch sử một cách khách quan, như: Lịch sử LLVT tỉnh Hà Giang, Lịch sử LLVT huyện Bắc Quang, Vị Xuyên, Hoàng Su Phì và “Lịch sử Trung đoàn bộ binh 877”… Nhiều cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn 877, Bộ CHQS tỉnh Hà Giang (nay là tỉnh Tuyên Quang), tâm sự: Cuốn “Lịch sử Trung đoàn Bộ binh 877” do ông Nguyễn Kim Chung viết có ý nghĩa rất quan trọng, là tài liệu giáo dục truyền thống, giúp cho thế hệ cán bộ, chiến sĩ trung đoàn hôm nay hiểu và trân quý hơn truyền thống đơn vị.

Những đề tài khoa học có giá trị lịch sử mang tính thực tiễn cao mà ông tham gia, như: “Xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện” (năm 1991); “Chống diễn biến hòa bình trên địa bàn tỉnh Hà Giang” (năm 1992). Xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, xây dựng khu vực phòng thủ huyện; đặc biệt “Tổ chức và phương pháp phối hợp dân quân với Bộ đội Biên phòng bảo vệ xã, thị trấn biên giới tỉnh Hà Giang” (năm 2002), chính là đề tài ông vẫn tiếp tục nghiên cứu và hoàn chỉnh khi đã về hưu.

Hơn 55 năm tuổi Đảng, có gần 40 năm trong quân ngũ. Ở cái tuổi xưa nay hiếm nhưng vẫn luôn cháy lên ngọn lửa đam mê, Đại tá, nhà văn Nguyễn Kim Chung nặng lòng nghiên cứu, ghi chép lịch sử đã đem hết công sức, tài năng cống hiến cho Tổ quốc, cho Quân đội và Hà Giang. Sự nghiệp sáng tác của ông luôn gắn liền với những chặng đường vẻ vang của Đảng bộ tỉnh Hà Giang, Hà Tuyên, của tình đồng chí, đồng đội.

Ông tâm sự: ''Thực tế sống, chiến đấu và công tác tại các đơn vị, tại Hà Giang đã giúp cho tôi tích lũy được vốn tư liệu và rất nhiều kinh nghiệm quý báu cho quá trình viết của mình''.

(còn nữa)