Ngân hàng dồn dập chia cổ phiếu “khủng” để tăng vốn điều lệ

Các ngân hàng Việt Nam đẩy mạnh chia cổ tức bằng cổ phiếu nhằm tăng vốn điều lệ, đáp ứng chuẩn Basel III và tăng khả năng cạnh tranh.

Trong thời gian gần đây, các ngân hàng tại Việt Nam đang đẩy mạnh việc chia cổ tức, đặc biệt bằng cổ phiếu nhằm mục tiêu tăng vốn điều lệ để nâng cao năng lực tài chính, đáp ứng các yêu cầu an toàn vốn theo chuẩn quốc tế như Basel III, đồng thời gia tăng khả năng cạnh tranh và mở rộng hoạt động kinh doanh.

Xu hướng này diễn ra sôi động ngay từ đầu tháng Ba, khi nhiều ngân hàng công bố kế hoạch phân phối lợi nhuận và phát hành cổ phiếu trong mùa Đại hội đồng cổ đông.

Dồn dập tăng vốn

Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đã lên kế hoạch sử dụng toàn bộ lợi nhuận còn lại năm 2023, khoảng hơn 22.770 tỷ đồng để chia cổ tức bằng cổ phiếu, dự kiến nâng vốn điều lệ từ 55.891 tỷ đồng lên hơn 83.557 tỷ đồng sau khi hoàn tất phát hành gần 2,77 tỷ cổ phiếu với tỷ lệ 49,5%. Đây là đợt chia cổ tức bằng cổ phiếu có tỷ lệ cao nhất trong lịch sử của Vietcombank, vượt xa mức 35% từng thực hiện vào năm 2016.

Tương tự, VietinBank sẽ trình tới các cổ đông phương án tăng vốn điều lệ từ lợi nhuận còn lại sau thuế, trích các quỹ và chia cổ tức tiền mặt giai đoạn năm 2009 - 2016 nhằm tăng vốn điều lệ từ 53.700 tỷ đồng lên 77.671 tỷ đồng. Theo đó, VietinBank dự kiến phát hành tối đa gần 2,4 tỷ cổ phiếu, tỷ lệ phát hành là 44,64% (tỷ lệ cụ thể sẽ thực hiện theo phê duyệt của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền) cho cổ đông hiện hữu.

Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) có kế hoạch phát hành riêng lẻ 123,8 triệu cổ phiếu cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp trong quý 1/2025 với giá 38.800 đồng/cổ phiếu, kỳ vọng huy động hơn 4.803 tỷ đồng. Nếu giao dịch diễn ra thuận lợi, vốn điều lệ của BIDV sẽ vượt 70.200 tỷ đồng.

Ở nhóm ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân, Ngân hàng Quân đội (MB) cũng không nằm ngoài cuộc đua khi dự kiến phát hành gần 796 triệu cổ phiếu để trả cổ tức tỷ lệ 15%, nâng vốn điều lệ từ 53.063 tỷ đồng lên khoảng 61.022 tỷ đồng. Ngoài ra, MB còn có kế hoạch phát hành riêng lẻ 62 triệu cổ phiếu để tăng thêm 620 tỷ đồng vốn.

Ngân hàng Sài Gòn-Hà Nội (SHB) thông báo chia cổ tức bằng cổ phiếu tỷ lệ 11% từ lợi nhuận năm 2023, đưa vốn điều lệ lên 40.658 tỷ đồng. Ngân hàng Nam Á (Nam A Bank) đặt kế hoạch phát hành hơn 343 triệu cổ phiếu để trả cổ tức tỷ lệ 25%, tăng vốn điều lệ thêm hơn 4.281 tỷ đồng, từ 13.736 tỷ đồng lên 18.007 tỷ đồng.

Việc chia cổ tức bằng cổ phiếu thay vì tiền mặt đang trở thành lựa chọn phổ biến, bởi nó không chỉ giúp ngân hàng giữ lại nguồn tiền để đầu tư vào công nghệ, mở rộng tín dụng, mà còn cải thiện hệ số an toàn vốn (CAR), đáp ứng nhu cầu tăng trưởng tín dụng trong bối cảnh kinh tế phục hồi.

Đây cũng là cách các ngân hàng cân bằng giữa lợi ích của cổ đông và chiến lược phát triển dài hạn, đặc biệt khi Ngân hàng Nhà nước khuyến khích tăng vốn để củng cố nền tảng tài chính của hệ thống.

Với thông tin mới nhất và các kế hoạch đã được công bố, Vietcombank hiện là ngân hàng có vốn điều lệ cao nhất, nhưng cuộc đua vốn điều lệ giữa các ngân hàng lớn tại Việt Nam vẫn đang diễn ra rất sôi nổi và thứ hạng có thể thay đổi tùy theo tiến độ thực hiện các kế hoạch phát hành cổ phiếu.

Điển hình Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) từng giữ vị trí dẫn đầu với vốn điều lệ khoảng 79.639 tỷ đồng vào năm 2024 sau khi hoàn tất phát hành riêng lẻ cho đối tác chiến lược Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC). Tuy nhiên, nếu không có thêm đợt tăng vốn đáng kể trong đầu năm 2025, VPBank có thể bị Vietcombank và VietinBank vượt qua.

Áp lực vẫn tiếp tục tăng

Mục đích của việc tăng vốn điều lệ của các ngân hàng là nhằm đáp ứng yêu cầu an toàn vốn như giúp cải thiện hệ số an toàn vốn (CAR), một chỉ số quan trọng để đảm bảo ngân hàng có đủ năng lực tài chính chống chịu rủi ro.

Điều này đặc biệt cần thiết khi các ngân hàng phải tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như Basel III, vốn yêu cầu mức vốn tối thiểu cao hơn để bảo vệ hệ thống tài chính trước các cú sốc kinh tế.

Các chuyên gia đánh giá, khi vốn điều lệ lớn hơn cho phép ngân hàng tăng giới hạn cho vay, mở rộng tín dụng và đầu tư vào các dự án lớn. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng trong nước và sự tham gia của các tổ chức tài chính nước ngoài, vốn điều lệ lớn giúp ngân hàng nâng cao uy tín, củng cố vị thế trên thị trường, đồng thời có thêm nguồn lực để đầu tư vào công nghệ, sản phẩm và dịch vụ mới nhằm thu hút khách hàng.

Ngoài ra, việc tăng vốn thông qua phát hành cổ phiếu trả cổ tức thay vì chi trả bằng tiền mặt giúp ngân hàng giữ lại dòng tiền để tái đầu tư, trong khi vẫn mang lại giá trị cho cổ đông thông qua việc tăng số lượng cổ phần họ sở hữu. Điều này đặc biệt quan trọng khi ngân hàng cần duy trì thanh khoản trong giai đoạn tăng trưởng.

Việc tăng vốn điều lệ không chỉ là một yêu cầu mang tính bắt buộc để đáp ứng quy định và đảm bảo an toàn tài chính, mà còn là chiến lược dài hạn nhằm gia tăng sức mạnh nội tại, hỗ trợ sự phát triển bền vững của ngân hàng trong bối cảnh kinh tế và công nghệ thay đổi nhanh chóng.

Ông Phan Đức Tú - Chủ tịch BIDV cũng nhấn mạnh đối với các ngân hàng thương mại nhà nước, nguyên tắc lớn nhất để ngân hàng phục vụ kinh tế đất nước là năng lực tài chính. Với yêu cầu tăng trưởng cung ứng vốn cho nền kinh tế lên đến 16% và có thể cao hơn trong thời gian tới, vốn tự có của các ngân hàng thương mại phải tăng lên tương ứng.

“Các ngân hàng lớn khu vực ASEAN đã áp dụng tiêu chuẩn Basel III, còn chúng ta chưa áp dụng đồng bộ. Đây là áp lực rất lớn với các ngân hàng thương mại để phục vụ tăng trưởng nhanh của nền kinh tế, nhưng vừa phải đáp ứng được các tiêu chuẩn, yêu cầu theo thông lệ quốc tế. Chúng tôi đề nghị Quốc hội, Chính phủ có chủ trương cho các ngân hàng thương mại giữ lại lợi nhuận để lại để tăng vốn điều lệ như trước đây,” lãnh đạo BIDV bày tỏ.

Tiến sỹ Cấn Văn Lực - chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng mặc dù ồ ạt tăng vốn, song hệ số CAR của các ngân hàng Việt Nam vẫn thấp hơn nhiều so với khu vực. Với các ngân hàng thương mại, tăng vốn điều lệ không chỉ để đáp ứng tiêu chuẩn về an toàn vốn theo Basel III, mà còn để nâng cao khả năng cạnh tranh, tăng khả năng ứng phó với rủi ro, tăng cường năng lực tài chính…

“Hiện nay, chỉ một số ngân hàng đáp ứng được tiêu chuẩn về an toàn vốn theo Basel III, do đó, phần lớn ngân hàng đang đối mặt với áp lực tăng vốn trong những năm tiếp theo,” ông Cấn Văn Lực nhận định.

Đồng quan điểm, Tiến sỹ Nguyễn Hữu Huân, giảng viên Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, bên cạnh việc tăng vốn để cải thiện năng lực tài chính khi CAR có dấu hiệu suy giảm, một mục tiêu quan trọng của các ngân hàng trong giai đoạn hiện nay là tăng vốn để giải quyết tình trạng nợ xấu đang tăng nhanh.

Theo ông Huân, cách tăng vốn điều lệ bằng nguồn lợi nhuận giữ lại cũng tối ưu hóa lợi nhuận cho cổ đông khi giá cổ phiếu ngân hàng tăng đáng kể trong thời gian qua./.