Na dai Chi Lăng: Được giá vẫn lo

Thứ 4, 25/08/2010 | 16:20:00 [(GMT +7)] A A

LSO-Thương hiệu na Chi Lăng từ lâu đã được khẳng định trên thị trường, đặc biệt trong những năm gần đây khách du lịch đến với Lạng Sơn vào mùa na, trong túi đồ mang về làm quà không thể thiếu thứ quả đặc sản này. Với việc ứng dụng phương pháp thụ phấn mới, na năm nay quả to và đẹp hơn, giá cũng cao hơn. Tuy vậy, vụ na năm nay vẫn bị mất mùa cục bộ do thời tiết khô hạn và do nhân dân ứng dụng khoa học kỹ thuật một cách nửa vời. Nhắc đến na Chi Lăng người ta nghĩ ngay đến những sườn núi đá vôi, những thung lũng với bạt ngàn màu xanh của na. Hiện nay trên địa bàn huyện có 5 xã thị trấn lấy cây na là cây trồng chính gồm: xã Mai Sao, Quang Lang, Chi Lăng và hai thị trấn là Chi Lăng, Đồng Mỏ. Đầu vụ na năm nay, mỗi cân na dai (từ 3 đến 4 quả/kg) tròn đều, hình thức đẹp bán ngay tại hai chợ thị trấn Chi Lăng và Đồng Mỏ với giá từ 18 đến 20.000 đồng/kg; loại thấp nhất cũng...

Nhắc đến na Chi Lăng người ta nghĩ ngay đến những sườn núi đá vôi, những thung lũng với bạt ngàn màu xanh của na. Hiện nay trên địa bàn huyện có 5 xã thị trấn lấy cây na là cây trồng chính gồm: xã Mai Sao, Quang Lang, Chi Lăng và hai thị trấn là Chi Lăng, Đồng Mỏ. Đầu vụ na năm nay, mỗi cân na dai (từ 3 đến 4 quả/kg) tròn đều, hình thức đẹp bán ngay tại hai chợ thị trấn Chi Lăng và Đồng Mỏ với giá từ 18 đến 20.000 đồng/kg; loại thấp nhất cũng đang bán 10.000 đồng/kg. Khác với các mùa na trước đây, ngay từ đầu vụ (đầu tháng 7 âm lịch), các thương gia đến tận thôn bản, các hộ có nhiều na để thu mua. Hàng nghìn hộ tại các xã Mai Sao, Quang Lang, Chi Lăng và hai thị trấn Đông Mỏ và Chi Lăng có vài trăm cây na đều có thu nhập hàng chục triệu đồng/vụ na; hàng trăm hộ có trên nghìn cây na đều cho thu nhập trên 50 triệu đồng trong vụ na năm nay.

Theo chúng tôi được biết, năm nay đông đảo người dân trên địa bàn huyện thực hiện thụ phấn nhân tạo cho na. Chị Nông Thị Điện, thôn Quán Thanh, xã Chi Lăng, sở hữu hơn 1000 cây na đã cho thu hoạch chia sẻ: thu nhập chính hàng năm của gia đình chị là từ cây na, những năm trước chủ yếu là để thụ phấn tự nhiên, nên năng suất và chất lượng kém, từ năm ngoái mạnh dạn đầu tư, học hỏi kinh nghiệm từ bạn bè chị đã quyết định thực hiện thụ phấn nhân tạo cho na, lần đầu tiên trên 500 cây na, kết quả năng suất, chất lượng cao, cho thu nhập tăng gấp đôi, nếu thụ phấn tự nhiên như những năm trước, gia đình chị thu nhập khoảng 35 – 40 triệu đồng, thì năm nay thu nhập tăng lên 70 – 80 triệu đồng.Không chỉ gia đình chị Điện, nhiều hộ trong thôn Quán Thanh, xã Chi Lăng vui mừng với thành quả mới này chia sẻ: với phương pháp thụ phấn nhân tạo cho năng suất và chất lượng cao, quả na to, đều, tròn, mắt đẹp và ngọt. Chính vậy việc ứng dụng KHKT thực hiện thụ phấn nhân tạo này cần được duy trì, nhân rộng.

Tuy nhiên, không phải ai cũng mạnh dạn đầu tư, dám nghĩ, dám làm như chị Điện, theo tìm hiểu, nhiều hộ dân vẫn để thụ phấn tự nhiên, nếu có thụ phấn nhân tạo cũng chỉ dừng lại ở quy mô nhỏ lẻ, chưa áp dụng khoa học kỹ thuật, quy cách trồng và chăm sóc chưa khoa học. Ông Hoàng Văn Khai, Chủ tịch UBND xã Chi Lăng cho biết: xã Chi Lăng có khoảng 340 ha trồng na, năm 2009 tổng sản lượng thu được đạt 1.400 – 1.500 tấn. Bước vào vụ na 2010, do thời tiết khô hạn nên ở một số khu vực lượng cây đậu quả không cao, cùng đó, do một số hộ chưa mạnh dạn ứng dụng phương pháp mới như: chặt tỉa cành, thụ phấn nhân tạo, phun thuốc bảo vệ… nên chắc chắn năm nay sản lượng sẽ giảm đi nhiều, ước tính chỉ đạt 1300 – 1400 tấn. Theo ông Khai, không chỉ xã Chi Lăng sản lượng na giảm mà một số xã có diện tích na lớn cũng gặp cảnh này. Qua tìm hiểu thực tế, thời tiết xấu không chỉ khiến sản lượng na Chi Lăng giảm mà nó còn làm ảnh hưởng đến thờ i gian trỗ quả và chín không đều. Tuy vậy, sự khác biệt này cũng là lợi thế cho người nông dân, bởi na không chín rộ cùng thời điểm nên giá na trên thị trường luôn đảm bảo ở mức khá cao (trung bình thấp cũng được 10.000 đồng/kg).

Ông Khai khẳng định rằng, bên cạnh những lý do khách quan, nguyên nhân chính dẫn đến sản lượng na năm nay đạt thấp là do người dân ứng dụng công nghệ một cách nửa vời. Khi kết thúc vụ thu hoạch na năm ngoái, mặc dù bà con đã được hướng dẫn cách trồng, chăm sóc theo kỹ thuật mới, nhưng nhiều hộ đã không tuân thủ đúng, hoặc chỉ làm giữa chừng rồi bỏ nên ảnh hưởng nhiều đến sản lượng, chất lượng quả. Một vấn đề đáng quan tâm, việc kinh doanh, buôn bán na ở Chi Lăng hiện vẫn diễn ra một cách tự phát, mạnh nhà nào nhà nấy bán, chính vậy vẫn có hiện tượng ép giá. Được biết, năm 2006 – 2007, Hợp tác xã Dịch vụ và phát triển na đã ra đời với mục đích giúp bà con ứng dụng công nghệ, kỹ thuật mới vào sản xuất, giúp tìm thị trường và chế biến sản phẩm na… Ra đời với mục đích tốt vậy nhưng đến nay kết quả của HTX này vẫn chỉ là con số không.

Chi Lăng được xem là vựa na lớn nhất của tỉnh Lạng Sơn. Toàn huyện có khoảng 1.500 ha na, chủ yếu là na dai đặc sản, mỗi năm mang lại thu nhập cho người dân ngót 30 tỷ đồng và đã trở thành cây chủ lực trong xóa đói, giảm nghèo và làm giàu của người dân địa phương, lẽ đó việc xây dựng thương hiệu cho loại quả đặc sản này là rất quan trọng, và cũng hiểu vấn đề này nên địa phương đã bỏ ra khá nhiều kinh phí để tổ chức Hội thi na dai Chi Lăng (vào năm 2007 và năm 2009). Tuy nhiên, hội thi mới dừng lại ở việc biểu dương bà con nông dân chứ chưa tạo cho na thương hiệu bền vững trước mọi biến động thị trường. Dù không phải là loại quả tiềm ẩn nhiều biến động như nhãn, vải, nhưng na cũng không nằm ngoài quy luật được – mất của thị trường, đây là điều rất quan trọng mà bà con trồng na cần quan tâm và lưu ý, đặc biệt, hiện nay trên thị trường đã xuất hiện na ở một số tỉnh khác có mẫu mã chất lượng cũng không thua kém gì na dai Chi Lăng.

Trí Dũng - Phùng Khiêm