Mỹ rút đề xuất mời Trung Quốc tham gia đàm phán kiểm soát vũ khí

Mỹ đã rút lại đề xuất đưa Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán về cắt giảm vũ khí, song lại đặt ra các điều kiện khác khiến cuộc đàm phán về Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới bế tắc.

Ngày 22/8, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cho biết Mỹ đã rút lại đề xuất đưa Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán về cắt giảm vũ khí, song lại đặt ra các điều kiện khác khiến cuộc đàm phán về Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START) tiếp tục bế tắc.

Thứ trưởng Ryabkov nhấn mạnh Nga không thay đổi quan điểm về việc mời Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán về cắt giảm vũ khí chiến lược. Bên cạnh đó, ông Ryabkov cho rằng cần có sự tham gia bắt buộc của Anh và Pháp trong trường hợp mở rộng danh sách những nước liên quan tham gia đàm phán.

Ông Ryabkov nói: “Chúng tôi đã không đạt được đồng thuận trong tất cả các vấn đề. Và một lần nữa, về vấn đề này, chúng tôi phải tuyên bố rằng, cách tối ưu là đàm phán song phương Nga-Mỹ để tránh quá tải chương trình nghị sự.”

Trước đó, đặc phái viên của Tổng thống Mỹ phụ trách vấn đề kiểm soát vũ khí Marshall Billingslea cũng thông báo Mỹ đã từ bỏ việc yêu cầu Trung Quốc tham gia đàm phán. Mục tiêu ưu tiên của Washington hiện nay là đảm bảo một thỏa thuận chính trị với Nga.

Mỹ đã nhiều lần mời Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí, nhấn mạnh Washington nhìn thấy cơ hội cùng Bắc Kinh thúc đẩy các cuộc đàm phán ba bên với Nga về vấn đề này dù vẫn còn tồn tại những bất đồng lớn.

Trung Quốc từng khẳng định “không hứng thú” tham gia các cuộc đàm phán này, đồng thời tuyên bố nếu Mỹ sẵn sàng cắt giảm kho vũ khí hạt nhân xuống ngang bằng với mức của Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ tham gia đàm phán ba bên về kiểm soát vũ khí nêu trên.

Hồi tháng 7 vừa qua, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nhấn mạnh: “Việc Trung Quốc phản đối các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí ba bên là rất rõ ràng”. Theo ông, đề xuất của Mỹ về đàm phán 3 bên là “không chân thành,” đồng thời cho rằng thay vào đó, Mỹ nên phản hồi lời kêu gọi của Nga gia hạn New START và cắt giảm hơn nữa kho vũ khí hạt nhân của mình.

Hiệp ước New START hiện là thỏa thuận song phương duy nhất giới hạn kho vũ khí hạt nhân của Nga và Mỹ. Theo thỏa thuận được ký năm 2010 này, Mỹ và Nga mỗi nước chỉ có thể triển khai 700 tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM), tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm (SLBM), và máy bay ném bom tầm xa mang bom hạt nhân; không quá 1.550 đầu đạn hạt nhân tầm xa; và không quá 800 bệ phóng ICBM, SLBM, máy bay ném bom có thể mang bom hạt nhân được triển khai hoặc chưa được triển khai.

Giới chuyên gia nhận định hiệp ước New START là một thành công trong tiến trình giải giáp vũ khí hạt nhân nếu biết rằng thời kỳ đỉnh điểm của Chiến tranh Lạnh, Nga và Mỹ mỗi nước sở hữu hơn 10.000 phương tiện có thể mang bom hạt nhân tấn công bên kia.

Hiệp ước New START sẽ hết hiệu lực vào tháng 2/2021 và có thể gia hạn 5 năm nếu hai bên đồng ý./.