Minh bạch ghi nhãn sữa: Không thể 'gian lận' với trẻ em

Một phần lượng sữa tiêu thụ hiện nay là sữa hoàn nguyên, tức sữa pha lại từ sữa bột nhập khẩu; trong khi sữa tươi nguyên chất với giá trị dinh dưỡng vượt trội lại đang gặp bất lợi do giá thành cao hơn và sự thiếu minh bạch trong cách ghi nhãn, phân loại sản phẩm.

Vấn đề này được các chuyên gia đề cập đến tại Hội thảo khoa học "Phát triển ngành sữa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" do Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) tổ chức ngày 5/8.

TS. Nguyễn Mạnh Đạt, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ Thực phẩm cho biết, sữa hoàn nguyên từng là giải pháp phù hợp trong bối cảnh Việt Nam còn nhiều khó khăn về kinh tế, góp phần bổ sung dinh dưỡng cho trẻ em trong giai đoạn phát triển.

Tuy nhiên, khi điều kiện kinh tế xã hội đã thay đổi, việc tiếp tục sử dụng sữa hoàn nguyên hoặc sữa pha lại cần được cân nhắc kỹ lưỡng do tiềm ẩn nhiều rủi ro với sức khỏe, đặc biệt là sự phát triển xương và thể lực của trẻ nhỏ.

Sữa tươi tuy vượt trội về giá trị dinh dưỡng nhưng đang gặp bất lợi trong cạnh tranh do chênh lệch giá thành so với sữa hoàn nguyên. Điều này dẫn tới một nghịch lý trên thị trường, sản phẩm dinh dưỡng tốt hơn lại ít cơ hội hơn.

Vấn đề nằm ở chỗ, phần lớn người tiêu dùng hiện vẫn nhầm lẫn giữa "sữa tươi tiệt trùng" và "sữa hoàn nguyên tiệt trùng", do chưa có sự phân biệt rõ ràng trong các quy chuẩn kỹ thuật hiện hành. Việc pha sữa bột rồi tiệt trùng cũng được gọi là "sữa tiệt trùng", khiến người dân khó nhận diện bản chất sản phẩm.

Cùng nhãn 'sữa tiệt trùng' nhưng chất lượng khác nhau

Cũng theo TS. Nguyễn Mạnh Đạt, quá trình rà soát và xây dựng lại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm sữa cho thấy còn nhiều bất cập trong quy chuẩn hiện hành.

Cụ thể, quy định hiện nay chưa phân định rõ ràng giữa sữa được làm từ nguyên liệu tươi và sữa được pha từ sữa bột hoàn nguyên, dẫn đến tình trạng cùng một nhãn "sữa tiệt trùng" nhưng bản chất sản phẩm khác nhau hoàn toàn.

Ngoài ra, nhiều chỉ số dinh dưỡng quan trọng như protein, chất béo, vitamin D, canxi… chưa được quy định rõ về hàm lượng tối thiểu hoặc mức bắt buộc phải có. Ở nhiều nước, các vi chất thiết yếu này được quy định cụ thể để đảm bảo dinh dưỡng, đặc biệt với trẻ nhỏ. Nhưng tại Việt Nam, chưa có quy định chi tiết tương đương.

Do đó, việc cập nhật, hoàn thiện quy chuẩn kỹ thuật về sữa là rất cấp thiết, không phải vì có sai sót mà là do thực tiễn đã thay đổi, đòi hỏi phải có điều chỉnh phù hợp để bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ em và đảm bảo sự minh bạch trên thị trường sữa hiện nay.

Cùng quan điểm, GS.TS.BS Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, nhấn mạnh vai trò của sữa trong nâng cao thể lực, trí tuệ trẻ em, đồng thời bày tỏ quan điểm về tính minh bạch trong phân biệt các loại sữa, đặc biệt trong chương trình Sữa học đường.

Theo bà, tranh luận hiện nay xoay quanh loại sữa sử dụng trong chương trình sữa học đường. Dù trên nhãn có ghi "sữa tươi tiệt trùng", nhưng thực tế rất khó xác định đó là sữa tươi nguyên liệu hay sữa hoàn nguyên pha lại từ bột. Nếu là sữa hoàn nguyên thì giá thành có thể rẻ hơn, nhưng chất lượng dinh dưỡng chắc chắn không bằng sữa tươi nguyên chất.

"Đối với các sản phẩm sữa, cần minh bạch tuyệt đối trong thông tin ghi nhãn và truyền thông sản phẩm, đặc biệt với các chương trình cộng đồng có liên quan đến trẻ em. Chúng ta không thể gian lận với người tiêu dùng, nhất là trẻ nhỏ", GS.TS.BS Lê Thị Hợp nhấn mạnh.

Đồng thời, bà khuyến nghị cơ quan quản lý cần có quy định rõ ràng về việc phân loại, ghi nhãn sữa, đặc biệt trong các chương trình quốc gia như sữa học đường để tạo dựng lòng tin và đảm bảo quyền lợi dinh dưỡng cho học sinh.