Mạng xã hội: Cơn lốc ảo tưởng đang gây hại cho giới trẻ

Trong những năm gần đây, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và mạng xã hội đã thay đổi cách thức giao tiếp và sinh hoạt của con người. Mặc dù mang lại nhiều tiện ích, nhưng việc sử dụng mạng xã hội quá mức, đặc biệt là nghiện livestream, đã và đang gây ra những tác động tiêu cực không nhỏ tới sức khỏe tâm thần của người dùng, đặc biệt là giới trẻ.

Câu chuyện của anh H.M.T. (32 tuổi, Vĩnh Phúc) là một minh chứng điển hình cho sự nghiện mạng xã hội và livestream. Anh T. bắt đầu từ việc chơi game quá độ, sau đó mở rộng sang các nền tảng mạng xã hội như Facebook và livestream để thu hút sự chú ý của người khác. Theo thời gian, anh bắt đầu phát triển ảo tưởng về sự nổi tiếng, thậm chí có những lúc anh T. cảm thấy mình đang thực hiện "nhiệm vụ chính trị" khi tham gia tuyên truyền trên mạng xã hội. Sự lệ thuộc vào mạng xã hội dần dần dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe tâm thần như loạn thần và ảo giác. Đây là một trường hợp điển hình của sự mất kiểm soát trong việc sử dụng mạng xã hội.

Chia sẻ về trường hợp này, bác sĩ CKI Nguyễn Quang Huy, Phụ trách khoa Khám bệnh tâm thần tại Bệnh viện Trung ương 2 (Đồng Nai), cho biết, những người nghiện mạng xã hội có thể gặp phải tình trạng rối loạn tâm thần. Sự lệ thuộc vào mạng xã hội dẫn đến những thay đổi trong hành vi và tâm lý của họ, khiến họ mất khả năng tập trung vào những vấn đề xã hội khác và trở nên cáu gắt, dễ nổi giận. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần mà còn gây tổn thương lớn đến các mối quan hệ xã hội của người bệnh.

Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần mà còn tác động xấu đến sức khỏe thể chất của người sử dụng. Một trong những vấn đề đáng lo ngại là việc người nghiện mạng xã hội thường xuyên thức khuya, ăn uống không đều và bỏ các hoạt động thể chất. Họ cũng gặp khó khăn trong việc giao tiếp, suy nghĩ, phản ứng chậm chạp và thiếu quyết đoán. Đặc biệt, với những người trẻ, họ có thể bỏ học tập, sở thích cá nhân và cuộc sống xã hội để tập trung hoàn toàn vào việc sử dụng mạng xã hội.

Việc này không chỉ gây hại đến sức khỏe của cá nhân mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hoạt động xã hội. Anh H.T.L. (34 tuổi, Bến Tre) chia sẻ về việc một số người dân trong xóm dành quá nhiều thời gian "hóng" các livestream talkshow thay vì hoàn thành công việc của mình. Điều này cho thấy, nghiện mạng xã hội không chỉ tác động tiêu cực đến người trực tiếp sử dụng mà còn ảnh hưởng đến cộng đồng xung quanh.

Bên cạnh những vấn đề sức khỏe, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát còn dẫn đến những hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Theo luật sư Nguyễn An Bình, Văn phòng luật sư Nguyễn An Bình và cộng sự, hành vi bình luận hoặc đăng tải thông tin sai sự thật, xúc phạm uy tín của cá nhân, tổ chức, có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy thuộc vào mức độ vi phạm. Các hành vi này không chỉ gây tổn hại về mặt danh dự, nhân phẩm của người khác mà còn làm ảnh hưởng đến trật tự xã hội. Bộ luật Hình sự 2015 đã quy định rõ mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng, bao gồm cả những nội dung xuyên tạc, vu khống, hoặc kích động bạo lực.

Ngoài những biện pháp pháp lý, các chuyên gia và cơ quan chức năng cũng khuyến nghị rằng, việc sử dụng mạng xã hội cần phải có sự kiểm soát chặt chẽ. Thượng tá Nguyễn Thăng Long, Phó Trưởng Phòng Tham mưu, Công an Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết, việc sử dụng mạng xã hội để công kích người khác hoặc phát tán thông tin sai sự thật không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây ra những tác động tiêu cực đến tâm lý và hành vi của người dùng. Ông khuyến khích người dân cần nhận thức đúng về quyền tự do ngôn luận và trách nhiệm của mình khi tham gia không gian mạng.

Về giải pháp khắc phục tình trạng nghiện mạng xã hội, các chuyên gia đồng tình rằng cần có sự phối hợp giữa gia đình, bác sĩ và toàn xã hội. Các bậc phụ huynh cần giám sát và hạn chế thời gian sử dụng mạng xã hội của con em mình, đồng thời hướng dẫn các em sử dụng internet một cách an toàn và hiệu quả. Bác sĩ Nguyễn Quang Huy nhấn mạnh rằng việc điều trị nghiện mạng xã hội không phải là điều đơn giản, mà cần sự kiên trì và hỗ trợ từ nhiều phía. Điều quan trọng là người nghiện phải nhận thức được vấn đề của mình và chủ động điều chỉnh hành vi.

Các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường các biện pháp tuyên truyền về tác hại của việc sử dụng mạng xã hội quá mức. Việc xây dựng các chương trình giáo dục về an toàn mạng, bảo vệ sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên và người sử dụng mạng xã hội là rất cần thiết. Các tổ chức như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cảnh báo về những tác động tiêu cực của mạng xã hội đối với sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng số và tăng cường các dịch vụ sức khỏe tâm thần cho giới trẻ.

Nghiện mạng xã hội và livestream đang trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng trong xã hội hiện đại. Mặc dù không phải là một căn bệnh nan y, nhưng việc sử dụng mạng xã hội mất kiểm soát có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe tâm thần, hành vi và pháp lý. Cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, gia đình, cộng đồng và các chuyên gia để giúp người dân, đặc biệt là giới trẻ, nhận thức rõ hơn về tác hại của việc sử dụng mạng xã hội quá mức, đồng thời cung cấp các giải pháp can thiệp hiệu quả nhằm cải thiện tình hình./.