Luận điệu lạc lõng về Luật Quốc tịch Việt Nam

Năm 2025 trôi qua hơn nửa chặng đường nhưng đã chứng kiến nhiều chính sách mới bắt đầu có hiệu lực ở nước ta, trong số đó thu hút sự chú ý đặc biệt là Luật Quốc tịch Việt Nam sửa đổi được Quốc hội thông qua và chính thức có hiệu lực. Thế nhưng, trong khi các nhà đầu tư, người nước ngoài cùng đông đảo kiều bào Việt Nam ở hải ngoại đón nhận thông tin này với tâm trạng phấn khởi thì một số tổ chức, cá nhân phản động lại bộc lộ thái độ trái ngược.

Cuối tháng 6 vừa qua, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam và luật này có hiệu lực từ ngày 1-7 năm nay. Một trong những đổi mới quan trọng của luật mới là cho phép các công dân Việt Nam đã thôi quốc tịch Việt Nam được phép xin nhập lại quốc tịch; người Việt Nam định cư ở nước ngoài được giữ quốc tịch Việt Nam ngay cả khi nhập tịch nước ngoài nếu đáp ứng một số điều kiện nhất định; người dưới 18 tuổi có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam cũng được xem xét để nhập quốc tịch Việt Nam... Khoản 5 điều 1 Luật Quốc tịch Việt Nam sửa đổi 2025 cũng nới lỏng điều kiện nhập quốc tịch Việt Nam. Theo đó, người nước ngoài và người không quốc tịch có thể được nhập quốc tịch Việt Nam nếu đáp ứng đủ các điều kiện như: Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật Việt Nam, tuân thủ Hiến pháp và pháp luật Việt Nam, tôn trọng văn hóa, truyền thống, phong tục, tập quán của dân tộc Việt Nam, đang thường trú ở Việt Nam... Ngoài ra, thủ tục nhập quốc tịch Việt Nam cũng sẽ được đơn giản hóa so với trước đây và có thể thực hiện ngay tại các cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí, thời gian đi lại.

Ấy vậy mà một số tổ chức, cá nhân phản động có thâm niên chống phá Việt Nam lại cố gắng tìm cách xuyên tạc, bới móc, điển hình là tổ chức Việt Tân. Theo Luật Quốc tịch sửa đổi, người ứng cử, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm, chỉ định giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị-xã hội ở Trung ương, địa phương; người làm việc trong tổ chức cơ yếu; người tham gia lực lượng vũ trang Việt Nam phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam và phải thường trú tại Việt Nam. Tổ chức phản động Việt Tân rêu rao rằng: “Thì ra đây là cách để các cán bộ, đảng viên chứng minh lòng trung thành với đất nước... và không phải đạo đức, không cần cống hiến hay hành động cụ thể, chỉ cần hộ chiếu mang tên duy nhất Việt Nam mà thôi". Với tâm lý “vớ cái gì chống phá cái đó”, Việt Tân còn suy diễn rằng một khi người ta có ý định “một quốc tịch nhưng hai lòng” thì hộ chiếu cũng chỉ là mảnh giấy vụn.

Một số cá nhân bất mãn thì phê phán luật mới bằng luận điệu cho rằng ở nước ngoài điều kiện làm việc, sinh sống sung sướng thì chẳng ai muốn về Việt Nam “làm trâu cày, lương lại thấp”, qua đó phủ nhận những thành tựu phát triển và thay đổi đang diễn ra hằng ngày, hằng giờ ở trong nước.

Có thể họ vô tình hoặc cố tình không nắm rõ được thực tế rằng những năm qua, trong các cộng đồng người Việt Nam sinh sống, làm việc tại hơn 130 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới, có nhiều người mong muốn hồi hương, nhưng lại vướng phải một số rào cản pháp lý liên quan đến quốc tịch. Chẳng hạn, trước đây, người muốn nhập quốc tịch Việt Nam bắt buộc phải từ bỏ quốc tịch cũ, trừ vài trường hợp đặc biệt. Chính vì vậy, những thay đổi trong Luật Quốc tịch Việt Nam sửa đổi đã giúp họ tìm thấy cách tháo gỡ các nút thắt này.

Việc Luật Quốc tịch Việt Nam sửa đổi nới lỏng điều kiện xin nhập và trở lại quốc tịch Việt Nam cũng cho thấy Đảng, Nhà nước ta đã quan tâm, lắng nghe những vướng mắc và nguyện vọng của người Việt Nam ở nước ngoài, từ đó đưa ra những thay đổi để họ được công nhận quốc tịch Việt Nam mà vẫn giữ nguyên được các quyền lợi hợp pháp tại các quốc gia mà họ đang mang quốc tịch. Sau khi Luật Quốc tịch Việt Nam sửa đổi được Quốc hội thông qua, Chính phủ đã có Nghị định số 191/2025/NĐ-CP quy định chi tiết về tổ chức, hướng dẫn thi hành luật này. Với tâm trạng hồ hởi, một số cơ quan đại diện ngoại giao của Việt Nam ở nước ngoài cũng đã hướng dẫn thủ tục trở lại quốc tịch Việt Nam cho cộng đồng người Việt Nam ở nước sở tại để luật mới nhanh chóng đi vào đời sống.

Như nhận định của một số chuyên gia, sự ra đời của Luật Quốc tịch Việt Nam sửa đổi không chỉ là bước đi điều chỉnh hành lang pháp lý mà còn mang theo thông điệp mạnh mẽ, đó là Việt Nam coi cộng đồng kiều bào ở nước ngoài là một phần không thể tách rời của đất nước; đồng thời thể hiện tầm nhìn chiến lược nhằm xây dựng đất nước Việt Nam mở cửa, gắn kết với người Việt đang sinh sống và làm việc trên khắp thế giới. Dù chưa thể chứng minh hiệu quả ngay lập tức, sự thay đổi ấy có thể sẽ là bước đột phá nhằm “hồi hương” chất xám và dòng chảy đầu tư của kiều bào, giúp họ có thêm điều kiện thuận lợi để đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Thực tế cũng cho thấy, trong số các chuyên gia, nhà đầu tư, nhà khoa học hoặc những người nước ngoài đã và đang sinh sống, làm việc ở Việt Nam trên nhiều ngành nghề, lĩnh vực cũng có người thể hiện mong muốn được nhập quốc tịch và gắn bó lâu dài với Việt Nam. Luật Quốc tịch sửa đổi với điều kiện thông thoáng hơn chính là cánh cửa để họ hoàn thành mong muốn chứng tỏ và phát huy tài năng của mình tại Việt Nam. Những người có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hoặc có lợi cho Việt Nam khi xin nhập quốc tịch thậm chí được miễn một số điều kiện như: Biết tiếng Việt đủ để hòa nhập vào cộng đồng Việt Nam; đang thường trú ở Việt Nam; thời gian thường trú ở Việt Nam từ 5 năm trở lên tính đến thời điểm xin nhập quốc tịch Việt Nam; có khả năng bảo đảm cuộc sống tại Việt Nam... Ở chiều ngược lại, đây là cánh cửa để Việt Nam thu hút nguồn lực chất lượng cao trong các lĩnh vực đang “khát” người tài, đặc biệt là khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt, công nghệ chiến lược và thậm chí là cả thể thao...

Qua đó cũng thấy rằng, ngoại trừ các thế lực thù địch thì dư luận trong và ngoài nước đều cảm nhận rõ rằng Luật Quốc tịch Việt Nam sửa đổi 2025 đã có sự thay đổi lớn cả về nội dung và tư duy lập pháp đúng với tinh thần “gạn đục khơi trong” để phù hợp với yêu cầu và định hướng phát triển của đất nước.

Những lời đả kích lạc lõng không thể làm mờ những ưu điểm và đổi mới quan trọng về vấn đề quốc tịch Việt Nam, trái lại chỉ làm lộ rõ bản chất chống phá của các tổ chức, cá nhân phản động, bất mãn.