Khởi tố 1.899 vụ với 3.271 bị can buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ

Chiều 23/6, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2025 và tổng kết đợt cao điểm đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Cùng dự có đồng chí Bùi Thanh Sơn, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia; đại diện lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương, các thành viên Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia. Về phía Bộ Công an có Thượng tướng Nguyễn Văn Long, Thứ trưởng Bộ Công an cùng đại diện một số cục chức năng của Bộ Công an. Hội nghị được tổ chức trực tiếp từ Hội trường Chính phủ trực tuyến đến các địa phương trên cả nước.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Trong thời gian qua đặc biệt là tháng qua, các lực lượng đã triển khai đợt cao điểm đấu tranh với tội phạm liên quan đến sản xuất, buôn bán, lưu hành hàng giả, hàng nhái, hàng kém phẩm chất, hàng không có xuất sứ.

Các lực lượng đồng loạt ra quân, tiêu biểu là lực lượng Công an, Bộ đội biên phòng, Cảnh sát biển, Quản lý thị trường, nhiều địa phương… liên tiếp xử lý và triệt xóa nhiều vụ án, đối tượng vi phạm, đặc biệt nghiêm trọng, nhất là những vụ án liên quan đến sản xuất, mua bán thuốc, sữa, thực phẩm chức năng, thực phẩm, kinh doanh hàng hóa có dấu hiệu giả mạo, nhãn hiệu nổi tiếng…

Thủ tướng Chính phủ cũng đánh giá, những thủ đoạn, hành vi trên đi đôi với tình trạng buôn lậu. Qua đợt cao điểm cho thấy, tình hình buôn lậu sản xuất, buôn bán, lưu hành hàng giả, hàng nhái, hàng kém phẩm chất, hàng không có xuất xứ… còn diễn biến rất phức tạp, gây tâm lý hoang mang, lo lắng cho người dân, nhất là ảnh hưởng đến sức khỏe, quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp... Qua báo cáo của Ban Chỉ đạo 389 và các bộ, ngành chức năng, Thủ tướng đánh giá nguyên nhân dẫn tới thực trạng này xuất phát cả chủ quan và khách quan nhưng chủ yếu là do nguyên nhân chủ quan. Cụ thể, còn tình trạng buông lỏng, không kiểm soát tốt, chức năng nhiệm vụ phân định không rõ người rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền…

Thủ tướng nhấn mạnh, mục tiêu của hội nghị là thống nhất cao về nhận thức và hành động, kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, chấm dứt tình trạng buôn bán hàng giả, thuốc chữa bệnh, thực phẩm…Thủ tướng cũng yêu cầu các đại biểu cần đánh giá khách quan, trung thực những gì đã làm được, chưa làm được, bài học kinh nghiệm rút ra là gì, phương hướng nhiệm vụ cần tập trung vào trong thời gian tới như thế nào? Thủ tướng nhấn mạnh vào hai nội dung chính, đó là tuyên chiến, quyết tâm ngăn chặn, đẩy lùi chấm dứt thuốc giả, thực phẩm bẩn… bảo đảm sức khỏe, tài sản cho nhân dân, doanh nghiệp. Cùng với đó, cần thảo luận đánh giá kỹ về công tác xây dựng hệ thống pháp luật như thế nào? Đề cao trách nhiệm của các cấp các ngành, trách nhiệm của doanh nghiệp, công tác tuyên truyền …

Báo cáo của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cho thấy, 6 tháng đầu năm 2025, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ diễn biến phức tạp của trên phạm vi địa bàn cả nước, nhất là vi phạm trong lĩnh vực dược, thực phẩm, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, sửa giả... gây ảnh hưởng đến sức khỏe và lòng tin của nhân dân, gây hoang mang, lo lắng trong dư luận và sự hoài nghi đối với lực lượng chức năng. Vấn nạn hàng nhái, hàng giả được lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội đặc biệt quan tâm và chỉ đạo sát sao; Chính phủ, Thủ tướng chính phủ đã ban hành nhiều công điện, chỉ thị chỉ đạo đấu tranh, xử lý triệt để những vi phạm nêu trên.

Đặc biệt, ngày 15/5/2025, Thủ tướng Chính phủ có Công điện về mở đợt cao điểm đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, thời gian từ ngày 15/5 đến 15/6/2025, Chỉ thị số 13 ngày 17/5/2025 về tăng cường công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong tình hình mới.

Cùng với công tác rà soát, hoàn thiện thể chế, 6 tháng đầu năm 2025, các đơn vị, địa phương bắt giữ, xử lý gần 50 nghìn vụ việc về buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, gian lận thuế; thu nộp ngân sách nhà nước gần 6.500 tỷ đồng; khởi tố hình sự 1.899 vụ với 3.271 bị can. Riêng tháng cao điểm, các đơn vị, địa phương bắt giữ, xử lý hơn 10.836 vụ việc buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (tăng 79,34% so với tháng trước cao điểm); thu nộp ngân sách nhà nước gần 1.300 tỷ đồng (tăng 258,43% so với tháng trước cao điểm); tạm giữ hàng hóa tang vật trị giá ước tính trên 4.075 tỷ đồng (chưa tính số hàng hóa tạm giữ là ma túy, hàng cấm, hàng giả); khởi tố hơn 200 vụ với 378 bị can.

Kết quả đã phát hiện, đấu tranh, triệt phá nhiều tổ chức, đường dây, ổ nhóm, đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa, hàng cấm, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ với quy mô lớn, hoạt động liên tỉnh, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp, bảo vệ an ninh, an toàn sức khỏe cho người dân.

Qua thống kê có hơn 5.500 cửa hàng trên cả nước đóng cửa, tạm dừng hoạt động chờ thời cơ. Các đơn vị, địa phương đạt thành tích xuất sắc, tiêu biểu như: Cục Cảnh sát ĐTTP về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu, Bộ Công an, Cục Quản lý và phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Ninh, Phú Thọ, Hòa Bình, Cao Bằng, Yên Bái, Thanh Hóa, Nghệ An, Đà Nẵng, Khánh Hòa, TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Tây Ninh, Sóc Trăng, Bạc Liêu…

Các thành viên Ban Chỉ đạo 389 quốc gia cũng đánh giá còn nhiều tồn tại, hạn chế và nguyên nhân cũng như đề xuất các giải pháp giải quyết. Cụ thể, việc quán triệt, triển khai thực hiện Công điện, Chỉ thị và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia của một số địa phương chưa nghiêm túc, kịp thời, nhất là việc thành lập Tổ công tác và xây dựng Kế hoạch của địa phương để tổ chức triển khai thực hiện cao điểm; một số địa phương hiệu quả đấu tranh thấp, chưa phát hiện, bắt giữ được tổ chức, đường dây, ổ nhóm sản xuất hàng giả trên địa bàn (Thái Bình, Lai Châu, Đồng Tháp, Ninh Thuận...).

Công tác tổ chức, phân định chức năng, nhiệm vụ trong quản lý Nhà nước còn chồng chéo, bỏ sót, có khoảng trống, có sự buông lỏng, nhất là trong hoạt động cấp phép về kiểm nghiệm và sản xuất thực phẩm. Nhận thức, trách nhiệm, của một số người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương, đơn vị, lực lượng chức năng chưa cao, còn có biểu hiện né tránh, đùn đẩy khi xảy ra vụ việc vi phạm; công tác kiểm tra, giám sát, hậu kiểm còn chưa thường xuyên, triệt để, thậm chí còn có tình trạng tiếp tay, bảo kê cho các đối tượng vi phạm pháp luật, có tiêu cực trong thanh tra, kiểm tra, kiểm soát quá trình hoạt động kiểm nghiệm.

Thể chế, các quy định pháp luật về xử lý hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ còn chưa đầy đủ, lạc hậu, chưa đáp ứng với tình hình thực tế. Các đối tượng đã triệt để lợi dụng quy định cho phép doanh nghiệp tự công bố và tự chịu trách nhiệm về chất lượng để trục lợi, liên kết thuê người nổi tiếng, bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để quảng bá, giới thiệu, phóng đại chất lượng, tính năng công dụng của sản phẩm giả.

Năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ của lực lượng chức năng còn hạn chế, chưa đồng đều, đặc biệt đối với những lĩnh vực mới, phức tạp như thương mại điện tử, bán hàng đa cấp, hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ...