Khởi đầu mới cho quan hệ Pháp-Brazil

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vừa kết thúc chuyến công du kéo dài ba ngày đến Brazil. Chuyến thăm đánh dấu bước khởi đầu mới trong quan hệ giữa Paris và Brasilia, sau giai đoạn căng thẳng dưới thời chính quyền tiền nhiệm của Tổng thống Brazil Lula da Silva.

Đây là lần đầu một Tổng thống Pháp thăm chính thức Brazil sau 11 năm. Tổng thống Brazil Lula da Silva đã vượt hành trình dài khoảng 1.600 km đến thành phố Belem, thủ phủ bang Para, để chào đón Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Ông Lula da Silva cũng đồng hành cùng người đồng cấp Pháp đến ba trong tổng số bốn thành phố mà ông Macron ghé thăm trong chuyến công du lần này. Giới quan sát nhận định, sự đón tiếp nhiệt thành cho thấy nhà lãnh đạo Brazil rất coi trọng chuyến thăm của người đứng đầu Điện Elysee, cũng như mối quan hệ giữa hai nước.

Một trong những trọng tâm trong chuyến thăm Brazil lần này của Tổng thống Macron là thúc đẩy hợp tác bảo vệ rừng và chống biến đổi khí hậu. Nhân dịp này, hai nước khởi động chương trình bảo vệ rừng nhiệt đới Amazon thuộc lãnh thổ Brazil và Guyana, với tổng đầu tư tới 1 tỷ euro.

Tuyên bố của hai nhà lãnh đạo thể hiện quyết tâm ngăn chặn nạn phá rừng Amazon từ nay đến năm 2030, qua đó góp phần kiềm chế sự nóng lên của trái đất. Đây là một quyết định có ý nghĩa quan trọng đối với Brazil, khi khoảng 60% diện tích rừng Amazon nằm trên lãnh thổ nước này. Đặc biệt, Brazil sẽ đăng cai Hội nghị lần thứ 30 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP30) vào năm 2025.

Hợp tác kinh tế cũng là vấn đề được hai nhà lãnh đạo quan tâm. Pháp là nhà đầu tư lớn thứ ba của Brazil. Năm 2023, kim ngạch thương mại hai nước đạt 8,4 tỷ USD. Tuy nhiên, Tổng thống Macron đã chỉ ra khoảng cách lớn trong hoạt động đầu tư giữa hai nước.

Kết quả thu được từ chuyến công du của Tổng thống Macron có ý nghĩa quan trọng đối với nỗ lực sưởi ấm lại quan hệ Pháp-Brazil.

Theo số liệu thống kê của Điện Elysee, trong khi hơn 1.000 doanh nghiệp Pháp đầu tư tổng số khoảng 44 tỷ USD vào Brazil, thì đầu tư của Brazil vào Pháp chỉ dừng lại ở mức 2 tỷ USD. Tại Diễn đàn Kinh tế Brazil-Pháp lần thứ 5, ông Macron kêu gọi các công ty Brazil tăng cường khai thác tiềm năng hợp tác kinh tế hai nước. Ngoài ra, nhân chuyến thăm, hai nhà lãnh đạo thảo luận phương hướng thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng.

Kết quả thu được từ chuyến công du của Tổng thống Macron có ý nghĩa quan trọng đối với nỗ lực sưởi ấm lại quan hệ Pháp-Brazil. Quan hệ hai nước từng “chạm đáy” trong giai đoạn 2019-2022, chủ yếu do bất đồng về vấn đề bảo vệ rừng Amazon - “lá phổi xanh” của trái đất. Tổng thống Macron và lãnh đạo nhiều quốc gia châu Âu chỉ trích Chính phủ Brazil khi đó không mạnh tay ngăn chặn nạn phá rừng, khiến các vụ cháy hoành hành ở Amazon.

Căng thẳng leo thang đẩy quan hệ chính trị giữa hai nước rơi vào tình trạng “đóng băng”. Vì vậy, bên cạnh các cam kết đứng cùng một mặt trận trong nỗ lực bảo vệ rừng, chống biến đổi khí hậu và tăng cường hợp tác kinh tế, chuyến thăm lần này cũng mở ra khởi đầu mới cho quan hệ Pháp-Brazil.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, quan hệ Pháp-Brazil vẫn còn nhiều rào cản, nhất là quan điểm khác biệt liên quan cuộc xung đột ở Ukraine và bất đồng về Hiệp định Thương mại tự do (FTA) giữa Liên minh châu Âu (EU) và Khối Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR - gồm Argentina, Brazil, Paraguay và Uruguay). Năm 2019, sau 20 năm đàm phán khó khăn, EU và MERCOSUR đã đạt được thỏa thuận khung về FTA. Tuy nhiên, đến nay văn kiện này vẫn chưa được phê chuẩn. Kể từ khi nhậm chức Tổng thống Brazil, ông Lula da Silva liên tục thúc đẩy các nỗ lực nhằm đưa thỏa thuận sớm cán đích.

Trong khi đó, Pháp đi đầu phản đối FTA giữa EU và MERCOSUR, nếu các nhà sản xuất Nam Mỹ không đáp ứng đủ tiêu chuẩn về môi trường và sức khỏe của EU. Ngay trong chuyến thăm Brazil lần này, Tổng thống Macron cũng khẳng định thỏa thuận hiện nay không mang lại lợi ích cho cả hai bên.

Còn nút thắt cần được tháo gỡ, song sợi dây kết nối quan hệ Pháp-Brazil đã được nối dài sau chuyến thăm của Tổng thống Macron. Giới phân tích kỳ vọng, cái bắt tay chặt chẽ giữa Paris và Brasilia không chỉ mang đến lợi ích kinh tế cho hai nước, mà còn tiếp thêm động lực cho nỗ lực bảo vệ rừng, chống biến đổi khí hậu mà Tổng thống Macron và người đồng cấp Lula da Silva cùng theo đuổi.