Khiếu kiện đất đai có chiều hướng gia tăng ở một số địa phương

Khiếu kiện về đất đai có chiều hướng gia tăng ở một số địa phương khi công dân cho rằng cơ quan hành chính chưa thực hiện đúng các quy định của pháp luật.

Sáng 26/11, Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội Dương Thanh Bình trình bày Báo cáo kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến Quốc hội năm 2024.

Đơn thư chủ yếu liên quan đến đất đai, xây dựng, bồi thường tái định cư

Theo Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội, trong năm 2024, tình hình công dân đến nơi tiếp công dân của các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội giảm nhưng số lượng đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân gửi đến các cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Đoàn đại biểu quốc hội tăng 1.033 đơn so với năm 2023.

Nội dung đơn thư của công dân gửi đến trong lĩnh vực hành chính chủ yếu có liên quan đến các lĩnh vực: về quản lý đất đai, xây dựng; về việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; về quản lý và vận hành nhà chung cư.

Trong đó, đáng lưu ý là các vụ việc khiếu nại, tố cáo liên quan đến hoạt động đầu tư tài chính; hoạt động của khu xử lý rác thải, chăn nuôi tập trung gây ô nhiễm môi trường; liên quan đến lĩnh vực lao động-việc làm; đất đai nông, lâm trường ở một số tỉnh khu vực Tây Nguyên… cần được các cơ quan chức năng quan tâm có giải pháp hữu hiệu để hạn chế phát sinh và giải quyết dứt điểm trong thời gian tới.

Nội dung đơn thư thuộc lĩnh vực giải quyết của các cơ quan tư pháp chủ yếu là đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật…

Đáng lưu ý là tình hình khiếu kiện hành chính, nhất là trong lĩnh vực đất đai có chiều hướng gia tăng ở một số địa phương khi công dân cho rằng cơ quan hành chính nhà nước chưa thực hiện đúng các quy định của pháp luật khi giải quyết các thủ tục hành chính về đất đai.

"Đây là vấn đề cần được các cơ quan quản lý hành chính quan tâm khi thực hiện công vụ, cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai và phối hợp chặt chẽ hơn với cơ quan Tòa án trong việc giải quyết các vụ án hành chính", Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội Dương Thanh Bình nói.

Trong kỳ báo cáo, các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội đã tiếp 4.987 lượt người đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh về 4.608 vụ việc và có 234 lượt đoàn đông người. Qua tiếp công dân, các cơ quan đã ban hành 1.092 văn bản chuyển đơn của công dân đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết; hướng dẫn bằng văn bản đối với 295 đơn; trực tiếp giải thích, thuyết phục, vận động 3.221 lượt công dân chấp hành các bản án, kết luận, quyết định giải quyết của cơ quan có thẩm quyền.

Các cơ quan đã nhận được 32.212 đơn thư của công dân gửi đến, tăng 1.033 đơn so với năm 2023. Qua nghiên cứu 9.676 đơn đủ điều kiện xử lý, đã chuyển 4.216 đơn đến các cơ quan có thẩm quyền giải quyết; ban hành văn bản hướng dẫn, trả lời công dân đối với 1.384 đơn; tiếp tục nghiên cứu 534 đơn và lưu theo dõi 23.960 đơn.

Qua nghiên cứu nội dung đơn thư của công dân và kết quả giải quyết, trả lời của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, các cơ quan đã thực hiện các hoạt động giám sát việc giải quyết đối với 252 vụ việc. Trong đó, có 178 vụ việc đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiến nghị tại Báo cáo công tác dân nguyện hằng tháng.

Nhiều vụ việc, nhiều vấn đề bức xúc được cử tri và Nhân dân quan tâm, phản ánh đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giao Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan thực hiện thông qua các hoạt động giám sát chuyên đề; tổ chức phiên giải trình để kiến nghị cơ quan có thẩm quyền giải quyết vướng mắc, bất cập trong thực tiễn.

Theo Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội, việc thực hiện công tác dân nguyện luôn được các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu quốc hội quan tâm, chú trọng để tiếp nhận, lắng nghe, tiếp thu ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân trong việc hoàn thiện thể chế, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát, nhất là hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân.

Thông qua việc xem xét báo cáo kết quả thực hiện công tác dân nguyện, nhiều vấn đề bức xúc, khó khăn, vướng mắc trong việc thực thi chính sách, pháp luật đã được các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội ghi nhận để kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết; nhiều vụ việc phức tạp, đông người đã được các cơ quan có thẩm quyền giải quyết kịp thời. Qua đó đã củng cố niềm tin của Nhân dân với Đảng, với Nhà nước; thể hiện được vai trò, trách nhiệm của các cơ quan dân cử, đại biểu dân cử đối với cử tri và nhân dân.

Tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tiếp công dân

Theo Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội Dương Thanh Bình, trong năm 2025, các cơ quan của Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội cần tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác tiếp công dân, xử lý đơn và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhất là các vụ việc phức tạp, tồn đọng, kéo dài.

Nâng cao hơn nữa chất lượng công tác tham mưu để hạn chế việc chuyển đơn khiếu nại, tố cáo đến không đúng cơ quan có thẩm quyền giải quyết hoặc chuyển đơn đối với vụ việc đã được giải quyết hết thẩm quyền, đúng quy định pháp luật.

Bên cạnh đó, các cơ quan của Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội cũng phải tăng cường hoạt động giám sát việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan hành chính trong việc thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Sớm sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện quy định của pháp luật về tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân.

Đối với những vụ việc chưa được giải quyết hoặc giải quyết nhưng công dân vẫn còn tiếp tục khiếu nại, tố cáo bức xúc, dư luận xã hội quan tâm, các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội cần chủ động, phối hợp với các cơ quan có liên quan để giám sát và kiến nghị cơ quan có thẩm quyền giải quyết nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trên thực tiễn.

Chú trọng hơn nữa công tác tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng cho đại biểu dân cử và công chức tham mưu, giúp việc về công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Đối với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ ngành Trung ương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị tiếp tục triển khai, thực hiện có hiệu quả các nội dung kiến nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Nghị quyết 623, trong đó cần quan tâm đến việc hoàn thiện thể chế về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; sớm ban hành quy định về việc giải quyết kiến nghị, phản ánh để bảo đảm đồng bộ, thống nhất với các quy định của pháp luật có liên quan;

Tăng cường công tác quản lý nhà nước, thanh tra công vụ về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; chủ động trong việc nắm tình hình, nhất là ở những địa phương đang có hoặc tiềm ẩn xảy ra vụ việc đông người, phức tạp để chủ động đôn đốc, phối hợp với địa phương giải quyết dứt điểm;

Có giải pháp xử lý dứt điểm tình trạng khiếu kiện đông người, vượt cấp lên các cơ quan Trung ương; tổng kết việc rà soát các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài để giải quyết dứt điểm, đồng thời rà soát lại các vụ việc phức tạp mới phát sinh để lập danh sách rà soát trong thời gian tới.

Khẩn trương xem xét, giải quyết các vụ việc đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiến nghị nhưng đến nay chưa được giải quyết, trả lời hoặc chưa có thông tin kết quả giải quyết.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị các cơ quan bao gồm: Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tiếp tục triển khai, thực hiện có hiệu quả các nội dung kiến nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Nghị quyết 623 thuộc trách nhiệm của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

Tiếp tục có giải pháp nâng cao hơn nữa chất lượng, tiến độ giải quyết các vụ án; bảo đảm các bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực được thực thi, góp phần hạn chế phát sinh khiếu nại, tố cáo kéo dài. Có giải pháp khắc phục những nguyên nhân chủ quan, nhất là nguyên nhân liên quan đến trình độ, trách nhiệm của một số cán bộ được phân công làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, xem xét đề nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm.

Tăng cường quan hệ phối hợp giữa Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao với cơ quan của Quốc hội trong việc tiếp nhận, xử lý đơn thư công dân gửi đến; phối hợp chặt chẽ trong việc thông tin để hạn chế tình trạng chuyển đơn không đúng địa chỉ, chuyển đơn không rõ căn cứ.

Khẩn trương xem xét, giải quyết các vụ việc đã được các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội kiến nghị nhưng đến nay chưa được giải quyết, trả lời hoặc chưa có thông tin kết quả giải quyết.