Hệ lụy từ việc Mỹ siết thuế nhôm, thép lên 50%

Lệnh tăng thuế thép, nhôm lên 50% giúp cổ phiếu Mỹ bứt phá, nhưng lại đẩy các đối tác thương mại vào thế ứng phó khẩn cấp: đàm phán, chuyển dịch đầu tư và dựng rào cản phòng vệ.

Cổ phiếu tăng, chi phí leo thang

Ngày 4/6, mức thuế quan của Mỹ áp lên sản phẩm nhôm thép nhập khẩu chính thức có hiệu lực, mức thuế mới là 50% - gấp đôi so với mức thuế cũ là 25% đã được công bố cách đây gần ba tháng.

Theo lập luận của chính quyền Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, sắc lệnh thuế mới nhằm bảo vệ ngành công nghiệp nội địa và thuế quan mới sẽ áp dụng rộng rãi với tất cả các mặt hàng nhôm và thép nhập khẩu vào Hoa Kỳ, gồm Canada, Mexico… để các nước xuất khẩu thép vào Mỹ sẽ không còn cơ hội để “vượt rào”. Ngoài ra, việc tăng thuế được kỳ vọng sẽ thúc đẩy đầu tư vào ngành thép nội địa và tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động Mỹ.

Cụ thể, sau thông báo tăng thuế, ngay từ phiên giao dịch đầu tuần, cổ phiếu các doanh nghiệp thép của Mỹ đã đồng loạt tăng vọt: cổ phiếu của công ty khai khoáng Cleveland-Cliffs tăng vọt khoảng 23,16%, trong khi Steel Dynamics tăng hơn 13% và Nucor tăng hơn 12%. Quỹ ETF ngành thép VanEck Steel ETF (mã SLX) cũng tăng hơn 3%.

Theo thống kê, khoảng 1/4 lượng thép được sử dụng tại Mỹ là nhập khẩu, trong khi với nhôm là một nửa. Với xu hướng này, phân tích của các báo đang cho thấy, có vẻ như với Mỹ, thiệt hại sẽ nhiều hơn lợi ích nếu mức thuế 50% được áp dụng.

Các tờ Barrons và Reuters đã chỉ ra một số lợi ích ngay lập tức mà mức thuế mới có thể đem lại. Theo Barron's, giá cổ phiếu các công ty thép của Mỹ đã tăng vọt trong phiên đầu tuần sau khi Tổng thống Donald Trump có phát biểu về mức thuế mới vào cuối tuần trước.

Còn Reuters cho rằng, giá thép và nhôm cao hơn sẽ thúc đẩy lợi nhuận cho các nhà sản xuất trong nước. Về dài hạn, Reuters cho biết thêm, việc tăng thuế sẽ kéo các nhà máy luyện kim quay trở lại Mỹ, nhưng quá trình xây dựng có thể mất tới 5 năm hoặc lâu hơn, nghĩa là còn hoàn thành sau thời điểm Tổng thống Trump kết thúc nhiệm kỳ tại Nhà Trắng.

Với ngành nhôm, theo các nguồn nội bộ, giá điện là một thách thức với bất kỳ công ty nào đang cố gắng sản xuất tại Mỹ. Đây là nguyên nhân khiến nhiều nhà máy luyện nhôm ở nước này phải đóng cửa.

Về thiệt hại, giá thép cuộn tại Mỹ đã tăng 6% ngay sau thông báo tăng thuế, trong khi phí bảo hiểm nhôm đã tăng 54%, dẫn tới chi phí cao hơn cho cả người tiêu dùng và các nhà sản xuất.

Thế giới cuống cuồng đối phó

Tại quốc gia láng giềng ở khu vực Bắc Mỹ, Bộ trưởng Kinh tế Mexico Marcelo Ebrard cho biết nước này sẽ đề nghị được miễn trừ khỏi chính sách tăng thuế thép nhập khẩu lên 50% mà Mỹ vừa ban hành.

Phát biểu với báo giới, Bộ trưởng Ebrard cho biết Mexico sẽ đề nghị Mỹ miễn trừ cho Mexico như đã làm với Anh, đồng thời cho rằng biện pháp tăng thuế thép này "không công bằng, không bền vững và không phù hợp,” qua đó có thể tạo ra những rào cản thương mại.

Liên minh châu Âu (EU) cũng đã chỉ trích động thái tăng gấp đôi thuế nhập khẩu thép của Tổng thống Donald Trump, cảnh báo rằng động thái này làm suy yếu những nỗ lực đạt được giải pháp đàm phán trong cuộc chiến thương mại đang diễn ra. EU cũng cho biết, đang "chuẩn bị áp dụng các biện pháp đối phó, bao gồm cả đáp trả mức tăng thuế quan mới nhất của Mỹ".

Công đoàn United Steelworkers (USW) cũng chỉ trích thông báo của Tổng thống Trump và cho biết đây là "cuộc tấn công trực tiếp vào các ngành công nghiệp và người lao động Canada".

Marty Warren, Giám đốc quốc gia của United Steelworkers tại Canada cho biết: "Hàng nghìn việc làm của Canada đang bị đe dọa và các cộng đồng phụ thuộc vào thép và nhôm đang gặp rủi ro…Canada cần phải phản ứng ngay lập tức và quyết đoán để bảo vệ người lao động".

Tại Hàn Quốc, Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc đã tổ chức cuộc họp khẩn với các tập đoàn thép lớn của nước này, đồng thời tăng cường tham vấn với phía Mỹ nhằm giảm thiểu thiệt hại cho ngành công nghiệp trong nước.

Bộ nói rõ Chính phủ sẽ nỗ lực giảm thiểu mọi tác động tiêu cực từ thuế quan của Mỹ đối với ngành công nghiệp địa phương thông qua các cuộc đàm phán thương mại với Washington.

Trong nỗ lực giảm bớt tác động từ chính sách thuế của Mỹ, một số công ty Hàn Quốc có kế hoạch tăng sản lượng tại Mỹ.

Tập đoàn thép đa quốc gia Hyundai Steel dự kiến đầu tư 5,8 tỷ USD xây dựng nhà máy luyện thép sử dụng lò hồ quang điện tại bang Louisiana (Mỹ) trước năm 2029. Nếu được triển khai, đây sẽ là cơ sở sản xuất đầu tiên ở nước ngoài của tập đoàn.

Trên thị trường chứng khoán Hàn Quốc, cổ phiếu POSCO và Hyundai Steel cùng giảm 3%, trong khi SeAH Steel Corp thậm chí lao dốc tới 8%.

Một giám đốc ngành thép Hàn Quốc cho biết: "Thuế quan 50% sẽ gia tăng thêm thách thức đối với các nhà xuất khẩu thép Hàn Quốc. Đó sẽ là gánh nặng lớn nếu không có thêm sự tăng giá thép tại Mỹ".

Còn Nhật Bản cho biết, Bộ trưởng Tái thiết Kinh tế nước này đồng thời là Trưởng phái đoàn đàm phán thuế quan đang sắp xếp chuyến thăm Mỹ trong tuần này để tham gia vòng đàm phán thứ 5 giữa hai bên. Các cuộc đàm phán lần này có thể sẽ đề cập đến quyết định gần đây của Tổng thống Trump về việc tăng gấp đôi thuế nhôm thép nhập khẩu lên 50%.

Hiện tại, nhiều nước đang tích cực tìm kiếm giải pháp thông qua con đường ngoại giao. Ấn Độ - quốc gia xuất khẩu rất nhiều nhôm tới thị trường Mỹ - cũng đang lo ngại. B.K. Bhatia, Tổng giám đốc Liên đoàn Công nghiệp Khoáng sản Ấn Độ, cảnh báo: "Điều này sẽ có tác động bất lợi. Mỹ là thị trường lớn nhất cho nhôm Ấn Độ". Tuy nhiên, ông vẫn bày tỏ hy vọng: "Chính phủ đã đàm phán nên chúng tôi hy vọng qua các cuộc nói chuyện, thuế quan sẽ giảm xuống".