Thơm mát bánh thạch đen

- Thạch đen Tràng Định từ lâu đã nổi tiếng bởi hương vị thơm ngon, thanh mát. Bên cạnh thạch đen truyền thống, những năm gần đây, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường, một số hộ dân trên địa bàn thị trấn Thất Khê, huyện Tràng Định đã khéo léo làm ra món bánh thạch đen nhân đỗ xanh, tạo nên một món tráng miệng mới mẻ, hấp dẫn, được nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh yêu thích.

Trong cái nắng oi ả những ngày đầu tháng 5/2025, chúng tôi có dịp đến thăm cơ sở sản xuất thạch đen Dung Bộ, khu Bản Mới, thị trấn Thất Khê. Trong lúc đang tất bật chuẩn bị các nguyên liệu để làm bánh thạch đen nhân đỗ xanh, chị Đường Thùy Dung, chủ cơ sở cho biết: Gia đình tôi làm thạch đen để bán từ khoảng 8 năm nay, đầu năm 2024, nhận thấy nhu cầu của khách hàng ngày càng cao nên gia đình tôi đã làm thử món bánh thạch đen nhân đỗ xanh và được nhiều khách hàng ủng hộ. Trung bình mỗi tháng, gia đình tôi làm được từ 1.000 - 2.000 hộp bánh thạch đen nhân đỗ xanh, với giá bán 40.000 đồng/hộp (10 cái). Thị trường tiêu thụ chủ yếu là trên địa bàn tỉnh và một số tỉnh, thành khác như: Hà Nội, Bắc Giang, Bắc Ninh…

Cũng giống như thạch đen, bánh thạch đen được làm từ những nguyên liệu thủ công, dễ kiếm. Phần vỏ bánh được chế biến từ cây thạch đen, còn nhân bánh làm từ đỗ xanh và đường kính. Để làm được bánh thạch đen nhân đỗ xanh giòn, ngon, màu đẹp mắt, việc lựa chọn nguyên liệu rất quan trọng. Theo đó, người làm thường sử dụng cây thạch nương để nấu thạch. Cây thạch sau khi phơi khô, rửa sạch sẽ cho vào nồi ninh với nước từ 4 - 6 tiếng, sau đó vớt ra lọc sạch nhiều lần rồi cho bột năng hòa vào nước cốt thạch, đun trên bếp khoảng 2 tiếng đồng hồ.

Đối với phần nhân bánh làm từ đỗ xanh, người làm phải chọn đỗ xanh ngon, hạt căng mẩy, vàng óng. Sau khi ngâm nước từ 3 đến 4 tiếng, đỗ xanh được đồ cho mềm rồi xay nhuyễn và trộn với đường, sau đó tiếp tục nhào nặn cho nhân dẻo rồi chia thành từng phần nhỏ để làm nhân bánh. Tùy theo khẩu vị mỗi người mà người làm có thể giảm lượng đường để nhân có vị ngọt sao cho phù hợp.

Theo những người làm bánh thạch đen nhân đỗ xanh tại thị trấn Thất Khê, những chiếc bánh trông có vẻ đơn giản nhưng người làm lại phải trải qua rất nhiều công đoạn và đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ. Đặc biệt, khâu đổ thạch và nhân cần phải làm liền tay, người làm đổ thạch ra cốc nhựa nhỏ, sau đó khéo léo cho phần nhân vào giữa lòng thạch để lớp nhân nằm gọn trong vỏ thạch. Nếu không làm liền tay thạch sẽ bị đông lại, khi thêm nhân sẽ không kết dính với nhau. 

Những chiếc bánh thạch đen nhân đỗ xanh thành phẩm có hình tròn, sau khi để nguội sẽ được đóng hộp, giá bán dao động từ 35.000 - 40.000 đồng/hộp. Khác với thạch đen truyền thống, có thể bảo quản trong tủ lạnh lên tới hàng tuần, bánh thạch đen nhân đỗ xanh chỉ để được từ 2 - 3 ngày do phần nhân đỗ xanh có thời gian bảo quản ngắn hơn, nếu không bảo quản lạnh sẽ dễ bị hỏng, do đó, các hộ làm bánh thạch đen nhân đỗ xanh thường làm bánh và bán luôn trong ngày.

Chị Trần Thị Phương, phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội cho biết: Qua mạng xã hội Facebook, tôi biết đến món bánh thạch đen nhân đỗ xanh của huyện Tràng Định và đặt mua về ăn thử. Tôi thấy bánh khi ăn rất lạ miệng, bánh dai, giòn, thơm, có vị bùi và ngậy của đỗ xanh nhưng vẫn rất thanh mát nên cả gia đình tôi rất yêu thích. Chính vì vậy tôi thường xuyên đặt mua bánh này để ăn và làm quà cho người thân.

Ông Nguyễn Đức Thọ, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Thất Khê cho biết: Thạch đen Tràng Định là một món ăn được nhiều người yêu thích. Hiện nay, ngoài làm thạch đen truyền thống, trên địa bàn thị trấn có 3 hộ làm bánh thạch đen nhân đỗ xanh để cung cấp ra thị trường trong và ngoài tỉnh. Thời gian tới, để lan tỏa, phát triển sản phẩm, bên cạnh tuyên truyền các hộ thực hiện tốt công tác đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, chính quyền thị trấn sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan tạo điều kiện để đưa sản phẩm đi trưng bày tại các hội nghị, sự kiện trong và ngoài huyện để quảng bá sản phẩm; đồng thời tuyên truyền, định hướng các hộ xây dựng sản phẩm OCOP (chương trình mỗi xã một sản phẩm), UBND thị trấn sẽ hỗ trợ, hướng dẫn các cơ sở chuẩn bị hồ sơ, thủ tục đăng ký để phấn đấu xây dựng, qua đó góp phần tăng thêm sự đa dạng của các sản phẩm làm từ cây thạch đen trên thị trường.

Không chỉ là món ăn tráng miệng mới lạ, bánh thạch đen nhân đỗ xanh còn là thực phẩm có nhiều công dụng với sức khỏe. Món bánh này có thể thưởng thức ngay khi làm xong nhưng để ngăn mát tủ lạnh từ 1 - 2 tiếng trước khi ăn sẽ ngon hơn. Với vị thanh mát của thạch đen, vị ngọt bùi của đỗ xanh, tất cả hòa quyện với nhau tạo nên hương vị độc đáo, thơm ngon mà không ngấy được rất nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh yêu thích. Nếu có dịp đến với huyện Tràng Định, du khách đừng quên thưởng thức món bánh độc đáo này để cảm nhận một hương vị rất riêng này.