Gian nan trong giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên

– Những năm gần đây, tình trạng sinh con thứ 3 trở lên trên địa bàn tỉnh có xu hướng tăng, hiện tỷ lệ sinh con thứ 3 vượt mức 10%, gây ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện chính sách dân số – kế hoạch hoá gia đình (DS-KHHGĐ).

Cán bộ Trung tâm Y tế huyện Bắc Sơn phát tờ rơi, tuyên truyền về chính sách dân số đến người dân

Từ năm 2018 đến nay, tỷ lệ sinh con thứ 3 trên toàn tỉnh tăng từ 9,7% (năm 2018) lên 9,96% (năm 2022), 6 tháng đầu năm 2023, tỷ lệ này đã tăng lên 10,17%. Các huyện, thành phố có tỷ lệ tăng cao như huyện Chi Lăng tăng từ 11,6% lên 17,3%; huyện Hữu Lũng tăng từ 16,7% lên 25%; thành phố Lạng Sơn tăng từ 5% lên 9,5%; huyện Bắc Sơn tăng từ 5,9% lên 11,6%…

Chị N.T.M, người dân thôn Đá Đỏ, xã Cai Kinh, huyện Hữu Lũng cho biết: Gia đình tôi hiện có 2 bé gái, 1 bé trai. Trước đây, vợ chồng tôi chỉ có ý định sinh 2 con nhưng do muốn có con trai nên cuối năm 2021 tôi đã sinh thêm một bé nữa.

Thực tế, thời gian qua các cấp, ngành liên quan của tỉnh đã có những giải pháp cụ thể, đặc biệt là trong tuyên truyền, vận động với các hình thức đa dạng như phát tờ rơi, tuyên truyền trực tiếp tại các hộ dân, truyền thông lồng ghép trong các buổi tiêm chủng tại trạm y tế… Từ năm 2022 đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức gần 1.160 buổi tuyên truyền về chính sách DS-KHHGĐ cho hơn 25.000 lượt người; thăm, tư vấn hộ gia đình “dừng lại ở 2 con để nuôi và dạy cho tốt” được 7.000 hộ; phát trên 4.800 tờ rơi các loại về các nội dung liên quan. Ngoài ra, đầu năm 2023, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh còn tổ chức hội nghị biểu dương gia đình sinh 2 con một bề tiêu biểu, qua đó nhằm tuyên truyền lợi ích của việc sinh ít con.

Tuy nhiên tình trạng sinh con thứ 3 vẫn gia tăng do các nguyên nhân như: tư tưởng sinh đông con cho vui cửa vui nhà; một số gia đình sinh con một bề, cố sinh thêm con để “đủ nếp, đủ tẻ” hoặc có ý nghĩ đề phòng tai nạn, rủi ro; tư tưởng “trọng nam, khinh nữ” vẫn ăn sâu vào suy nghĩ của người dân ở cả nông thôn lẫn thành thị; mặt khác, người dân ở vùng sâu, vùng đặc biệt khó khăn chưa thể tiếp cận với các dịch vụ KHHGĐ nên lựa chọn sinh đẻ tự nhiên, dẫn đến đông con… Cùng với đó, nhiều cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ đang đi làm ăn xa tại các địa phương khác, gây khó khăn cho đội ngũ tuyên truyền dân số trong việc giảm sinh con thứ 3 trở lên.

Chị Dương Thị Hiệp, cán bộ chuyên trách dân số xã Bắc Quỳnh, huyện Bắc Sơn cho biết: Năm 2021, địa bàn xã không có trường hợp sinh con thứ 3 nào, tuy nhiên từ năm 2022, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên tăng đột biến lên 9,5%, 6 tháng đầu năm 2023 tăng lên 13,4%. Nguyên nhân một phần là do một số người dân đi làm ăn xa, khi có thai, họ không đăng ký tiêm phòng và khám thai tại trạm y tế xã nên chúng tôi không thể nắm được thông tin để tuyên truyền kịp thời đến các đối tượng đó.

Cùng đó, vẫn còn tình trạng sinh con thứ 3 ở một số cán bộ, đảng viên bởi chế tài xử lý cán bộ, đảng viên sinh con thứ 3 trở lên chỉ dừng ở mức khiển trách, chậm nâng lương nên chưa đủ sức răn đe. Theo thống kê của Chi cục DS-KHHGĐ, chỉ riêng 6 tháng đầu năm 2023, toàn tỉnh có 456 trường hợp sinh con thứ 3, trong đó có 15 trường hợp là cán bộ, đảng viên.

Bà Vũ Vân Anh, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cho biết: Mặc dù đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, song do nhiều nguyên nhân nên hiệu quả tuyên truyền chưa cao, việc giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên trên địa bàn tỉnh còn nhiều khó khăn. Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục tham mưu với cấp uỷ, chính quyền các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao hơn trong việc thực hiện chính sách dân số; đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa; tăng cường tư vấn, tiếp thị các dịch vụ KHHGĐ, cấp phát kịp thời các phương tiện tránh thai miễn phí cho các đối tượng ưu tiên… Phấn đấu giảm tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên về mức dưới 10%.

Việc gia tăng tình trạng sinh con thứ 3 trở lên sẽ ảnh hưởng đến quy mô dân số, tỷ lệ mất cân bằng giới tính cao, công tác chăm sóc sức khoẻ bà mẹ, trẻ em bị ảnh hưởng, chất lượng dân số giảm làm ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế – xã hội… vì vậy, cơ quan dân số từ tỉnh đến cơ sở cần có thêm những giải pháp quyết liệt, hiệu quả hơn, từng bước khắc phục khó khăn để triển khai hiệu quả các biện pháp giảm sinh con thứ 3 trở lên trên địa bàn.