Nghị quyết 25 - “Đòn bẩy” nâng cao chất lượng công tác dân số

- Sau 3 năm đi vào cuộc sống, Nghị quyết số 25/2021/NQ-HĐND ngày 9/12/2021 của HĐND tỉnh quy định một số chính sách dân số trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đã tạo “đòn bẩy” nâng cao chất lượng dân số và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Theo Tờ trình số 153 /TTr-UBND ngày 17/11/2021 của UBND tỉnh, sau 12 năm thực hiện Nghị quyết số 08/2008/NQ-HĐND ngày 21/7/2008 của HĐND tỉnh và Quyết định số 21/2008/QĐ-UBND ngày 29/8/2008 của UBND tỉnh về một số chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) áp dụng trên địa bàn tỉnh, công tác dân số đã đạt được những kết quả quan trọng. Tuy nhiên, đến năm 2021, nhiều nội dung quy định tại hai văn bản này không còn phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành và tình hình thực tiễn của tỉnh. Đơn cử, từ tháng 4/2020 (theo Nghị quyết số 02/2020/NQ-HĐND), cộng tác viên (CTV) dân số không còn hưởng 0,15 mức lương cơ sở/người/tháng. Vì thế thời điểm đó, 919 CTV đã bỏ việc, chiếm 34% tổng số CTV toàn tỉnh, dẫn đến tình trạng một số chỉ tiêu về công tác dân số thực hiện không hiệu quả, gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng công tác dân số. Nhằm nâng cao chất lượng dân số, ngày 9/12/2021, tại kỳ họp thứ bảy, HĐND tỉnh khóa XVII đã thông qua Nghị quyết số 25/2021/NQ-HĐND và có hiệu lực từ ngày 20/12/2021. Nghị quyết quy định một số chính sách dân số; chính sách khuyến khích khen thưởng, xử lý vi phạm; chính sách bồi dưỡng cho CTV dân số trên địa bàn tỉnh.

Sở Y tế là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo Dân số và Phát triển tỉnh. Ông Phan Lạc Hoài Thanh, Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: Triển khai Nghị quyết số 25, Sở Y tế đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến nội dung nghị quyết. Đồng thời, ban hành công văn triển khai thực hiện việc chi trả chính sách bồi dưỡng cho CTV dân số. Sở cũng chỉ đạo Chi cục Dân số - KHHGĐ tổ chức kiểm tra thực hiện Nghị quyết 25 lồng ghép với việc công tác chuyên môn, qua đó đã kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị thực hiện theo đúng quy định...

Về phía trung tâm y tế các huyện, thành phố đã đôn đốc trạm y tế các xã, phường, thị trấn rà soát số lượng CTV dân số trên địa bàn, trình cấp có thẩm quyền bố trí nguồn kinh phí chi trả thù lao cho CTV dân số theo quy định. Theo tổng hợp của Sở Y tế, toàn tỉnh hiện có hơn 1.700 CTV dân số. Từ năm 2022 đến nay, 11/11 huyện, thành phố đã thực hiện chi trả bồi dưỡng cho CTV dân số đầy đủ, đúng quy định với số tiền hơn 16,2 tỷ đồng. Qua đó, tạo động lực khích lệ CTV dân số trên địa bàn đổi mới hình thức, nâng cao chất lượng tuyên truyền, vận động và cung cấp các phương tiện, dịch vụ KHHGĐ cho người dân. Chị Nông Thị Tài, CTV dân số thôn Bản Luận, xã Hoà Cư, huyện Cao Lộc cho hay: Theo quy định, là CTV dân số tại địa bàn có nhân viên y tế thôn bản nên tôi được hưởng mức bồi dưỡng 250.000 đồng/tháng. Tuy thù lao ít nhưng cũng là động lực để chúng tôi tiếp tục tuyên truyền về chính sách dân số đến người dân.

Song song với nâng cao hiệu quả tuyên truyền, các cơ quan chuyên môn đã rà soát, tổng hợp những khu dân cư thực hiện tốt chính sách dân số để đề xuất cấp có thẩm quyền khen thưởng kịp thời cũng như xử lý nghiêm theo quy định đối với những đảng viên, cán bộ, công chức vi phạm chính sách dân số. Cụ thể, từ năm 2022 đến nay, toàn tỉnh có 301 trường hợp vi phạm chính sách dân số, có 116 trường hợp bị xử lý với hình thức khiển trách, 1 trường hợp bị cảnh cáo, số còn lại chưa xem xét xử lý kỷ luật vì đang nuôi con dưới 12 tháng; 4 thôn, tổ dân phố (thuộc huyện Văn Quan) 3 năm liên tục không có người sinh con thứ 3 được đề nghị UBND cấp xã khen thưởng.

Ông Hoàng Văn Ngọ, Bí thư Chi bộ, Tổ trưởng Tổ dân phố Tân Thanh 2, thị trấn Văn Quan, huyện Văn Quan thông tin: Để triển khai thực hiện Nghị quyết 25, hằng tháng, chúng tôi đã lồng ghép tuyên truyền nội dung của nghị quyết trong các buổi sinh hoạt chi bộ, đoàn thể, họp tổ dân phố. Đặc biệt, tiêu chí “Gia đình không sinh con thứ 3” được đưa vào quy ước, hương ước, là tiêu chí đánh giá, bình xét danh hiệu “Gia đình văn hóa” hằng năm. Nhờ đó, từ năm 2020 đến nay, tổ dân phố không có trường hợp nào sinh con thứ 3 và hiện đang được đề nghị Chủ tịch UBND thị trấn khen thưởng.

Với việc thực hiện các biện pháp trên đây, nhận thức của cán bộ, đảng viên và Nhân dân về công tác dân số trong tình hình mới đã được nâng lên. Chị Nông Thị Hoàn, xã Bắc Hùng, huyện Văn Lãng thổ lộ: Chúng tôi thường xuyên được trưởng thôn, cán bộ dân số tuyên truyền về chính sách dân số - KHHGĐ và khuyến khích chỉ sinh đủ 2 con để nuôi dạy cho tốt. Vì thế, dù đẻ 2 con gái nhưng vợ chồng tôi cũng thống nhất là không sinh thêm con. 

Có thể thấy, sau 3 năm thực hiện, Nghị quyết số 25 đã bước đầu phát huy hiệu quả thực tế, kịp thời động viên, khuyến khích đối với các tập thể, cá nhân thực hiện tốt chính sách dân số, cũng như xử lý kịp thời đối với đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức vi phạm.