EAEU và Việt Nam nỗ lực hợp tác hiệu quả trong thị trường biến động

Sau 10 năm ký kết, Hiệp định Thương mại tự do giữa EAEU và Việt Nam đạt được những thành tựu quan trọng và tiếp tục là cơ chế hợp tác triển vọng thời kỳ mới.

Hôm 29/5, tại Hà Nội đã diễn ra họp báo nhân dịp kỷ niệm 10 năm ngày ký Hiệp định thương mại tự do giữa Liên minh kinh tế Á-Âu (EAEU) và Việt Nam. (29/5/2015 - 29/5/2025).

Tham dự sự kiện có Đại sứ Liên bang Nga tại Việt Nam Bezdetko Gennady Stepanovich; Đại sứ Cộng hòa Belarus tại Việt Nam Baravikou Uladzimir Uladzimiravich; Đại sứ Kazakhstan tại Việt Nam Kanat Tumysh; Đại sứ Armenia tại Việt Nam Suren Baghdasaryan; Vụ trưởng Vụ phát triển thị trường nước ngoài, Bộ Công thương, ông Tạ Hoàng Linh.

Phát biểu tại buổi họp báo, các nhà ngoai giao cho biết, việc khởi động đàm phán về cơ chế liên kết mới giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEU) được Hội đồng Kinh tế Á-Âu thông qua vào tháng 12/2012, sau đó diễn ra 8 vòng đàm phán từ tháng 3/2013 đến tháng 12/2014. Kết quả là Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và EAEU được ký tại Kazakhstan năm 2015 và đã được quốc hội các nước thành viên phê chuẩn. Đây là hiệp định đầu tiên của EAEU với một quốc gia ngoài khối, thể hiện mối quan hệ tin cậy giữa EAEU và Việt Nam.

Trong thời gian có hiệu lực, hiệp định giúp tăng trưởng mạnh kim ngạch thương mại song phương của Việt Nam với các quốc gia trong khối: ví dụ, với Armenia tăng 61 lần, với Belarus 34%, với Nga tăng 1,3 lần. Riêng năm 2024, thương mại Nga-Việt đạt 4,6 tỷ USD, tăng hơn 25%. Quý I/2025 đã vượt 1,1 tỷ USD.

Các lĩnh vực hợp tác trọng điểm hiện nay gồm an toàn thực phẩm, đầu tư, logistics, môi trường, thanh toán tương hỗ và phát triển hệ thống điện tử xác minh xuất xứ hàng hóa. Một nghị định thư mới về trao đổi dữ liệu điện tử đang được chuẩn bị.

Đại sứ Nga nhấn mạnh rằng trong bối cảnh thị trường toàn cầu bất ổn và chịu nhiều lệnh trừng phạt, EAEU là hướng hợp tác triển vọng. Hiệp định cần được tiếp tục hoàn thiện để thích ứng thời đại. Sự phối hợp ở cả cấp chuyên viên và qua Ủy ban hỗn hợp là thiết yếu. Cần tăng cường phổ biến thông tin tới cộng đồng doanh nghiệp để khai thác hiệu quả hơn hiệp định. Đại sứ tin tưởng vào những thành quả lớn hơn trong tương lai qua nỗ lực chung.

Trong khi đó, đại sứ Kazakhastan nhấn mạnh, mô hình hợp tác giữa EAEU và Việt Nam là cơ chế trọng điểm trong quan hệ song phương. Việc thực thi đầy đủ Hiệp ước về EAEU được xem là nền tảng vững chắc cho hợp tác bền chặt giữa các quốc gia thành viên. Một trong các nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới sẽ là hoàn tất việc loại bỏ rào cản, hạn chế và ngoại lệ trong thị trường chung của khối.

Vụ trưởng Vụ phát triển thị trường nước ngoài, Bộ Công thương, ông Tạ Hoàng Linh bình luận, trong 10 năm qua, đã có những tiến bộ đặc biệt trong lĩnh vực thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á – Âu. Kim ngạch thương mại song phương đã tăng gấp đôi, đạt 5,64 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam tăng khoảng 30% từ đầu năm 2024, và kim ngạch thương mại với các nước EAEU tăng khoảng 20%.

Về đầu tư, các dự án của Việt Nam tại các nước EAEU cũng như các dự án của EAEU tại Việt Nam đang mang lại hiệu quả hết sức tích cực. Chúng tôi hy vọng Hiệp định sẽ tiếp tục vượt qua mọi khó khăn, trở ngại để đạt được kết quả tốt đẹp hơn, hỗ trợ thiết thực cho cộng đồng doanh nghiệp.

"Chúng tôi rất phấn khởi khi tỷ lệ sử dụng C/O ưu đãi (giấy chứng nhận xuất xứ nhằm hưởng ưu đãi) theo Hiệp định này lên tới 78,5% - một con số cao hơn nhiều so với mức trung bình của các hiệp định thương mại khác. Điều đó cho thấy các doanh nghiệp đã nhận thức và tận dụng hiệu quả các cơ hội mà Hiệp định mang lại.

Chúng tôi cũng kỳ vọng rằng trong thời gian tới, Việt Nam và các quốc gia hàng đầu trong EAEU - đặc biệt là Liên bang Nga - sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng".

Quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các nước EAEU được hỗ trợ bởi các cơ chế như Ủy ban liên Chính phủ và các khuôn khổ hợp tác khác đang hoạt động hiệu quả. Ngoài ra, hai bên cũng có các cơ chế hỗ trợ xử lý vướng mắc trong hoạt động kinh tế, thương mại và đầu tư, góp phần tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.

Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp tận dụng các cơ hội với EAEU - đặc biệt với các đối tác như Nga, Kazakhstan, Belarus - thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại, phát triển thị trường và hỗ trợ tìm kiếm các giải pháp mới về thanh toán và logistics.

Về những vướng mắc gần đây liên quan đến vận tải và logistics trong hoạt động giao thương, các bên đang phối hợp để tìm ra các giải pháp phù hợp. Ông Linh nói thêm: "Chúng tôi cũng hy vọng với sự hỗ trợ từ Nhà nước, các doanh nghiệp hai bên sẽ tiếp tục phát triển và khai thác hiệu quả các thị trường của nhau".