Duy trì mức sinh hợp lý và nâng cao chất lượng dân số

LSO-Thực hiện quy mô gia đình ít con, ổn định quy mô dân số Lạng Sơn ở mức 808 ngàn người vào năm 2020 là mục tiêu lớn mà ngành dân số Lạng Sơn phấn đấu trong giai đoạn 2016-2020.

Phụ nữ xã Nhượng Bạn, huyện Lộc Bình đăng ký chăm sóc sức khỏe sinh sản

Đảm bảo hậu cần và cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình

Trong các năm qua, nhất là từ năm 2010 đến nay, ngành y tế đã tập trung từng bước đầu tư nâng cấp các cơ sở dịch vụ kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ), với 100% trạm y tế xã có nữ hộ sinh và y sĩ sản nhi. Trong đó có 87% số trạm y tế có bác sĩ; đội ngũ cán bộ tuyến xã đảm nhiệm được vai trò dịch vụ KHHGĐ ngay tại cơ sở. Đây chính là điểm nhấn, là một phần đảm bảo dịch vụ y tế thuận tiện, gần dân. Bên cạnh nền tảng dịch vụ tại xã, hằng năm, ngành dân số tổ chức các chiến dịch “Truyền thông lồng ghép, chăm sóc sức khỏe sinh sản/KHHGĐ” đến vùng khó khăn, vùng có mức sinh cao. Theo đó giai đoạn 2010-2016 đã có 512 lượt xã đặc biệt khó khăn, xã có mức sinh cao được triển khai. Truyền thông sâu, tư vấn đến tận cá nhân; cung cấp dịch vụ KHHGĐ đa dạng, từ phương tiện tránh thai (PTTT) lâm sàng đến phi lâm sàng…vừa đảm bảo sức khỏe sinh sản cho phụ nữ, vừa tăng tỷ lệ các cặp vợ chồng chấp nhận các biện pháp tránh thai.

Bên cạnh cung cấp các PTTT miễn phí cho vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, việc xã hội hóa cung cấp mặt hàng KHHGĐ đã từng bước được triển khai và mang lại hiệu quả. Trong 6 năm qua, kênh tiếp thị PTTT có hỗ trợ đến người sử dụng đã xuất bán: 472 nghìn bao cao su, 196 nghìn vỉ viên uống tránh thai và 800 vỉ viên uống tránh thai khẩn cấp. Năm 2016, ngành dân số triển khai thí điểm PTTT xã hội hóa và đã xuất bán: 5.208 vỉ viên uống tránh thai, 5.550 lọ dung dịch vệ sinh phụ nữ, 40.320 viên uống bà bầu và trên 95 nghìn bao cao su.

Việc tồn tại song song 3 kênh cung cấp PTTT cho người dân (kênh miễn phí, kênh trợ giá và kênh xã hội hóa), có tác dụng chuyển đổi hành vi và nâng cao ý thức của người dân trong sử dụng PTTT khi nguồn lực cho công tác KHHGĐ ngày càng giảm. Vì vậy, năm 2016, toàn tỉnh đã có thêm 51.955 người mới áp dụng các BPTT, nâng tổng số các cặp vợ chồng được cung cấp PTTT trong 6 năm qua lên 284.520 lượt; tỷ lệ các cặp vợ chồng áp dụng các biện pháp tránh thai hiện đại hiện nay đã đạt 74%.

Các giải pháp nâng cao chất lượng dân số

Giai đoạn 2010-2016, mô hình can thiệp làm giảm tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân và đề án sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh, tầm soát các dị dạng, bệnh, tật bẩm sinh, kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh đã được triển khai và duy trì.

Mô hình can thiệp làm giảm tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống được triển khai tại 11 xã trọng điểm của 6 huyện đã đi vào chiều sâu với 38 câu lạc bộ (CLB), 678 thành viên. Mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân được triển khai tại 13 xã của 4 huyện, có 19 CLB với trên 400 thành viên hoạt động; đã tổ chức tư vấn và khám sức khỏe cho 2.056 thanh niên trước kết hôn, làm các xét nghiệm lâm sàng cho 1.250 người. Đề án sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh được triển khai tại 20 xã của 4 huyện và đã có 9.724 lượt thai phụ được siêu âm sàng lọc, phát hiện 13 trường hợp xác định bệnh, dị tật phải đình chỉ thai nghén. Năm 2016, thực hiện xã hội hóa lĩnh vực này, đã có 61 mẫu máu gót chân trẻ sơ sinh được gửi đi xét nghiệm, phát hiện 6 mẫu nghi ngờ thiếu men G6PD. Là huyện thực hiện thí điểm có hiệu quả các mô hình nâng cao chất lượng dân số, Bắc Sơn đang triển khai nhân rộng. Ông Đinh Văn Khoan, Giám đốc Trung tâm Dân số huyện Bắc Sơn cho biết: Trong 6 năm thực hiện các đề án, mô hình, tỷ lệ tảo hôn ở xã Nhất Tiến đã giảm từ 30% năm 2010 xuống còn 12% năm 2016; xã Tân Tri giảm từ 9% năm 2010 xuống còn khoảng 3% năm 2016.

Công tác dân số/ KHHGĐ từ năm 2010 đến nay là nối tiếp thành quả của 55 năm thực hiện công tác dân số mà Đảng và Nhà nước đã đề ra. Kết quả này là hiệu quả từ các nguồn lực đầu tư, là sự nỗ lực của đội ngũ làm công tác dân số. Đồng thời cũng chứng tỏ các chính sách về dân số đã đi vào cuộc sống, được người dân chấp nhận. Ông Nguyễn Quang Bằng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh khẳng định: Với đà này, Lạng Sơn hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu duy trì mức sinh hợp lý (bình quân phụ nữ có từ 1,9 đến 2 con) vào năm 2020; tỷ suất sinh thô giảm bình quân hằng năm từ 0,05-0,1%o; tỷ lệ áp dụng các BPTT hiện đại đạt từ 76-77%…Và khi ấy dân số tỉnh ta sẽ ở mức 808 ngàn người. Thực hiện kế hoạch về dân số sẽ là cơ sở để tỉnh hoạch định chiến lược phát triển kinh tế xã hội, nhất là về cơ cấu lao động.

MINH HỒNG