Đường ra biển cho vùng đồng bằng sông Cửu Long

Dự án Luồng cho tàu biển trọng tải lớn vào sông Hậu được tái khởi động từ tháng 3-2014 với việc triển khai gói thầu 10A – thi công đê biển chắn sóng phía nam. Tuy nhiên, phải đến cuối năm 2014, các gói thầu mới được triển khai đồng loạt và theo kế hoạch, đến tháng 10-2016, công trình mới hoàn thành. Trước nhu cầu bức thiết của dự án đối với sự phát triển của vùng đồng bằng sông Cửu Long, trong chuyến kiểm tra vào tháng 2-2015, lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã chỉ đạo chủ đầu tư Ban Quản lý dự án hàng hải, các đơn vị thi công phải dốc toàn lực, quyết thông luồng vào cuối năm 2015 và hoàn thành toàn bộ dự án trong quý I-2016.

Cứ hai tuần một lần, Thứ trưởng GTVT được giao phụ trách dự án trực tiếp vào hiện trường kiểm tra tiến độ. Những chuyến thị sát công trường giữa trưa nắng gắt, các cuộc họp được tổ chức ngay tại công trường, nhiều cuộc họp kéo dài từ sáng đến chiều, phải bỏ cả bữa trưa. Theo Thứ trưởng GTVT Nguyễn Nhật, đây là dự án đặc biệt quan trọng được Quốc hội thông qua và quyết định cấp vốn đầu tư, vì vậy việc thi công dự án được giám sát rất chặt chẽ. Nhiều đoàn lãnh đạo của Quốc hội, Chính phủ, Bộ GTVT đã trực tiếp đến hiện trường để kiểm tra, giám sát tiến độ dự án theo từng giai đoạn.

Để thực hiện dự án, những đơn vị mạnh trong ngành GTVT, Bộ Quốc phòng như Tổng Công ty Xây dựng Lũng Lô, Tổng Công ty 319, Vinawaco, Tổng Công ty Xây dựng Thăng Long, Công ty Khánh Giang,… được giao đảm trách thực hiện những công việc khó khăn nhất. Ngay từ giai đoạn đầu triển khai, dự án đã gặp vô vàn khó khăn. Sự khan hiếm về nguồn vật liệu cát khiến gói thầu 10A gần như “dẫm chân tại chỗ” trong nhiều tháng. Đến cuối năm 2014, khi giải quyết được vướng mắc về vật liệu cát, là thời điểm biển miền Tây Nam Bộ vào mùa gió chướng, kéo dài đến hết tháng 3-2015, nhà thầu không thể thi công được một mét đê nào. Với các gói thầu nạo vét luồng kênh Quan Chánh Bố và kênh Tắt, tổng khối lượng nạo vét khoảng 23,5 triệu m3 trong một thời gian ngắn là một thử thách không nhỏ đối với các đơn vị thi công. Tổng Giám đốc Ban Quản lý dự án Hàng hải Trần Anh cho biết, các nhà thầu đã huy động hầu như tất cả thiết bị nạo vét lớn nhất của cả nước tập trung cho dự án, một số nhà thầu còn đầu tư thêm các loại máy hút để thi công kịp tiến độ.

Sự quyết liệt của lãnh đạo Bộ GTVT và hỗ trợ tích cực của chính quyền địa phương tỉnh Trà Vinh, đến tháng 9-2015, hình hài tuyến luồng cho tàu biển trọng tải lớn vào sông Hậu đã hiện hữu, sẵn sàng thông luồng vào ngày 31-12 theo kế hoạch. Tuy nhiên, khi chuẩn bị cắt quốc lộ 53 và đê biển Hải Thành Hòa để thông luồng, nhiều người dân phản đối vì lo ngại việc buôn bán, đi lại trong dịp Tết khó khăn. Đích thân Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh Đồng Văn Lâm cùng lãnh đạo các sở và huyện Duyên Hải nhiều lần xuống đối thoại trực tiếp, vận động để người dân bốn xã bị chia cắt hiểu được tầm quan trọng của dự án. Sau nhiều lần vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cuối cùng người dân đồng thuận cho cắt đê để thông luồng.

Thứ trưởng Nguyễn Nhật cho biết, mỗi năm, trung bình có hơn 12 triệu tấn hàng hóa ở đồng bằng sông Cửu Long xuất khẩu bằng đường biển, nhưng chỉ 30% đi thẳng được từ các cảng trong vùng bằng sà-lan nhỏ, còn lại 70% phải vận chuyển qua cảng TP Hồ Chí Minh và Vũng Tàu. Theo tính toán, mỗi tấn hàng xuất khẩu vận chuyển lên TP Hồ Chí Minh phải cõng thêm 7 USD chi phí vận chuyển. Hạt lúa, con tôm, con cá của người dân làm ra bán tại ruộng giá thấp nhưng khi bán ra thị trường giá lại cao hơn vì phí vận chuyển tăng, làm giảm sức cạnh tranh.

Trong những ngày đầu Xuân, đứng trên đê biển Hải Thành Hòa, nhìn những con tàu từ biển thong dong vào sông Hậu, hai nhà máy nhiệt điện Duyên Hải ống khói cao vút, từ cán bộ lãnh đạo đến người dân Trà Vinh, thảy đều phấn chấn hẳn lên. Những sản phẩm nông nghiệp của người dân nơi đây sẽ được đưa tới các vùng miền trong nước và cả thế giới bằng những con tàu tải trọng lớn, không còn cảnh bị ép giá như trước đây, khi chưa thuận tiện thông thương, buôn bán bằng những chiếc thuyền gỗ nhỏ bé. Luồng sông Hậu được thông ra biển, sẽ thu hút thêm một lượng hàng hóa rất lớn từ Cam-pu-chia, Lào theo sông Mê Công qua sông Hậu để xuất khẩu ra thế giới.