Dự án Khu đô thị mới Mai Pha: Lắng nghe để tạo đồng thuận

Kỳ 2. Vướng mắc trong giải phóng mặt bằng

– Vị trí thực hiện dự án KĐT mới Mai Pha trước đây là cánh đồng Mai Pha và sân bay Mai Pha cũ, các hộ dân sử dụng đất để canh tác nông nghiệp. Khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất để thực hiện dự án, nhiều hộ dân chưa nhất trí bàn giao mặt bằng vì cho rằng cơ chế, chính sách bồi thường, hỗ trợ chưa thỏa đáng.

Thông báo thu hồi đất đối với hơn 600 trường hợp

Ngày 10/12/2018, HĐND tỉnh Lạng Sơn ban hành Nghị quyết số 22/NQ-HĐND về Danh mục dự án phải thu hồi đất năm 2019 trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn. Theo đó, dự án KĐT mới Mai Pha thuộc danh mục dự án có sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, rừng đặc dụng vào các mục đích khác.

Trên cơ sở xem xét hồ sơ đề nghị ban hành thông báo thu hồi đất của chủ đầu tư dự án KĐT mới Mai Pha, tháng 8/2020, UBND thành phố Lạng Sơn đã ban hành 599 thông báo thu hồi đất đối với 603 hộ gia đình, cá nhân và 3 tổ chức với tổng diện tích 91,73 ha theo quy định của Luật Đất đai 2013. Đồng thời thành lập Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án; thành lập tổ công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án KĐT mới Mai Pha.

Tính đến đầu tháng 6/2022, tổ công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án KĐT mới Mai Pha đã lập hồ sơ đo đạc, kiểm đếm đối với 212 hộ gia đình và 3 tổ chức với diện tích 20,3 ha; số hộ chưa đo đạc, kiểm đếm là 391. UBND thành phố đã phê duyệt phương án bồi thường cho 139 hộ với tổng số tiền hơn 52,6 tỷ đồng; đã chi trả cho 69 hộ với số tiền hơn 17,3 tỷ đồng, diện tích bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư hơn 4,5 ha.

Ông Trần Đức Thọ, Giám đốc Trung tâm Phát triển Quỹ đất thành phố Lạng Sơn cho biết: Dự án KĐT mới Mai Pha thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo Điều 62 Luật Đất đai 2013 (Thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng); giá đất để làm căn cứ bồi thường khi thu hồi đất là giá đất cụ thể do UBND tỉnh phê duyệt (theo Quy định tại Điều 114, Luật Đất đai 2013).

Lãnh đạo Trung tâm Phát triển Quỹ đất trao đổi với phóng viên về vị trí xây dựng KĐT Mai Pha trên bản đồ

Theo quy định, khi nhà nước thu hồi đất nông nghiệp, ngoài được bồi thường theo giá đất cụ thể do UBND tỉnh quy định cho từng dự án, người bị thu hồi đất nông nghiệp trực tiếp sản xuất nông nghiệp được hưởng các khoản hỗ trợ gồm: hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất; hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề nghiệp, tìm kiếm việc làm và hỗ trợ khác. Đơn giá hỗ trợ là đơn giá theo bảng giá đất hàng năm.

Đối với dự án KĐT mới Mai Pha, UBND tỉnh Lạng Sơn ban hành Quyết định số 2394/QĐ-UBND ngày 20/11/2020 quy định giá đất cụ thể làm căn cứ tính tiền bồi thường khi nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án này (giá đất cụ thể tại dự án này tương đương giá đất tại bảng giá đất hàng năm phê duyệt tại Quyết định 32/2019/QĐ-UBND ngày 20/12/2019 của UBND tỉnh). Trong đó, đơn giá bồi thường đất nông nghiệp theo vị trí 1, khu vực I cao nhất là đất trồng lúa: 70 nghìn đồng/m2.

Ngoài giá bồi thường nêu trên, các hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, sống bằng nguồn thu nhập ổn định từ đất nông nghiệp, có diện tích thu hồi đất nông nghiệp từ 30% trở lên sẽ được xem xét các khoản hỗ trợ, gồm: Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm bằng 3 lần giá đất nông nghiệp cùng loại, đơn giá theo bảng giá đất hàng năm do UBND tỉnh Lạng Sơn ban hành; Hỗ trợ khác bằng 2 lần giá đất nông nghiệp cùng loại, đơn giá theo bảng giá đất hàng năm do UBND tỉnh Lạng Sơn ban hành. Cùng đó, được hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất được tính theo nhân khẩu bằng tiền tương đương 30 kg gạo trong 1 tháng theo thời giá trung bình tại thời điểm hỗ trợ, thời gian hỗ trợ được tính theo tỷ lệ % mất đất tối thiểu 6 tháng, tối đa 36 tháng.

Như vậy, người bị thu hồi đất trồng lúa, ngoài được bồi thường loại đất, vị trí theo giá đất cụ thể, đơn giá 70 nghìn đồng/m2 thì được xem xét, hỗ trợ thêm bằng 5 lần giá đất theo bảng giá đất hàng năm do UBND tỉnh ban hành, đơn giá 70 nghìn đồng/m2 cộng với hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất. Ví dụ, người dân bị thu hồi 1 m2 đất trồng lúa vị trí 1, khu vực I sẽ được bồi thường và xem xét hỗ trợ là: 70 (70 x 5) = 420 nghìn đồng/m2 cộng với hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất.

Ngoài ra, nhà đầu tư đã xem xét hỗ trợ thêm đối với các hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp thực hiện đúng tiến độ bàn giao mặt bằng, không phải tổ chức cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất, mức hỗ trợ 200 nghìn đồng/m2.

Tổng các khoản bồi thường, hỗ trợ của Nhà nước và hỗ trợ của nhà đầu tư thì người bị thu hồi đất nông nghiệp tại dự án KĐT mới Mai Pha đang được bồi thường, hỗ trợ là 620 nghìn đồng/m2 đất cộng với hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất (đối với đất trồng lúa vị trí 1, khu vực I).

Thắc mắc về cơ chế, chính sách

Mặc dù tỉnh đã ban hành quy định về giá đất cụ thể làm căn cứ tính tiền bồi thường khi nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án KĐT Mai Pha nhưng quá trình triển khai GPMB dự án đã phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc; người dân thắc mắc rất nhiều về cơ chế, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất để thực hiện dự án.

Thực địa khu vực xây dựng KĐT mới Mai Pha

Theo tìm hiểu của chúng tôi, đa số người dân đều có thắc mắc giá bồi thường, hỗ trợ thấp, không sát với giá thị trường. Ngoài ra, người dân có sự so sánh về cơ chế, chính sách khi Nhà nước thu hồi đất đối với một số dự án liền kề đã và đang triển khai thực hiện như dự án Khu dân cư Nam Nguyễn Đình Chiểu, dự án Khu tái định cư và dân cư Nam thành phố, … do các dự án này vẫn được áp dụng các cơ chế giao tái định cư đất nông nghiệp, hỗ trợ bằng 50% giá đất ở liền kề. Còn dự án KĐT mới Mai Pha thì không còn được áp dụng cơ chế trên dẫn tới việc người dân chưa nhất trí đo đạc, kiểm đếm cũng như chưa nhận tiền bồi thường, hỗ trợ và bàn giao mặt bằng.

Ông Nông Xuân Thắng, trú tại thôn Khòn Phổ, xã Mai Pha có 1.477 m2 đất nông nghiệp bị thu hồi thực hiện dự án KĐT mới Mai Pha (ông Thắng chưa nhận tiền bồi thường, hỗ trợ) cho biết: Chúng tôi ủng hộ chủ trương xây dựng KĐT mới Mai Pha. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện cần đảm bảo hài hòa lợi ích của nhà nước, doanh nghiệp cũng như người dân. Bản thân tôi thấy đơn giá bồi thường hiện nay là thấp, đề nghị nhà nước tính toán lại đơn giá bồi thường, hỗ trợ và nghiên cứu, xem xét thực hiện cơ chế “đất đổi đất” (bố trí giao đất tái định cư) cho các hộ bị thu hồi nhiều đất nông nghiệp để người dân đỡ thiệt thòi.

Còn bà Đinh Thuý Lê, trú tại khu tái định cư và dân cư Nam thành phố có 870 m2 đất nông nghiệp bị thu hồi để thực hiện dự án KĐT Mai Pha (bà Lê đã nhận kinh phí bồi thường và gia đình đã 8 lần bị thu hồi đất bởi các dự án khác nhau) cho biết: Gia đình tôi luôn chấp hành các quy đình của nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất nhưng tôi cũng băn khoăn về dự án này là giá bồi thường thấp, cơ chế hỗ trợ khác không được như các dự án khác đang thực hiện cùng thời điểm như hỗ trợ bằng 50% giá đất ở liền kề… Bản thân tôi kiến nghị nhà nước xem xét nâng mức hỗ trợ cho người bị thu hồi đất để bà con ổn định đời sống và có điều kiện để tạo sinh kế khi diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp.

Thắc mắc của ông Thắng, bà Lê cũng là ý kiến chung của nhiều hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án KĐT mới Mai Pha. Vì vậy, đến thời điểm đầu tháng 6/2022, trong tổng số hơn 600 hộ gia đình, cá nhân, tổ chức bị ảnh hưởng bởi dự án này, mới chỉ có 69 hộ nhận tiền bồi thường, hỗ trợ và bàn giao mặt bằng.

(Còn nữa)

Kỳ 3. Đối thoại nhằm tháo gỡ nút thắt

[Dự án Khu đô thị mới Mai Pha: Lắng nghe để tạo đồng thuận (Kỳ 1)]

[Dự án Khu đô thị mới Mai Pha: Lắng nghe để tạo đồng thuận (kỳ 3)]

NHÓM PV KINH TẾ