Để tư pháp cơ sở vì dân

- Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, ngành tư pháp đã chủ động những phần việc liên quan, tập trung hướng dẫn công tác tư pháp cơ sở thích ứng mô hình mới. 

Theo Nghị quyết số 1672 ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã tỉnh Lạng Sơn, toàn tỉnh thực hiện sắp xếp 194 đơn vị hành chính cấp xã thành 65 đơn vị hành chính cấp cơ sở. Các xã, phường mới chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025. Theo đó, văn phòng HĐND và UBND xã, phường mới thành lập có nhiệm vụ tham mưu, giúp UBND cấp xã quản lý Nhà nước về công tác tư pháp.

Ông Vũ Quang Hưng, Phó Giám đốc Sở Tư pháp khẳng định: Thực hiện chủ trương của trung ương, của tỉnh về sắp xếp tổ chức bộ máy, để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, ngành tư pháp đã chủ động triển khai các điều kiện liên quan. Trong đó chúng tôi đã tập trung rà soát, đề nghị sửa đổi bổ sung, ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho bộ máy mới.  Đồng thời tổ chức tập huấn về công tác tư pháp phục vụ cho mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Sở đã thành lập các tổ công tác để kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ tư pháp cho các xã mới khi gặp khó khăn. Với mục tiêu không để gián đoạn, ảnh hưởng đến chất lượng công tác tư pháp, đảm bảo các tiến độ nhiệm vụ theo kế hoạch công tác tư pháp đề ra.

Trước hết Sở Tư pháp đã chủ động, kịp thời rà soát văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) chịu sự tác động của việc sắp xếp tổ chức bộ máy của tỉnh và sắp xếp, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Từ đầu tháng 5 đến nay, Sở Tư pháp đã thực hiện kiểm tra, rà soát trên 400 VBQPPL của tỉnh, trong đó có 302 văn bản bị tác động bởi sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước và sắp xếp, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Trong đó, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh xây dựng tờ trình HĐND tỉnh ban hành nghị quyết bãi bỏ các nghị quyết của HĐND tỉnh, phục vụ hoạt động chính quyền địa phương 2 cấp. Theo đó, nghị quyết đã được kỳ họp thứ 38 của HĐND tỉnh thông qua ngày 25/6/2025. Nghị quyết bãi bỏ 8 nghị quyết của HĐND tỉnh và bãi bỏ 1 phần trong 18 nghị quyết của HĐND tỉnh, để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Cùng đó, sở đã ban hành các văn bản hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ, tổ chức tập huấn khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Trong đó, tập trung vào các lĩnh vực công tác tư pháp liên quan trực tiếp ở cơ sở như: công tác phổ biến, giáo dục, pháp luật, hòa giải ở cơ sở, công tác hộ tịch, giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực tư pháp…

Ông Dương Công Luyện, Trưởng Phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật, Sở Tư pháp thông tin: Đối với lĩnh vực của phòng, chúng tôi đã tham mưu lãnh đạo sở trình Hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật tỉnh ban hành văn bản gửi các cơ quan thành viên Hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật tỉnh; UBND các xã, phường mới thành lập hướng dẫn một số nội dung liên quan. Trong đó đề nghị các cơ quan, đơn vị, UBND cấp xã tiếp tục thực hiện các kế hoạch về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở; chuẩn tiếp cận pháp luật; củng cố đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật. Đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hoà giải ở cơ sở; không để gián đoạn hoạt động hoà giải ở cơ sở sau sắp xếp. Tạm dừng việc tổ chức đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2025 để ổn định tổ chức, bộ máy sau thực hiện hợp nhất đơn vị hành chính cấp xã. Việc đánh giá, công nhận xã, phường  đạt chuẩn tiếp cận pháp luật từ năm 2026 trở đi sẽ được thực hiện theo quy định của cấp có thẩm quyền.

Ngày 19/6/2025, Sở Tư pháp đã thành lập Tổ công tác giải quyết các nội dung, nhiệm vụ liên quan về thực hiện hoạt động mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, gồm 9 thành viên, trong đó lãnh đạo sở làm tổ trưởng. Tổ công tác có nhiệm vụ giải quyết các nội dung, nhiệm vụ liên quan về thực hiện hoạt động mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; hướng dẫn, giải đáp, giải quyết các khó khăn, vướng mắc, đề xuất, kiến nghị của UBND các xã, phường mới thành lập trong hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; kịp thời báo cáo, đề xuất cơ quan có thẩm quyền những nội dung vượt thẩm quyền.

Anh Mã Nhật Anh, chuyên viên Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Châu Sơn chia sẻ: Tôi được giao tiếp nhận, xử lý hồ sơ thủ tục hành chính lĩnh vực tư pháp – hộ tịch tại Trung tâm Phục vụ hành chính công của xã. Dù làm việc ở môi trường mới, nhưng các công việc cơ bản vẫn như trước đây. Tôi luôn sẵn sàng tiếp nhận và hướng dẫn người dân làm thủ hành chính khi có nhu cầu. Chúng tôi đã được triển khai các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ công tác tư pháp khi xã mới đi vào vận hành. Từ đó giúp chúng tôi hiểu rõ hơn công việc, tiếp cận nhanh chóng với môi trường xử lý giải quyết dịch vụ công mới, đảm bảo đáp ứng nhu cầu của công dân.

Thời gian tới, Sở Tư pháp tiếp tục tập huấn công tác tư pháp cho công chức cơ sở, hướng dẫn về nghiệp vụ tư pháp đối với tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng quản lý Nhà nước về các lĩnh vực tư pháp, củng cố niềm tin của Nhân dân vào mô hình mới.