Đại biểu Quốc hội tỉnh góp ý về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi)  

- Chiều 16/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường và thảo luận ở tổ về một số dự án luật.   

Tham gia phiên họp, Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh có 5 đại biểu do đồng chí Hoàng Văn Nghiệm, Bí thư Tỉnh ủy, Uỷ viên Uỷ Ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh làm trưởng đoàn.

Cụ thể, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Sau đó thảo luận ở tổ về: dự án Luật Đường sắt (sửa đổi); chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 thành phố Hồ Chí Minh.

Trong số các đại biểu phát biểu thảo luận ở tổ, Đoàn ĐBQH tỉnh có 4 đại biểu phát biểu ý kiến.

Đại biểu Triệu Quang Huy, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh góp ý về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 thành phố Hồ Chí Minh. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc chính sách đặc thù về quy định dự án không phải thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối nguồn vốn theo quy định của Luật Đầu tư công và Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư.

Tại điểm e của chính sách đặc thù đã nêu trong trường hợp mà các dự án thành phần không lựa chọn được nhà đầu tư, thì cho phép UBND các tỉnh được quyết định điều chỉnh hình thức đầu tư công theo trình tự thủ tục của Luật Đầu tư công. Đại biểu cho rằng việc điều chỉnh hình thức đầu tư công sẽ ảnh hưởng đến cân đối nguồn vốn của các địa phương có dự án đi qua. Từ đó sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch đầu tư công trung hạn trong giai đoạn 2026 - 2031 của các địa phương này. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc nội dung này…

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa, Đoàn ĐBQH tỉnh góp ý về mục tiêu hiện đại hóa và thực tế hạ tầng của đường sắt trong dự thảo luật. Theo đại biểu dự thảo nhấn mạnh hiện đại hóa đường sắt và áp dụng khổ đường tiêu chuẩn 1.435mm cho đường sắt quốc gia và địa phương đầu tư xây dựng mới (Điều 8, khoản 2), nhưng không đề cập rõ lộ trình chuyển đổi từ khổ đường hẹp 1.000mm hiện tại sang khổ tiêu chuẩn. Điều này có thể gây khó khăn trong đồng bộ hóa hạ tầng và lãng phí nguồn lực khi hai hệ thống khổ đường tồn tại song song. Đại biểu đề nghị bổ sung vào Điều 20 (Quy hoạch đường sắt) một khoản quy định cụ thể về lộ trình chuyển đổi khổ đường; bổ sung vào Điều 84 (Quy định chuyển tiếp) một khoản về kế hoạch sử dụng hoặc tái cấu trúc các tuyến đường sắt khổ 1.000mm hiện hữu.

Đại biểu đề nghị bổ sung quy định vào Điều 65 về doanh nghiệp kinh doanh vận tải đường sắt quốc gia được phép điều chỉnh giá vé hành khách trong khung giá tối đa do Bộ Xây dựng quy định, dựa trên nhu cầu thị trường, mùa vụ và chi phí vận hành. Đại biểu đề nghị bổ sung vào Điều 15, khoản 4 về nguồn vốn đầu tư cho kết nối đường sắt; sửa đổi Điều 16 (Ga đường sắt), bổ sung yêu cầu về kết nối giao thông công cộng tại các ga hành khách. Đại biểu cũng góp ý về quản lý an toàn và trách nhiệm pháp lý; nhu cầu quốc tế hóa và năng lực nội địa; tổ chức thực hiện; quy định chuyển tiếp và lộ trình thực hiện trong dự thảo luật…

Đại biểu Lưu Bá Mạc, Đoàn ĐBQH tỉnh góp ý về hành lang an toàn đường sắt. Theo đại biểu, tại khoản 10 Điều 3 dự thảo luật quy định: “Hành lang an toàn giao thông đường sắt là dải đất dọc hai bên đường sắt, tính từ mép ngoài phần đất thuộc phạm vi bảo vệ đường sắt”. Tại Điều 45 về bảo vệ kết cấu hạ tầng đường sắt, dự thảo luật cũng có quy định liên quan đến việc xây dựng công trình trong phạm vi bảo vệ công trình và hành lang an toàn giao thông đường sắt. Trong khi đó, Luật Di sản văn hóa hiện hành quy định rõ về khoanh vùng bảo vệ di tích, bao gồm khu vực bảo vệ I và khu vực bảo vệ II đối với các di tích được xếp hạng.

Trên thực tế, tồn tại một số di tích lịch sử - văn hóa đã được xếp hạng ở cấp tỉnh hoặc cấp quốc gia có phần diện tích chồng lấn với hành lang an toàn giao thông đường sắt, do yếu tố lịch sử để lại. Điều này gây ra nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình khoanh vùng bảo vệ di tích, cũng như khi triển khai các dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi, tôn tạo và phát huy giá trị di tích. Do đó đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc theo hướng bổ sung quy định cho phép các công trình tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích đã được xếp hạng ở phạm vi quốc gia được phép xây dựng trong phạm vi bảo vệ công trình và hành lang an toàn giao thông đường sắt, tại điểm a khoản 5 Điều 45 của dự thảo luật. Đồng thời cho phép thực hiện khoanh vùng bảo vệ khu vực I và II đối với các di tích được xếp hạng ở phạm vi quốc gia và di tích nằm trong danh mục kiểm kê để phục vụ công tác xếp hạng ở các cấp... 

Theo đại biểu Chu Thị Hồng Thái, Đoàn ĐBQH tỉnh việc yêu cầu các địa phương có nguồn thu thấp phải “huy động tối đa nguồn lực” để tham gia bồi thường, hỗ trợ tái định cư, đầu tư xây dựng một số hạng mục thuộc kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia trong phạm vi địa phương có dự án đường sắt đi qua là chưa phù hợp với nguyên tắc phân định nhiệm vụ chi giữa các nguồn ngân sách. Dễ dẫn đến lấn át vai trò của Ngân sách Trung ương và gia tăng gánh nặng tài chính cho địa phương.

Đại biểu đề nghị dự thảo luật nên quy định cơ quan Trung ương chủ trì đầu tư toàn bộ các hạng mục thuộc kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, bao gồm cả chi phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư và hạ tầng kỹ thuật đi kèm. Trường hợp huy động nguồn lực của địa phương cần có cơ chế chia sẻ, phân bổ lợi ích và nguồn lực từ Trung ương cho địa phương…