Cuộc đua giành "miếng bánh" dầu mỏ ở Li-bi

Với trữ lượng dầu mỏ lớn nhất châu Phi, Li-bi thời “hậu Ca-đa-phi” đang hình thành chính sách năng lượng mới. Sau khi NTC tuyên bố những hợp đồng dầu khí sẽ được thực hiện trên cơ sở mức độ giúp đỡ của các nước trong cuộc chiến, cuộc đua mới nhằm giành các hợp đồng dầu mỏ béo bở ở Li-bi càng trở nên quyết liệt. Các tập đoàn dầu khí quốc tế như Eni của I-ta-li-a, BP (Anh), Total (Pháp), Exxon Mobil (Mỹ), Qatar Oil của Ca-ta… đã nhanh chóng đưa chuyên gia tới đất nước Bắc Phi giàu dầu mỏ để “nhắc nhở” NTC về những “cống hiến” của các nước này trong cuộc chiến lật đổ chế độ của Tổng thống Ca-đa-phi. Các tập đoàn khác gồm OMV (Áo) và Marathon (Mỹ) cũng không muốn bỏ lỡ cơ hội. Các tập đoàn dầu khí phương Tây đều muốn có “miếng bánh” lớn hơn trong các dự án khai thác dầu tại Li-bi. NTC đã bắt đầu đàm phán với đại diện các công ty này. Eni dự báo sẽ có sản lượng khoảng 750 nghìn thùng/ngày vào đầu năm tới. Tuy nhiên, trước lo ngại Total sẽ nhận được ưu đãi hơn từ chính quyền mới của Li-bi bởi vai trò hàng đầu và sự tham gia “nhiệt tình” của Chính phủ Pháp trong chiến dịch quân sự của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), Eni đã tiến hành vận động hành lang nhằm duy trì vai trò và ưu thế lớn hơn ở Li-bi. Trong khi đó, người phát ngôn của Công ty dầu mỏ Repsol (Tây Ban Nha) cũng cho biết, tài sản của họ vẫn còn nguyên vẹn và nhân viên của họ sẵn sàng trở lại Li-bi. Công ty Marathon có trụ sở tại Hau-xtơn (Mỹ) cũng ra tuyên bố cho biết đã thảo luận với NTC về các điều kiện cho giếng dầu Oa-ha mà công ty này liên doanh với Công ty Dầu mỏ quốc gia (NOC) của Li-bi và việc phục hồi sản lượng khi tình hình ổn định.

Việc phục hồi ngành công nghiệp dầu mỏ là một trong những ưu tiên hàng đầu của chính quyền mới ở Tơ-ri-pô-li bởi dầu mỏ cung cấp 95% lợi nhuận từ xuất khẩu của nước này. Tuy nhiên, các nhà phân tích dự báo, phải mất vài năm Li-bi mới có thể khôi phục sản lượng dầu mỏ như thời điểm trước khi xảy ra cuộc chiến là 1,6 triệu thùng/ngày. Sau khi cơ sở hạ tầng dầu khí bị phá hủy bởi chiến tranh, Li-bi cần các công ty nước ngoài tới xây dựng lại giàn khoan, các nhà máy lọc dầu, các đường ống dẫn dầu để đưa “vàng đen” trở lại với thế giới. Người đứng đầu Ban Chấp hành NTC M.Giép-rin cho biết, nước này đã khôi phục lại việc sản xuất dầu mỏ và khí đốt ở khu vực miền tây. Tuy nhiên, ngay chính trong nội bộ nước này, hiện có một cuộc tranh giành quyền lực về năng lượng đang nổi lên khi chính quyền tại các thành phố Tơ-ri-pô-li và Ben-ga-di đều muốn sở hữu Công ty Dầu mỏ quốc gia (NOC). Xét về lịch sử, trụ sở NOC được đặt ở Tơ-ri-pô-li từ những năm 1970, vài năm sau khi Tổng thống Ca-đa-phi lên nắm quyền. Tuy nhiên, trước đó, công ty này đã được thành lập ở Ben-ga-di năm 1968, thời gian thành phố miền đông này là trung tâm của ngành công nghiệp dầu mỏ non trẻ lúc bấy giờ. Hiện nay, các chính trị gia và các doanh nhân ở Ben-ga-di đang thúc đẩy nhằm đưa trụ sở công ty này trở lại đây với lý do các giếng dầu lớn đều ở gần Ben-ga-di. Theo M.En Hu-ni, người giám sát chính sách năng lượng có ảnh hưởng trong NTC, một ý kiến đang được cân nhắc là chia NOC thành ba công ty và điều đó có nghĩa là mỗi công ty sẽ nằm ở các thành phố khác nhau. Hiện NOC kiểm soát toàn bộ việc điều hành lĩnh vực dầu mỏ ở Li-bi và là đối tác lớn nhất trong các liên doanh với các công ty nước ngoài gồm Eni, Repsol YPF, Total và Conoco Phillips, Marathon …