Chiến thắng 7-1: Trang sử vàng của tình hữu nghị Việt Nam - Campuchia

Cách đây đúng 46 năm, vào ngày 7-1-1979, quân và dân Campuchia với sự giúp đỡ của Quân tình nguyện Việt Nam đã giải phóng Phnom Penh, đánh đổ chế độ diệt chủng bạo tàn do Pol Pot cầm đầu. Chiến thắng đó đã là một phần lịch sử như mốc son chói lọi của tinh thần đoàn kết quốc tế trong sáng, thủy chung giữa hai dân tộc Việt Nam - Campuchia, đồng thời mở ra một trang mới trong quan hệ láng giềng hữu nghị giữa hai nước.

Thảm kịch diệt chủng đã qua đi, nhưng những “vết sẹo” lớn để lại vẫn nhức nhối và ám ảnh mỗi khi nhắc đến một trong những sự kiện bi thảm nhất lịch sử loài người trong thế kỷ 20…

Bên bờ vực diệt chủng!

Ngày 17-4-1975, thủ đô Phnom Penh - thành trì cuối cùng của chính quyền Lon Nol (Cộng hòa Khmer) thất thủ, chấm dứt cuộc nội chiến dai dẳng trong suốt 5 năm qua. Người dân Campuchia vui mừng khôn xiết đổ ra đường chào đón những đoàn quân giải phóng tiến vào tiếp quản Phnom Penh, bởi họ hiểu rằng chiến tranh đã kết thúc, hòa bình được lập lại. Người dân Campuchia đã vội vàng mơ về một cuộc sống thanh bình, hạnh phúc mà họ hằng chờ đợi. Nhưng trớ trêu thay, ngày mà họ kỳ vọng nhất vào một tương lai tươi sáng ấy lại chính là ngày khởi đầu của một giai đoạn đen tối nhất trong lịch sử Campuchia.

Chỉ vài giờ sau khi tiến vào Phnom Penh, lực lượng của Pol Pot đã ra lệnh ép buộc tất cả người dân phải rời khỏi Phnom Penh, bất cứ ai không nghe theo mệnh lệnh đều bị sát hại không từ người già, trẻ nhỏ, người tàn tật, nhà sư, trí thức… Từng đoàn người dắt díu, bồng bế nhau bị xua đuổi về các vùng quê, chen lấn nhau như nước vỡ bờ tạo nên một cảnh tượng vô cùng hỗn loạn.

Ngay sau khi giành được chính quyền, chính quyền do Pol Pot cầm đầu đã tiến hành xây dựng một xã hội chưa từng có trong lịch sử, khi tách biệt đất nước với thế giới bên ngoài. Chúng thực hiện chính sách phản động trên toàn quốc, áp đặt những chính sách độc tài hết sức dã man, thủ tiêu mọi quyền tự do dân chủ của nhân dân và biến họ thành nô lệ thực thi mọi mệnh lệnh của “Angkar”. Với luận điệu và khẩu hiệu “xóa bỏ giai cấp” chính quyền Campuchia Dân chủ đã xóa bỏ thành thị, lùa người dân từ thành thị về nông thôn, ép buộc họ phải làm nông dân, cưỡng bức lao động khổ sai, xóa bỏ trường học, giết hại trí thức, hủy bỏ hệ thống giáo dục, thủ tiêu văn hóa, phong tục tập quán tốt đẹp của nhân dân Campuchia, xóa bỏ một cách thô bạo tự do tín ngưỡng... Chỉ trong 3 năm 8 tháng 20 ngày (17-4-1975 / 7-1-1979), chúng đã sát hại hàng triệu người dân Campuchia vô tội.

Chúng cũng đồng thời thực thi chính sách về đối ngoại vô cùng nguy hiểm. Được bên ngoài kích động, xúi bẩy và hậu thuẫn, tập đoàn Pol Pot - Ieng Sary ra sức xuyên tạc mối quan hệ Việt Nam - Campuchia, kích động tư tưởng thù hằn dân tộc, chống Việt Nam. Những hoạt động quân sự xâm phạm biên giới của chúng là hành động cực kỳ nguy hiểm, xâm phạm thô bạo đến độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam. Sau những sự kiện nghiêm trọng trên, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn bày tỏ mong muốn hai nước đàm phán trên tinh thần tôn trọng nền độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau, tiếp tục phát triển tình đoàn kết, hữu nghị giữa nhân dân hai nước.

Đáp lại đề nghị đầy thiện chí của Việt Nam, phía Campuchia dân chủ không những không chịu gặp gỡ, trao đổi với phía Việt Nam mà còn tăng cường xâm lấn quân sự dọc biên giới hai nước, mở nhiều cuộc tiến công lớn sang lãnh thổ Việt Nam trên toàn tuyến biên giới Việt Nam - Campuchia, suốt từ các tỉnh Kiên Giang, An Giang lên tới Tây Nguyên, gây nhiều tội ác với nhân dân Việt Nam.

Trước tình hình đó, Việt Nam buộc phải thực hiện quyền tự vệ chính đáng, phối hợp với lực lượng cách mạng Campuchia xóa bỏ chế độ diệt chủng Pol Pot, giải phóng nhân dân Campuchia khỏi họa diệt chủng, giúp nhân dân Campuchia hồi sinh.

Theo đó, từ ngày 23-12-1978, các binh đoàn chủ lực Việt Nam tiến hành chiến dịch tổng phản công trên toàn tuyến biên giới, tiêu diệt hàng chục nghìn tên địch, đẩy chúng vào thế bị động, lúng túng và tan rã từng mảng lớn. Ngày 7-1-1979, thủ đô Phnom Penh hoàn toàn được giải phóng. Phần lớn lực lượng Pol Pot - Ieng Sary bị tiêu diệt và tan rã, số còn lại lẩn trốn vào rừng trên tuyến biên giới phía Tây Campuchia.

Lịch sử không bao giờ bị lãng quên và không ai bị quên lãng

Chiến thắng đập tan chế độ diệt chủng Pol Pot - Ieng Sary mùa Xuân năm 1979 là chiến công chung của hai dân tộc Việt Nam - Campuchia, kết quả của sự phối hợp chiến đấu giữa Quân đội Việt Nam với các lực lượng yêu nước, cách mạng chân chính Campuchia và sự ủng hộ to lớn của nhân dân Campuchia. Với Việt Nam, thắng lợi trong cuộc đấu tranh bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc một lần nữa khẳng định, nhân dân Việt Nam với ý chí độc lập, tự chủ và tinh thần đại đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế trong sáng, sẵn sàng đập tan bất kỳ âm mưu và hành động chống phá nào của các thế lực phản động, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; đồng thời thể hiện tinh thần quốc tế cao cả, mối quan hệ truyền thống gắn bó thủy chung, lâu đời, sự giúp đỡ trong sáng, chí nghĩa, chí tình của Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân Việt Nam đối với nhân dân Campuchia.

Trong chuyến thăm cấp nhà nước đến Campuchia (2017), cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhấn mạnh: “Lịch sử không bao giờ bị lãng quên và không ai bị quên lãng. Vinh quang đời đời thuộc về những người con ưu tú đã ngã xuống vì Tổ quốc của hai dân tộc”. Và trong thông điệp gửi tới nhân dân Campuchia nhân dịp kỷ niệm ngày chiến thắng 7-1 hằng năm, Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia Samdech Techo Hun Sen cũng luôn nhắc đến công lao to lớn, sự hy sinh anh dũng của những chiến sĩ Quân tình nguyện Việt Nam và chiến sĩ cách mạng Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia đã hy sinh xương máu vì nền độc lập của đất nước Campuchia. Đây vĩnh viễn là một phần lịch sử hào hùng, tráng lệ của tình đoàn kết quốc tế trong sáng, thủy chung Việt Nam - Campuchia.

Ở Campuchia, Chiến thắng 7-1 thật sự đã khắc sâu trong trái tim của người dân yêu chuộng hòa bình nơi đây, họ coi ngày 7-1-1979 là ngày họ được tái sinh và không có Chiến thắng 7-1 không có Campuchia ngày hôm nay. Đây là một chân lý lịch sử mà không ai có thể thay đổi, hoặc xóa bỏ. Chiến thắng 7-1-1979 chắc chắn là “Bài học lịch sử đắt giá nhất” được đúc rút cho các thế hệ hôm nay, mai sau ghi nhớ, kế thừa truyền thống đoàn kết, anh hùng, tinh thần quốc tế trong sáng tương trợ lẫn nhau của quân và dân Việt Nam, Campuchia trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Trong bài viết mới đây của học giả Uch Leang đến từ Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia (RAC) đã dẫn lời ông Sok Eysan, người phát ngôn Đảng Nhân dân Campuchia khẳng định rằng: “Dưới chế độ diệt chủng Pol Pot, nhân dân Campuchia đã rơi vào cảnh khốn cùng chưa từng có trên thế giới. Trong thời điểm bi thảm đó, quân tình nguyện Việt Nam và lực lượng Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia đã nhanh chóng và kịp thời mở các cuộc tấn công để giải phóng nhân dân Campuchia khỏi chế độ diệt chủng”.

Sự thật luôn hiển nhiên là vậy, dù vẫn còn đâu đó những luận điệu cực đoan, thù địch của những kẻ cơ hội, đang cố tình xuyên tạc lịch sử, kích động, gây chia rẽ mối quan hệ láng giềng hữu nghị, đoàn kết và hợp tác giữa hai dân tộc Việt Nam và Campuchia.

Thậm chí, những hy sinh to lớn, tinh thần quốc tế cao cả và trong sáng của Việt Nam khi giúp nhân dân Campuchia hồi sinh, thoát khỏi nạn diệt chủng Khmer Đỏ còn bị bóp méo, xuyên tạc và còn bị không ít dư luận từ cộng đồng quốc tế hiểu sai suốt thời gian dài.

Ngày 16-11-2018, khi Toà án đặc biệt xét xử tội ác Khmer Đỏ ra phán quyết về tội ác diệt chủng chống lại nhân loại của Khmer Đỏ, trả lại công bằng cho các nạn nhân Việt Nam và Campuchia, lúc này sự chính nghĩa, tinh thần quốc tế cao cả, trong sáng của Việt Nam khi sang giúp nhân dân Campuchia thoát nạn diệt chủng mới được sự thừa nhận rộng rãi của cộng đồng quốc tế.

Khi Tòa án xét xử Khmer Đỏ ra phán quyết này, nhiều dư luận trong và ngoài nước cho rằng “thế giới đang nợ Việt Nam một lời xin lỗi”. Nhưng nói như quan điểm của cố Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam thì có lẽ chúng ta không cần một lời xin lỗi, mà cần cộng đồng quốc tế nhận thức đúng đắn về lịch sử…

Vận mệnh hai dân tộc là không thể tách rời

Đã 46 năm kể từ sau Chiến thắng ngày 7-1-1979, hai nước Việt Nam và Campuchia luôn luôn trân trọng và gìn giữ mối quan hệ láng giềng tốt đẹp này. Lãnh đạo hai nước luôn khẳng định vận mệnh của hai dân tộc là không thể tách rời nhau và Việt Nam mãi mãi là người bạn láng giềng thủy chung, trước sau như một, mong muốn mối quan hệ đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Campuchia mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững.

Trong thời gian qua, quan hệ hữu nghị Việt Nam - Campuchia không ngừng được củng cố và phát triển trên nhiều lĩnh vực, từ chính trị, quân sự, kinh tế đến văn hóa, giáo dục... Hai nước cam kết tăng cường hợp tác thương mại, đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng, nâng cao đời sống nhân dân và thúc đẩy phát triển bền vững. Thông qua tăng trưởng thương mại, đầu tư, dịch vụ, các doanh nghiệp Việt Nam không ngừng đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội, tạo việc làm cho người dân Campuchia.

Tại cuộc hội kiến giữa Tổng Bí thư Tô Lâm và Quốc vương Campuchia Preah Bat Samdech Preah Boromneath Norodom Sihamoni nhân chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam, hai bên đều khẳng định mong muốn, quyết tâm cao và dành ưu tiên hàng đầu cho việc xây dựng, phát triển mối quan hệ giữa hai nước không ngừng phát triển tốt đẹp.

Năm 2024 vừa qua là một minh chứng rõ nét nhất cho điều này, khi hai bên duy trì một loạt các hoạt động tiếp xúc cấp cao quan trọng như: Chủ tịch nước Tô Lâm (nay là Tổng Bí thư) thăm cấp Nhà nước tới Campuchia (tháng 7-2024); Cuộc ăn sáng - làm việc giữa ba Thủ tướng Việt Nam - Lào - Campuchia (tháng 10-2024); Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thăm chính thức Campuchia (tháng 11-2024); Quốc vương Campuchia Preah Bat Samdech Preah Boromneat Norodom Sihamoni thăm cấp nhà nước tới Việt Nam (tháng 11-2024) ... Có thể nói, các cuộc gặp gỡ, trao đổi trực tiếp của lãnh đạo cấp cao hai nước luôn đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc dẫn dắt và định hướng cho quan hệ giữa hai nước.

Dù bối cảnh tình hình thế giới và khu vực trong thời gian tới vẫn còn nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, hai nước Việt Nam và Campuchia vẫn sẽ cùng nhau cảnh giác, đấu tranh với chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi bị kích động, những hoạt động vu khống, gây chia rẽ. Chúng ta tin tưởng quan hệ đoàn kết, hữu nghị truyền thống gắn bó keo sơn giữa hai dân tộc Việt Nam - Campuchia đã được nhiều thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước dày công vun đắp tiếp tục được duy trì, củng cố và phát triển tốt đẹp, ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả.