Chiến dịch Mạng nhện của Ukraine không hiệu quả như tuyên bố ban đầu?

Sau cuộc tấn công táo bạo của Ukraine nhằm vào nhiều căn cứ không quân Nga — giới phân tích bắt đầu làm rõ vai trò các UAV và thành công của Ukraine.

Cuộc tấn công táo bạo của Ukraine nhằm vào nhiều căn cứ không quân trọng yếu nằm sâu trong nội địa Nga được một số nhà quan sát ví như trận “Trân Châu Cảng” của Nga, khiến giới phân tích quan tâm "mổ xẻ" các máy bay không người lái (UAV) mà Ukraine sử dụng trong chiến dịch bất ngờ này.

Thiệt hại không nghiêm trọng như tuyên bố ban đầu

Mặc dù Ukraine tuyên bố phá hủy hoặc làm hư hại 40 máy bay quân sự, trong đó có các máy bay ném bom chiến lược của Nga, một quan chức Mỹ nói với Fox News rằng con số thực tế có thể chỉ vào khoảng 12 chiếc. Một quan chức Ukraine cũng nói con số rơi vào khoảng "ít nhất 13 máy bay".

Hơn nữa, Nga vẫn còn nhiều máy bay khác đang được niêm cất, có thể được phục hồi để thay thế. Trong mọi trường hợp, máy bay ném bom tầm xa không còn là công cụ chủ lực trong các đòn tấn công chiến lược của Nga, nên ảnh hưởng tổng thể tới năng lực chiến tranh là không lớn.

Tuy nhiên, cuộc tấn công của Ukraine vẫn được đánh giá là chưa từng có tiền lệ về phạm vi, độ sâu và tính liều lĩnh — đến mức nó có thể khiến Nga phải tính đến biện pháp răn đe hạt nhân mạnh mẽ hơn không chỉ với Ukraine mà cả các nước NATO bị nghi có liên quan.

Chiến dịch Mạng nhện dùng những UAV nào?

Cuộc tấn công tận dụng những lỗ hổng an ninh sâu trong lòng nước Nga, nơi quân đội nước này tin rằng Ukraine không thể với tới. Ukraine đã sử dụng các UAV tấn công góc nhìn thứ nhất (FPV) – loại máy bay điều khiển trực tiếp qua hình ảnh truyền về kính thực tế ảo, cho phép tấn công chính xác trong thời gian thực.

Loại UAV được cho là tham gia chính trong chiến dịch là “Osa”, do công ty First Contact của Ukraine phát triển. Tuy nhiên, thông tin này vẫn chưa được xác nhận.

UAV Osa có thể mang đầu đạn nổ nặng khoảng 1kg, đủ sức gây thiệt hại đáng kể cho máy bay, xe bọc thép và cơ sở hạ tầng. Với thời gian bay khoảng 15 phút và tốc độ tối đa gần 150 km/h, Osa phù hợp với nhiệm vụ tấn công các mục tiêu chiến lược như máy bay ném bom Tu-95 và Tu-22 của Nga.

Ngoài Osa, các mẫu khác như “Queen Hornet” hoặc “Nomad” — một mẫu FPV cỡ lớn với tải trọng cao hơn — cũng có thể đã được sử dụng.

Hiểu rõ hơn về các UAV FPV của Ukraine

Những UAV được Ukraine triển khai trong chiến dịch có giá thành chỉ từ 500–700 USD, cực kỳ "kinh tế" cho các hoạt động tấn công quy mô lớn. Chúng được lén vận chuyển lén vào nội địa Nga trong xe tải, và sử dụng camera truyền hình ảnh trực tiếp, điều khiển từ xa qua kính FPV.

Để tăng tính sát thương, các UAV FPV này thường được gắn lựu đạn phân mảnh hoặc đầu nổ hình RPG-7, có thể gây tổn thất nặng cho xe thiết giáp, máy bay và cơ sở quân sự.

Trong chiến dịch vừa qua, các UAV FPV của Ukraine được cho là đã gây thiệt hại lên tới 7 tỷ USD, đánh hỏng khoảng 1/3 số máy bay mang tên lửa hành trình của Nga. Tuy nhiên, phía Nga cho rằng con số này đã bị thổi phồng.

Đáng chú ý, một số UAV của Ukraine được thiết kế để chống lại chiến tranh điện tử của Nga bằng cách nhảy tần số hoặc sử dụng cáp quang điều khiển, khiến việc gây nhiễu tín hiệu trở nên vô hiệu. Tuy nhiên, loại sử dụng cáp quang chiếm chưa đến 5% số UAV, và thường yêu cầu điều khiển trực tiếp từ bên trong lãnh thổ địch, nên rất rủi ro.

Năng lực sản xuất UAV của Ukraine đang bùng nổ

Hiện Ukraine sản xuất khoảng 200.000 UAV FPV mỗi tháng, với mục tiêu đạt 4,5 triệu chiếc vào cuối năm nay. Những công ty như TAF Drones hay nhóm huy động cộng đồng Wild Hornets đang đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng kho vũ khí UAV ngày càng lớn mạnh của Kyiv.

Nhờ quy mô đó, Ukraine đã có thể phối hợp triển khai tới 117 UAV trong cuộc tấn công vừa qua – một chiến dịch mang tính biểu tượng và đánh dấu bước ngoặt lớn trong chiến tranh hiện đại.