Cần nỗ lực giảm thời gian kê khai thuế

Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước. Thời gian qua, ngành Thuế đã đẩy mạnh thực hiện cải cách thủ tục hành chính thuế, thu được những kết quả bước đầu quan trọng. Tuy nhiên, làm thế nào để tiếp tục giảm thời gian kê khai thuế đang là vấn đề cấp thiết hiện nay.

Một số kết quả bước đầu

Thời gian qua, công tác cải cách thủ tục hành chính thuế không ngừng được đẩy mạnh theo hướng đơn giản hoá thủ tục, hiện đại hoá công tác quản lý thuế như kê khai thuế điện tử, giao dịch với cơ quan quản lý thuế thông qua phương tiện điện tử nhằm tạo thuận lợi hơn cho người nộp thuế. Trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, công tác cải cách thủ tục hành chính thuế cũng hướng đến giải quyết những thách thức trong công tác quản lý thuế như tránh thuế, chuyển giá… nhằm đảm bảo lợi ích quốc gia về quyền thu thuế. Theo bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, việc sửa đổi, bổ sung trong hoạt động quản lý thuế đã đạt nhiều kết quả tích cực, như giảm tần suất kê khai thuế giá trị gia tăng, thu nhập cá nhân từ tháng sang quý; rút ngắn thời gian hoàn thuế giá trị gia tăng, từ 15 ngày xuống còn 6 ngày đối với trường hợp hoàn thuế trước, kiểm tra sau và từ 60 ngày xuống 40 ngày đối với trường hợp kiểm tra trước, hoàn thuế sau…

Phấn đấu đến năm 2015, số giờ thực hiện thủ tục hành chính thuế bằng với mức trung bình của nhóm nước ASEAN-6 (171 giờ/năm) (Nguồn: thanhtra.com.vn)

Thuế thu nhập cá nhân cũng có nhiều cải thiện do điều chỉnh nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế, người phụ thuộc, quy định các trường hợp không phải khai quyết toán thuế năm, làm giảm thiểu thủ tục hành chính. Thuế giá trị gia tăng cũng đã bỏ khống chế thời gian khai bổ sung thuế giá trị gia tăng đầu vào là 6 tháng, mà cho phép doanh nghiệp được khai bổ sung bất cứ thời điểm nào, miễn là trước khi cơ quan thuế kiểm tra, thanh tra tại trụ sở. Mặt khác, quy định kê khai điều chỉnh thuế giá trị gia tăng đầu vào của các hoá đơn thanh toán trả chậm vào một lần/năm vào tờ khai tháng 12, thay vì phải điều chỉnh nhiều lần và tính tiền chậm nộp nếu không điều chỉnh kịp thời như trước đây.

Hạ tầng truyền thông, cơ sở dữ liệu phục vụ cho khai thuế điện tử, quản lý thuế theo cơ chế rủi ro cũng được ngành thuế triển khai nhanh. Tổng cục Thuế cũng ban hành Tuyên ngôn ngành Thuế Việt Nam, trong đó xác định những giá trị mà ngành Thuế luôn coi trọng, tạo dựng, đó là “minh bạch – chuyên nghiệp – liêm chính – đổi mới”. Hoạt động này của ngành Thuế được triển khai nhằm bảo đảm việc công khai đầy đủ, rõ ràng tất cả các thủ tục hành chính thuế từ Trung ương đến địa phương; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người nộp thuế,…

Nhìn chung, ngành thuế đã và đang thể hiện quyết tâm cải cách quy trình, hồ sơ và thủ tục nộp thuế ở mọi phương diện, hướng đến phục vụ tốt hơn cho người nộp thuế. Theo đó, thời gian kê khai thuế những năm gần đây đã có xu hướng ngày càng giảm. Bộ Tài chính dẫn đánh giá của Ngân hàng Thế giới, năm 2008, thời gian kê khai thuế của Việt Nam là 1.050 giờ, năm 2010 là 941 giờ và năm 2012 giảm xuống còn 872 giờ. Nhìn chung, việc giảm thời gian kê khai thuế tuy có tiến bộ, nhưng nếu so với các nước trong khu vực thì thời gian kê khai nộp thuế của Việt Nam vẫn còn quá cao.

Cần quyết liệt hơn

Lý giải về thời gian nộp thuế của Việt Nam là 872 giờ/năm, theo phân tích của Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID), do yêu cầu quá chi tiết trong hồ sơ khai hàng tháng và cả năm, nên việc nộp thuế giá trị gia tăng mất 320 giờ. Cũng do bắt buộc từ yêu cầu phải tuân thủ nhiều loại thuế đánh trên thu nhập trước thuế cũng như nghĩa vụ của người sử dụng lao động phải làm thủ tục hoàn thuế thu nhập cá nhân, cho nên Việt Nam tốn mất 335 giờ cho các loại thuế và đóng góp an sinh xã hội của người lao động (cao nhất trong khu vực). Thời gian nộp thuế thu nhập doanh nghiệp cũng cần tới 217 giờ. Việc thời gian nộp thuế quá cao đã gây tác động không nhỏ cho nền kinh tế. Theo một tính toán của USAID, với thời gian nộp thuế như trên, thì với khoảng 450.000 doanh nghiệp, chi phí tiêu tốn cho thời gian nộp thuế hết khoảng 9.800 tỷ đồng. Nếu giảm được thời gian làm các thủ tục nộp thuế xuống còn 171 giờ vào năm 2015, thì xã hội sẽ có thể tiết kiệm được khoảng 6.600 tỷ đồng.

Thực tế cho thấy, hệ thống chính sách thuế và quản lý thuế khá đa dạng và chi tiết, nên rất có thể sẽ xảy ra tình huống khi tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều doanh nghiệp có nghĩa vụ nộp thuế thì có thể lại tạo cơ hội cho một số doanh nghiệp làm ăn không chính đáng, luồn lách, trốn thuế, chuyển giá,… Do vậy, việc cải cách thủ tục hành chính thuế, giảm thời gian nộp thuế là điều không dễ, đòi hỏi cần có sự phối hợp đồng bộ, khảo sát và nghiên cứu kỹ lưỡng. Từ ngày 19/8/2014 đến 22/8/2014, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương phối hợp với Dự án “Quản trị Nhà nước nhằm tăng trưởng toàn diện” tổ chức đoàn khảo sát thực tế các doanh nghiệp tại 3 tỉnh, thành phố: TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương và Đồng Nai về thực hiện thủ tục hải quan, thủ tục xuất nhập khẩu, nộp thuế, bảo hiểm xã hội để nắm bắt những khó khăn vướng mắc của doanh nghiệp. Qua đó, trên cơ sở kết quả khảo sát, đơn vị tổ chức sẽ kiến nghị cơ quan có thẩm quyền các giải pháp đề cắt giảm chi phí, thời gian và rủi ro cho doanh nghiệp theo yêu cầu được đặt ra nhằm đẩy mạnh cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Theo Tổng cục Thuế, để tạo thuận lợi cho việc kê khai thuế, thời gian tới, ngành Thuế sẽ tiếp tục đơn giản hóa thủ tục và giảm thời gian đăng ký thuế theo hướng người nộp thuế chỉ nộp 1 bộ hồ sơ duy nhất tại bộ phận “một cửa liên thông” và được giải quyết trong thời gian tối đa là 3 ngày… Đồng thời, rà soát để cắt bỏ, đơn giản hoá những thủ tục gây phiền hà, phức tạp, không cần thiết đối với người nộp thuế, công khai các quy trình quản lý thuế, tạo một bước cải cách mạnh mẽ trong quản lý thuế khoán theo hướng đơn giản, công khai, minh bạch và chống thất thu thuế.

Về dài hạn, cần ra sức phát triển hệ thống đại lý thuế theo hướng đẩy mạnh việc xã hội hoá hoạt động hỗ trợ người nộp thuế, tạo tiền đề nhằm tăng dần số lượng đại lý thuế và nâng cao chất lượng dịch vụ do đại lý thuế cung cấp. Mở rộng, đa dạng hoá dịch vụ của đại lý thuế, xây dựng hệ thống đại lý thuế thực sự trở thành cầu nối giữa cơ quan thuế và người nộp thuế. Hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế tuân thủ pháp luật thuế, giảm chi phí về thời gian, nguồn lực cho cả cơ quan thuế và người nộp thuế nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý thuế. Đẩy mạnh tuyên truyền và khuyến khích người nộp thuế sử dụng dịch vụ đại lý thuế; tạo cơ chế để đại lý thuế tham gia giám sát hoạt động sản xuất, kinh doanh và sử dụng hoá đơn đối với đối tượng nộp thuế mới thành lập.

Không ngừng hiện đại hoá công nghệ thông tin ứng dụng trong ngành thuế, hải quan. Bảo đảm hạ tầng hệ thống đường truyền, giảm thiểu tối đa sự cố nghẽn mạng trong thời gian kê khai thuế. Đồng bộ hoá công tác thông quan trong ứng dụng công nghệ thông tin, khai thuế điện tử nhằm khắc phục nhanh nhất khả năng hàng hoá bị ách tắc…

Theo CPV