Các cơ quan tư pháp vào guồng tinh gọn

- Từ ngày 1/7 tới, các đơn vị hành chính trong cả nước sẽ vận hành theo tổ chức chính quyền 2 cấp. Trong dòng chảy cải cách đó, các cơ quan tư pháp gồm: Tòa án Nhân dân (TAND), Viện kiểm sát Nhân dân (VKSND), Thi hành án dân sự (THADS) đã và đang khẩn trương thực hiện các công việc chuẩn bị cho tổ chức bộ máy mới với tinh thần chủ động, đồng bộ, hướng đến mục tiêu chung “tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả”.

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, từ đầu năm 2025, tại nhiều tỉnh, thành, các cơ quan tư pháp đã xây dựng kế hoạch sắp xếp bộ máy theo hướng gắn liền với lộ trình sáp nhập, tinh gọn các đơn vị hành chính. 

Tại tỉnh Lạng Sơn, các cơ quan tư pháp với đặc thù vận hành theo hệ thống ngành dọc cũng đang đồng loạt triển khai các phương án tổ chức, sắp xếp lại theo hướng đồng bộ giữa các đơn vị TAND, VKSND, THADS. Trong đó, các ngành đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương, ngành dọc cấp trên và phối hợp với các cơ quan liên quan để xây dựng đề án cho việc sắp xếp tổ chức bộ máy. 

Dự kiến, mỗi ngành sẽ tinh gọn theo hướng cơ cấu tổ chức một cơ quan cấp tỉnh (đồng thời sáp nhập một số phòng chuyên môn) và 5 cơ quan khu vực trực thuộc (trên cơ sở sáp nhập các đơn vị thuộc cấp huyện) tại địa phương. Trong đó, hệ thống các cơ quan của ngành VKSND và ngành THADS sẽ được thành lập phù hợp với hệ thống tổ chức khu vực của ngành TAND trên địa bàn tỉnh.

Việc tổ chức mô hình thống nhất giữa các cơ quan về địa bàn hoạt động nhằm tạo thuận lợi trong phối hợp nghiệp vụ tố tụng. Hiện nay, đề án sắp xếp, tinh gọn bộ máy của các ngành đang trong quá trình hoàn thiện, chờ cấp có thẩm quyền phê duyệt. Nội dung dự thảo đề án cơ bản nhận được sự đồng thuận của cán bộ, công chức các ngành trên địa bàn tỉnh.

Để chuẩn bị cho việc kết thúc hoạt động của các cơ quan tư pháp trên địa bàn tỉnh để vận hành theo cơ cấu tổ chức, bộ máy mới, thời gian qua, các đơn vị thuộc 3 ngành đã tiến hành rà soát biên chế, đề xuất, lập danh sách nhân sự một cách phù hợp.

Đặc biệt 3 ngành đã và đang chủ động sắp xếp hồ sơ, tài liệu, vụ án, vụ việc và thực hiện tốt công tác kiểm kê cơ sở vật chất, trang thiết bị; quản lý tài chính, tài sản, kinh phí cũng đã và đang được thực hiện theo đúng quy định, đảm bảo chống thất thoát, lãng phí.

Ông Nguyễn Hữu Tài, Cục trưởng Cục THADS tỉnh cho biết: Từ ngày 16/6 đến ngày 20/6, hai tổ công tác của Cục THADS tỉnh tiến hành kiểm đếm, tiếp nhận hồ sơ, tài liệu, tài sản trực tiếp tại trụ sở các chi cục. Sau đó thống kê lại để xây dựng phương án bàn giao cho các đơn vị THADS khu vực trong thời gian tới khi có quyết định sắp xếp lại các cơ quan THADS trên địa bàn. Ngoài các phần việc đó, chúng tôi đặc biệt chú trọng rà soát, đánh giá tình hình thực tế liên quan đến trụ sở, con người, hồ sơ vụ việc... để lên phương án giải quyết những khó khăn, vướng mắc và đảm bảo các điều kiện làm việc cần thiết, không làm gián đoạn hoạt động thi hành án và các nhiệm vụ khác trong và sau khi hoàn thành việc sắp xếp tổ chức các cơ quan THADS trên địa bàn. 

Với đặc thù của các cơ quan tư pháp, quá trình chuẩn bị cho tổ chức bộ máy mới càng đòi hỏi sự cẩn trọng bởi liên quan đến án đang xét xử, hồ sơ vụ việc, thẩm quyền thụ lý giải quyết và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích của tổ chức, người dân. Do đó, từng cơ quan, từng cán bộ đều thể hiện rõ tinh thần khẩn trương, tập trung cao độ, gấp rút hoàn thành các phần việc để hạn chế đến mức thấp nhất việc tồn đọng. Với sự nỗ lực đó, nhiều cơ quan đã hoàn thành một số chỉ tiêu được giao của năm 2025.

Bà Hoàng Thị Thu Hường, Chánh án TAND huyện Văn Quan cho biết: Thời gian qua, đơn vị đã phân loại, thống kê các vụ việc đang giải quyết và lưu trữ các vụ việc đã giải quyết xong, đồng thời số hóa hồ sơ án để thuận tiện cho quá trình chuyển giao. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đẩy nhanh tiến độ xét xử đúng quy định, đảm bảo không làm gián đoạn công tác chuyên môn. Từ đầu năm 2025 đến nay, đơn vị đã giải quyết xong 133/167 vụ việc thụ lý (đạt 79,6%). Một số nhiệm vụ khác như tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm, viết tin, bài tuyên truyền... cũng đã hoàn thành đạt chỉ tiêu kế hoạch cả năm.

Bên cạnh những phần việc trên, các cơ quan tư pháp trong tỉnh cũng đảm bảo giữ ổn định tâm lý đội ngũ cán bộ, nhất là với những cán bộ có thể bị dôi dư, chuyển công tác hoặc thay đổi vị trí việc làm. Qua đó cán bộ, người lao động đều đồng tình, ủng hộ chủ trương tinh gọn bộ máy. 

Anh Hoàng Văn Quyền, Kiểm sát viên VKSND huyện Văn Lãng chia sẻ: Theo dự kiến, địa bàn do các VKSND khu vực phụ trách sau sáp nhập sẽ rộng hơn, khối lượng công việc cũng tăng lên, đặt ra không ít thách thức cho đội ngũ kiểm sát viên. Tuy nhiên, thay vì lo lắng, tôi lại rất yên tâm và tin tưởng vào chủ trương tinh gọn. Việc xây dựng bộ máy mới gắn với đẩy mạnh chuyển đổi số chắc chắn sẽ tạo ra những thay đổi tích cực trong phương thức vận hành và thực hiện nhiệm vụ. Dù công tác ở đâu, tôi xác định bản thân cần không ngừng học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đặc biệt là kỹ năng ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo để sẵn sàng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Mô hình tinh gọn đã và đang mở ra những kỳ vọng mới khi bộ máy ít tầng nấc hơn, cán bộ được bố trí phù hợp hơn, từ đó nâng cao chất lượng giải quyết án, thi hành án. Tuy nhiên, không thể phủ nhận vẫn còn những khó khăn phía trước như: hạ tầng giao thông ở một số xã, thôn đã xuống cấp; khoảng cách địa lý giữa các xã và trung tâm khu vực sáp nhập khá xa; cơ sở vật chất của nhiều trụ sở có sẵn của ngành tại các huyện được lựa chọn là trụ sở khu vực cơ bản chưa đáp ứng được yêu cầu...

Dù còn nhiều khó khăn phía trước nhưng với sự đồng lòng của đội ngũ cán bộ, công chức trong các cơ quan tư pháp của tỉnh, cùng sự đồng thuận từ cấp ủy, chính quyền địa phương và sự tin tưởng của Nhân dân, các cơ quan tư pháp đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ hướng tới bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, khẳng định vai trò là trụ cột bảo vệ công lý, giữ gìn kỷ cương và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của Nhân dân.