Cả Nga và Ukraine đều dùng chiến thuật 'Con ngựa thành Troy' trong xung đột

Chiến dịch tấn công các sân bay Nga của Ukraine hôm 1/6 gợi nhớ chiến dịch "Dòng chảy" của Moskva hồi tháng 3, cả hai đều sử dụng chiến thuật "con ngựa thành Troy".

Ngày 1/6, Ukraine thực hiện một chiến dịch không kích bằng máy bay không người lái (drone) được lên kế hoạch kỹ lưỡng, nhắm vào năm căn cứ không quân của Nga - bao gồm cả một căn cứ ở Siberia, cách tiền tuyến hơn 4.000 km.

Chiến dịch có mật danh “Mạng Nhện” (Operation Spider’s Web) sử dụng hơn 150 drone FPV (First Person View) được ngụy trang bên trong các cabin gỗ gắn trên xe tải và âm thầm đưa vào lãnh thổ Nga. Các drone này sau đó được điều khiển từ xa để thực hiện các cuộc tấn công chính xác.

“Con ngựa thành Troy” hiện đại

Giới phân tích gọi chiến dịch Mạng nhện là phiên bản hiện đại của chiến thuật “Con ngựa thành Troy”. Các máy bay không người lái được giấu kín trong những phương tiện trông hoàn toàn bình thường, thâm nhập sâu vào nội địa Nga.

Khi đến đúng vị trí, các thùng chứa được mở từ xa, thả ra hàng loạt drone tấn công các sân bay quân sự. Khác với những đợt tấn công drone trước đây của Ukraine thường diễn ra ban đêm và gần biên giới, lần này cuộc tấn công diễn ra ban ngày và cách xa hàng ngàn km bên trong lãnh thổ Nga.

Có khoảng từ 13-40 máy bay quân sự Nga bị phá hủy, theo các thống kê khác nhau, bao gồm cả máy bay cảnh báo sớm hiếm A-50 và máy bay ném bom chiến lược Tu-95. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ca ngợi đây là một “kết quả hoàn hảo” và tiết lộ rằng kế hoạch đã được chuẩn bị từ gần 18 tháng trước. Cơ quan an ninh Ukraine (SBU) sau đó công bố video cho thấy những chiếc máy bay Nga đang bốc cháy, xác nhận chiến dịch đã thành công.

Chiến dịch này đã thay đổi cách hiểu về chiến tranh bằng drone. Khác với không kích truyền thống, các drone FPV nhỏ gọn, linh hoạt và được điều khiển từ xa qua video trực tiếp - thậm chí sử dụng mạng di động nội địa của Nga để hoạt động. Theo chuyên gia quốc phòng Mỹ Thomas Shugart, chiến dịch có thể là lời cảnh báo cho các quốc gia khác như Mỹ hay Ấn Độ về lỗ hổng trong việc bảo vệ các tài sản quân sự chiến lược.

Chiến dịch Dòng chảy gây sốc của Nga, 800 lính chui ống dẫn dầu vào Kursk

Chiến dịch tấn công các căn cứ không quân Nga của Ukraine gợi nhớ đến chiến dịch "dòng chảy" của Moskva hồi tháng 3, với các yếu tố kín đáo và bất ngờ. Trong đó, đơn vị gồm 800 binh lính Nga đi bộ nhiều dặm qua một đường ống dẫn khí đốt rỗng để xâm nhập vào các vị trí của Ukraine.

Chỉ trong 24 giờ, quân đội Nga giành lại 12 khu định cư và chiếm lại hơn 100 km2 lãnh thổ, giúp cắt đứt các tuyến tiếp tế của Ukraine, khiến lực lượng Kiev gần như bị bao vây.

Công tác chuẩn bị cho chiến dịch mất khoảng 4 tháng. Bản thân nhiệm vụ bắt đầu vào đầu tháng 3 và kéo dài hơn một tuần. Các bình oxy được chuyển đến địa điểm diễn ra chiến dịch từ trước, quân đội tiến vào đường ống dẫn khí theo từng nhóm nhỏ và bắt đầu di chuyển về phía Sudza nhiều ngày sau.

Vào tháng 1/2024, các trinh sát quân sự, cùng với đơn vị cựu chiến binh Nga, cũng sử dụng một đường ống bị bỏ hoang để tiếp cận các vị trí trong khu vực kiên cố ngoại ô phía nam Avdeevka, thuộc Donetsk. Giữa tiếng pháo và súng cối, che khuất tiếng động khác, quân đội Nga dọn sạch lối đi dài 2 km và lắp đặt hệ thống thông gió. Hoạt động này giúp lực lượng Nga chiếm được pháo đài Avdeevka.

Vụ ngụy trang tấn công gây sốc khác

Chiến dịch “Mạng Nhện” cũng được so sánh với vụ tấn công cầu Crimea năm 2022 và đã khiến giới chuyên gia quân sự trên thế giới lo ngại, khi drone có thể tấn công sâu trong thời bình và từ ngay trong lãnh thổ đối phương, khái niệm phòng thủ biên giới truyền thống trở nên lỗi thời. Các thảo luận về chiến tranh phi đối xứng nổi lên, nơi sự linh hoạt và sáng tạo vượt trội hơn sức mạnh truyền thống.

Vào ngày 8/10/2022, một vụ nổ lớn làm sập hai nhịp cầu và hư hại một nhịp khác của cầu Kerch - tuyến đường huyết mạch nối Nga với bán đảo Crimea. Một đoàn tàu đi cạnh vụ nổ cũng bốc cháy, phá hủy một đoạn dài đường ray.

Đoạn video ghi lại vụ nổ - dường như xuất phát từ một xe tải đăng ký tại Nga - lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội. Trong một cuộc phỏng vấn, quan chức Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) cho biết SBU đã lên kế hoạch tấn công cầu Kerch - không chỉ vì vai trò quân sự của nó mà còn vì giá trị biểu tượng.

SBU đánh giá rằng chỉ có cách ngụy trang chất nổ trong một xe tải là khả thi, vì các biện pháp kiểm tra tại cầu quá nghiêm ngặt đối với hàng hóa khác. Họ đã thử nghiệm nhiều hình thức giấu chất nổ, cuối cùng chọn dùng lõi kim loại bên trong các cuộn màng nhựa polyethylene - một loại hàng hóa phổ biến trong thương mại. Lớp màng nhựa đủ dày để qua mặt máy soi chiếu.

Chất nổ được chọn là RDX, với sức công phá tương đương hơn 20 tấn TNT. Hành trình đưa xe tải đến cầu Kerch rất phức tạp và không có sự hỗ trợ của nước ngoài. SBU đã sử dụng nhiều đơn vị vận chuyển trung gian để che giấu nguồn gốc hàng hóa. Một công ty hậu cần ở St. Petersburg thậm chí vô tình ký hợp đồng vận chuyển 21 tấn "màng nhựa".

Ngay sau vụ nổ, Nga tuyên bố đây là hành động khủng bố do tình báo Ukraine thực hiện. Nga kết luận rằng lỗi nằm ở các nhân viên kiểm soát an ninh đã để lọt lô hàng 22,7 tấn chất nổ. 22 người bị bắt.