Bảo quản nông sản sau thu hoạch: Rất cần nhà khoa học đến với nhà nông

Thứ 4, 25/08/2010 | 09:04:00 [(GMT +7)] A A

LSO-Với nông dân miền núi, bảo quản nông sản sau thu hoạch luôn là câu chuyện thời sự. Năm nay lượng mưa lớn, nhiều sản phẩm nông nghiệp tiếng là được mùa nhưng bà con không được thu, mà có thu cũng hư hỏng quá nửa vì thiếu biện pháp bảo quản.Chị Minh bên đống ngô đang chờ nảy mầmCâu chuyện bắt đầu từ nhà anh Hoàng Văn Minh, thôn Bắc Nga xã Gia Cát, Cao Lộc. Năm nay, anh chị trồng được 2 ha ngô và trên 1 ha lúa. Về lý thuyết giống ngô NK 54 trên đồng đất miền núi có năng suất 45 tạ/ 1 ha, nhưng nhờ công chăm bón và kinh nghiệm trồng ngô giống mới, gia đình anh thu ngót 47 tạ 1 ha. Thế nhưng bắt đầu vào vụ thu hoạch ngô, thời tiết diễn biến thất thường, lượng mưa lớn vì vậy anh không có cách nào thu được ngô. Có lúc cả gia đình bất chấp thời tiết, thu hoạch cả đêm nhưng nghịch lý ở đây là càng thu về nhiều bao nhiêu thì ngô càng hỏng nhanh bấy nhiêu. Nhà không có chỗ chứa ngô, vun thành đống...

Chị Minh bên đống ngô đang chờ nảy mầm

Câu chuyện bắt đầu từ nhà anh Hoàng Văn Minh, thôn Bắc Nga xã Gia Cát, Cao Lộc. Năm nay, anh chị trồng được 2 ha ngô và trên 1 ha lúa. Về lý thuyết giống ngô NK 54 trên đồng đất miền núi có năng suất 45 tạ/ 1 ha, nhưng nhờ công chăm bón và kinh nghiệm trồng ngô giống mới, gia đình anh thu ngót 47 tạ 1 ha. Thế nhưng bắt đầu vào vụ thu hoạch ngô, thời tiết diễn biến thất thường, lượng mưa lớn vì vậy anh không có cách nào thu được ngô. Có lúc cả gia đình bất chấp thời tiết, thu hoạch cả đêm nhưng nghịch lý ở đây là càng thu về nhiều bao nhiêu thì ngô càng hỏng nhanh bấy nhiêu. Nhà không có chỗ chứa ngô, vun thành đống thì chỉ vài giờ sau ngô đã sinh ra nhiệt, nảy mầm. Trong căn nhà nhỏ của anh chị những đống ngô cứ dầy lên, cả giường ngủ cũng phải nhường để chứa ngô. Không có nắng phơi ngô, có những bắp ngô bắt đầu nẩy mầm, mốc làm anh chị đứng ngồi không yên. Nhưng lo là lo vậy cũng chẳng biết làm cách nào để phơi phóng, chế biến, bảo quản cả một núi ngô trong nhà anh chị. Không khá hơn nhà anh Minh, nhà chị Nông Bích Đào ở chợ Bản Ngà cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. Thế là cứ mỗi ngày chị phải đảo đống thóc đến mấy lần, mỗi lần đảo lại một lần phát hoảng vì cuối đống là những mầm lúa mọc ra trắng nhởn như trêu ngươi chị. Tuy vậy, người dân cũng chỉ biết đứng nhìn đống sản phẩm nông nghiệp đang chờ bỏ đi. Hiện toàn xã Gia Cát có tới hàng trăm hộ rơi vào cảnh không xử lý được nông sản sau thu hoạch do trời mưa. Họ không bị mất mùa nhưng còn đau hơn mất mùa vì phải tận mắt chứng kiến, đổ đi những bắp ngô, hạt thóc một nắng hai sương mới có được. Tâm sự với chúng tôi anh Hoàng Văn Minh cho biết, do thời tiết năm nay mưa nhiều, nên người dân không dám phơi lúa, ngô. Có những gia đình mạnh dạn phơi thì không chạy được mưa dẫn đến thóc nẩy mầm hết. Chỉ đống ngô phơi ở góc sân mầm đã lên xanh anh buồn buồn. Năm nay không mất mùa nhưng còn khổ hơn mất mùa, mất công thu hoạch mà lãi chẳng thấy đâu. Theo người dân thôn Bắc Nga, họ trồng được trên 20 ha ngô thì chỉ thu hoạch được một nửa, nửa còn lại vẫn phải để ngoài ruộng bởi có thu về cũng không có chỗ chứa sản phẩm nên thu cũng dở mà không thu cũng dở. Khắp trên các cánh đồng ngô Gia Cát những cây ngô đã rũ ra vì ngấm nước, có bắp đã mọc mầm và đang lụi báo dấu hiệu sẽ phải bỏ thu hoạch. Giáp thôn Bắc Nga, những thôn cạnh đó thuộc xã Xuân Lễ, Lộc Bình tình trạng cũng tương tự. Có những ruộng ngô héo úa, nẩy mầm nhưng không có nắng để thu, phơi bảo quản sản phẩm, vì vậy nó cũng sắp phải chặt bỏ cả thân lẫn bắp để lấy đất làm vụ mới. Chỉ tính số sản phẩm nông nghiệp tồn ngoài ruộng đã lên tới hàng trăm triệu đồng.

Cũng theo những người nông dân, đây không phải vụ đầu họ gặp những khó khăn này, nhưng không còn cách nào khác đành phải phụ thuộc vào may rủi do trời, sự may rủi ấy kéo dài cho đến tận khi thu hoạch. Tuy nhiên thực tế rất nhiều hộ nông dân đã thành công trong bảo quản sản phẩm sau thu hoạch. Tại xã Nhật Tiến, huyện Hữu Lũng, người dân đã sẵn có những lò sấy vải, ngày mưa họ vẫn thu hoạch ngô, lúa bình thường, sau đó dùng củi sấy. Mặc dù không phơi phóng nhưng chất lượng nông sản rất tốt. Và họ đã chủ động hoàn toàn trong mọi điều kiện thời tiết. Tiếc rằng kinh nghiệm này chưa được nhân rộng. Nếu trong điều kiện mưa nhiều vào đúng vụ thu hoạch như hiện nay, cần có thêm nhiều biện pháp bảo vệ nông sản sau thu hoạch hơn nữa. Lúc này rất cần nhà khoa học đến với nhà nông.

Nguyễn Đông Bắc